'Wat heb ik nou aan mijn gelijk?'

Sieta van Keimpema, de voorvrouw van Dutch Dairymen Board (DDB) en de vicevoorzitter van de European Milk Board (EMB), waarschuwde al jaren dat de afschaffing van het melkquotum een ramp zou worden. Ze werd verketterd, maar ondertussen geven veel melkveehouders haar gelijk. "Dat voelt goed, maar ik heb er weinig aan."

Van Keimpema hoeft donderdag 17 januari op de Grüne Woche in Berlijn, waar de EMB haar nieuwe plannen presenteert, geen actieve rol meer te spelen. Nieuwe bestuursleden worden bewust naar voren geschoven. De bevlogen Friezin is echter vanzelfsprekend aanwezig en werkt volop mee aan het Market Responsibility Programme (MRP) dat deze middag werd gepresenteerd.

Bij een naderende crisis moet de melkproductie getemperd worden; eerst vrijwillig, daarna gedwongen. Het is een plan dat circa 4 jaar terug al naar voren kwam, maar de EMB denkt dat er nu meer kans is op het vinden van draagvlak bij boeren, andere brancheorganisaties, de zuivelindustrie en de politiek.

Oude wijn in nieuwe zakken; zo komt dit MRP enigszins over. Waarom gaat het plan nu wel werken?
"De Europese politiek heeft met de invoering van het vrijwillige melkminderingsplan in 2016, laten zien dat ze bereid is in te grijpen als er nood aan de man is. Dat geeft vertrouwen. Onze berekeningen tonen jaar op jaar dat we in Europa met een duidelijk hogere kostprijs werken, in vergelijking tot de opbrengstprijzen. Als dat niet verandert, dan stoppen de Europese boeren in rap tempo. Daarbij blijkt ook dat het percentage melkveehouders met verschijnselen van een burn-out schrikbarend hoog is. Diverse studies laten zien dat dit percentage boven de 25% ligt. Daar kan de Europese politiek gewoonweg niet omheen."

Veel politici zeggen: 'De markt lost het wel op. De grote bedrijven nemen de kleine bedrijven over. Voedsel- en zuivelproductie blijft wel.' Vreest u niet dat ze die opvatting behouden?
"Wij spreken veel mensen in het Europese Parlement en merken dat de steun voor onze voorstellen groeit. Steeds meer mensen zien wel dat de huidige realiteit in de zuivelsector tot een kaalslag onder boeren en het platteland leidt. Als je het Klimaatakkoord van Parijs serieus wilt invullen, heb je boeren nodig op het platteland. Daar moet de politiek ook naar kijken."

"Daar komt bij dat ons systeem eerlijk is, het is erg liberaal. Wij zorgen er met een crisisinstrument voor dat er een balans op de markt komt. Dat is voor de politiek en voor de boeren beter. Dat steeds meer mensen (ook in de politiek) dit willen zien en begrijpen stemt mij tevreden. Ook het feit dat het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) eraan komt, biedt kansen."

Bij de invoering van zo’n MRP verdienen melkveehouders dus altijd een redelijke tot goede melkprijs. Betekent dit dat de toeslagrechten er wat u betreft af kunnen?
"Inderdaad. Het is een misverstand dat wij pertinent tegen de afschaffing van de toeslagrechten zijn. Echter, de volgorde hoort goed te zijn. Er moet eerst een systeem ingevoerd worden dat zorgt voor een kostendekkende melkprijs. Als we dat kunnen afdwingen, dan haalt de boer inderdaad het inkomen uit de markt. De melkveehouder die dat daarna nog steeds niet lukt, valt alsnog af. Dat is marktwerking en daar is niets mis mee. In het geval van de invoering van ons MRP ben ik voor de afschaffing van de toeslagrechten."

In Nederland wordt de invoering en uitwerking van het stelsel van fosfaatrechten door veel melkveehouders als een grote ramp ervaren. Zij balen dat er eerder gepleit werd voor de afschaffing van het quotum. 'Het gelijk van Sita', zo wordt nu gezegd. Doet dat u goed?
"Het is fijn dat mensen nu naar je toekomen om te zeggen dat zij het fout zagen en dat ze eerder naar ons hadden moeten luisteren. Maar, ik heb er weinig aan. Ik vind het nog steeds jammer dat het zo gelopen is en zie dat veel melkveehouders er dagelijks onder lijden. Waarom wilden LTO Nederland, de zuivel en de politiek niet meer en beter de tijd nemen om echt te luisteren naar onze argumenten?"

"Ze schermden bijvoorbeeld met de toegenomen vraag vanuit China naar zuivelproducten met een toegevoegde waarde, maar dat is slechts 1 jaar zo geweest. De Chinezen verklappen niet waarom ze dat jaar opeens meer zuivel kochten, maar er moeten problemen zijn geweest. Later nam die Chinese honger weer af, maar bleven velen in de sector erin geloven dat Nederlandse boeren er goed aan deden om voor een afschaffing van het melkquotum te pleiten. Pure opportunisme, zoveel is inmiddels wel duidelijk."

U krijgt nu wellicht hier en daar een pluimpje, maar u bent ruim 10 jaar lang weggehoond en zelfs bespot door LTO Nederland en uw eigen achterban, de melkveehouders. Waarom heeft u niet al lang het bijltje erbij neer gegooid?
"Ik heb altijd geloofd dat onze visie de juiste was. Daarom hield ik vol. Nu geloof ik nog steeds dat er een instrument door de politiek moet worden ingevoerd om de Europese melkproductie te kunnen remmen als een prijsval zich aandient. De melkveehouderij is een geweldige sector, maar het kan niet zo zijn dat die zichzelf nog jarenlang laat wegcijferen en uithollen. Dat is voor mij de drijfveer om door te zetten en te blijven strijden."

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.