Boerenbusiness Landbouwcongres
'Vrije markt werkt niet in de landbouw'
"De reden waarom de voedselprijzen niet meestijgen met de inflatie is omdat er te veel aanbod is." Met die woorden trapte econoom Jaap van Duijn dinsdag 18 december zijn lezing af op het Nationaal Economisch Landbouwcongres van Boerenbusiness.
Van Duijn trok de sombere conclusie dat de positie van de boeren steeds verder achteruitgaat. "Dat een accountant 9 keer zoveel verdient als een gemiddelde akkerbouwer, betekent dat het beloningssysteem niet deugd." Dit kan volgens Van Duijn veranderen als voedsel schaarser wordt.
'De vrije markt is ramp'
De Nederlandse boeren zitten volgens Van Duijn al zeker 100 jaar in een lastig parket. "Het model waarbij boeren slechts de hoeveelheid kunnen aanpassen, leidt automatisch tot schaalvergroting en daarmee creëert het collectief haar eigen probleem." Hoewel Van Duijn zegt een liberaal econoom te zijn, is hij geen voorstander van een vrije markt in de land- en tuinbouwsector. "Het loslaten van het Europese melkquotum is hier een voorbeeld van."
De boer heeft zich de laatste jaren gespecialiseerd, maar ook dat is niet de oplossing. "Door te focussen op 1 product is er geen risicospreiding en hierdoor laten de inkomens sterke schommelingen zien. De weg van de schaalvergroting en specialisatie loopt op zijn einde." De oplossing is om homogene landbouwproducten te veranderen tot homogene producten. Volgens Van Duijn wordt dit pad steeds vaker bewandeld, gezien diverse Nederlandse melkverwerkers volop inzetten op zuivelmerken.
De opkomst van China
In zijn lezing stipte de econoom ook een aantal mondiale economische ontwikkelingen aan; 1 daarvan is de opkomst van China. Dat het land zich heeft ontwikkeld tot de grootste economie ter wereld is volgens Van Duijn geen positieve ontwikkeling voor ons als Europeanen. "De culturele verschillen zijn te groot om aansluiting te krijgen. Daarbij heeft China de neiging om productie en dienstverlening in eigen beheer te doen." Van Duijn verwacht dat de Europese economie zich minder aan China kan optrekken dan aan de Verenigde Staten (VS).
Ondanks dat de economische groei in Europa bij lange na niet kan tippen aan die in China, gaat het niet slecht. "De werkloosheid is gedaald naar het laagste punt in jaren." Daarin schuilt volgens de econoom ook direct het gevaar, want het verleden wijst uit dat een lage werkloosheid voorafgaat aan een periode van laag conjunctuur.
Nieuwe recessie op komst?
Van Duijn signaleert een kentering in de economie. Dit leidt hij af aan het consumentenvertrouwen, die al een tijd een dalende trend toont. Daarbij kleuren de beurskoersen sinds het najaar overwegend in het rood. "Deze ontwikkelingen duiden op een omslag in het economische klimaat." De economische onzekerheid wordt gevoed door onrust van politieke aard, zoals de brexit en handelsoorlog. Een volgende recessie komt volgens hem waarschijnlijk overwaaien uit de VS, zoals dat al decennia het geval is.
Met een economische teruggang op komst, stipt de econoom een volgend probleem aan: de lage rente. Van Duijn stak niet onder stoelen of banken dat hij geen fan is van Mario Draghi, president van de Europese Centrale Bank (ECB). "Zijn monetaire beleid vind ik een ramp voor de Nederlandse burgers." Door de lage rente blijven de Nederlandse pensioenen achter op de inflatie. "Het is krankzinnig dat Draghi na 9 jaar van opgaande conjunctuur de rente nog steeds niet heeft verhoogd." Van Duijn vroeg zich dan ook hardop af wat de ECB gaat doen als de volgende recessie een feit is.
Grond gegarandeerd een goede belegging
Bij een economische teruggang hoeven we, volgens Van Duijn, echter niet te treuren, want (landbouw)grond is immers een betrouwbaar en goed beleggingsalternatief voor de fluctuerende beurskoersen en lage rentes. "Gemiddeld genomen laten de grondprijzen een stijging zien. Zeker in een klein land als Nederland, waar grond uitermate schaars is, kan je daarvan uitgaan." Deze ontwikkeling ligt volgens Van Duijn aan de basis van het gezegde: "Een boer leeft arm, maar sterft rijk."
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.