'Geen ruimte voor extra knelgevallen'

Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) ziet geen ruimte om meer melkveehouders als knelgeval aan te duiden en uitzonderingen te bieden aan afzonderlijke groepen ondernemers. Dat maakt zij woensdagavond 27 juni duidelijk in het debat over het fosfaatrechtenstelsel.

De minister trof een commissie van Kamerleden tegenover zich die zich unaniem, elk op hun eigen wijze, uitspraken om meer melkveehouders als knelgeval aan te wijzen. Schouten zei de zorg die leeft te delen en ook mee te voelen met de pijn die op het moment op veel melkveebedrijven gevoeld wordt.

CBS: 2018 bijna aan plafond
Desalniettemin maakte minister Schouten knip en klaar geen ruimte te zien in het huidige stelsel, met de bijbehorende afspraken met Brussel voor het behoud van derogatie, om nog meer melkveehouders tegemoet te komen met vrijstellingen of toekenning van extra regels.

Volgens Schouten wijst de prognose van het CBS erop dat er in 2018 83,3 miljoen kilo fosfaat wordt geproduceerd (melkveesector). Het vastgestelde plafond ligt op 84,9 miljoen kilo. Die marge acht Schouten te klein om meer ruimte te creëren door aanwijzing van extra knelgevallen. Volgens haar is het plafond opgenomen in het zesde actieprogramma Nitraat, waar de huidige derogatie mee over de streep is gehaald. Bovendien is aan de Europese Commissie toegezegd om de sectorale fosfaatplafonds op te nemen in de wet.

Schouten tegen ontschotten
De minister hield het hele debat sterk vast aan het nationale sectorplafond. Onder andere Helma Lodders (VVD) en Jaco Geurts (CDA) bevroegen haar hierop. Geurts stelde voor om meermaals te kijken naar andere sectoren, om zodoende het plafond voor melkvee te verhogen. Schouten voelt hier duidelijk niets voor. Naast de gemaakte afspraken met Brussel, vreest zij meer problemen met ammoniak en methaan voor de melkveehouderij en wil zij andere sectoren niet met meer onzekerheid opzadelen.

Diverse Kamerleden vroegen de minister ook of er ruimte is uit de fosfaatbank. Die wordt gevuld door bij elke transactie 10% af te romen. Schouten gaf aan dat er per wet vastgelegd is dat de rechten uit de fosfaatbank gelden voor de stimulering van grondgebondenheid en jonge boeren. Daarvan afwijken is niet zomaar mogelijk. Voorts vertelde zij dat de fosfaatbank op dit moment 'slechts' 145.000 kilo fosfaat bevat. "Dat is bij lange na niet genoeg om alle extra knelgevallen tegemoet te komen."

'Niet-grondgebonden niet opnieuw korten'
De SGP en VVD vroegen minister Schouten meermaals om ruimte te winnen via het voerspoor. De minister wimpelde dat af door te stellen dat de eventuele winst nihil is en al meegenomen is in de prognose van het CBS. De enige optie die zij ziet (wettelijk gezien) is om verder generiek te korten op de groep niet-grondgebonden boeren. "Die zijn al 8,3% gekort en bovendien creëer je daarmee nieuwe knelgevallen."

Helma Lodders (VVD) en Carla Dik-Faber (ChristenUnie) vroegen minister Schouten om te kijken naar het ingrijpen bij de speculatie in de handel van fosfaatrechten. De prijzen fluctueren sterk en er zijn signalen van marktverstorende effecten. "We hebben bewust voor een markt gekozen. Die moet dan ook zijn werk doen", stelt Schouten. "Daarbij roep ik alle betrokkenen, zeker melkveehouders, op om signalen van misstanden te melden bij de Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO.nl). Deze oproep heb ik eerder gedaan en ik heb het nagevraagd: tot op heden is er bij RVO.nl geen enkele melding binnengekomen."

Zonder hoop opnieuw naar Brussel
Extra ruimte voor de biologische boeren en melkveehouders met zeldzame rassen ziet de minister ook niet. De enige toezegging die ze deed (na herhaaldelijke oproepen) was om opnieuw naar Brussel te gaan om te kijken waar nog ruimte zit. Dat betreft dan het punt van het nationale sectorale fosfaatplafond. Daarbij stelt zij absoluut geen valse hoop te willen wekken. Schouten gelooft er zelf overduidelijk niet in dat er nog ergens wat te winnen valt.

De PVV en het CDA vroegen haar daarbij om Brussels wensen en eisen in de wind te slaan. De PVV riep op het sectorplafond te negeren en in Brussel te vertellen dat de eerder gemaakte afspraak een fout was en van tafel moet. Geurts: "De heilige auto’s van de Duitsers (Volkswagen en Mercedes) worden bij fraude niet door de Duitsers en niet door Brussel aangepakt. Dan moet er toch ook clementie zijn voor onze extra koeien." Schouten verzuchtte daarop: "Ik wil mij ook in Brussel nogmaals voor deze zaak inzetten, maar u kunt mij niet vragen de wet te overtreden."

Opvallend daarbij was dat ze uit eigen beweging de banken en zuivelsector opriep om bedrijven die duidelijk tussen wal en schip raken door het fosfaatrechtenstelsel, niet zomaar te laten vallen. Het was een oproep van een minister die oprecht begaan leek met de positie van melkveehouders die daadwerkelijk lijden onder de nieuwe wetgeving, maar gewoonweg geen oplossingen ziet om dat recht te trekken.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.