Interview Frans Evers
'Fosfaathandel valt of staat met melkprijs'
Productierechtenmakelaar Frans Evers uit het Gelderse Zelhem heeft drukke maanden achter de rug, waarbij de telefoon vaak roodgloeiend stond. Volgens Evers is de melkprijs de meest prijsbepalende factor in de fosfaatrechtenhandel. "Zolang er in de melkveehouderij geld wordt verdiend, is er vraag naar fosfaatrechten."
De prijs van fosfaatrechten is de laatste weken sterk gestegen. Hoe verklaar je deze prijsstijging?
"Dat is heel simpel, de markt doet zijn werk. Oftewel: er is meer vraag dan aanbod, waardoor de prijzen aantrekken. Er zijn ook redenen waarom er vraag is; 1 daarvan is de melkprijs. Hoewel de melkprijs sinds eind 2017 is gezakt, wordt er nog steeds geld verdiend in de melkveehouderij. Een basisprijs van €35 per 100 kilo is nog altijd een prima melkprijs. Daarbij zijn er signalen dat de melkprijs op een bodem is gestuit en de komende maanden mogelijk aantrekt. Dit maakt dat melkveehouders graag willen doormelken en zich zodoende oriënteren op fosfaatrechten."
Zit er veel speculatie in de markt?
"Nee. Ik heb geen redenen om aan te nemen dat er momenteel grote onverkochte volumes boven de markt hangen, die verkopende partijen (uit speculatief oogpunt) hebben ingetrokken met het oog op eventuele prijsstijgingen."
De handel is nu bijna een half jaar officieel op gang. Hoe blik je terug op deze periode en wat kun je zeggen over de aan- en verkoopstrategie die melkveehouders hanteren?
"Veel melkveehouders kopen hun fosfaatrechten gespreid aan, verdeeld over meerdere momenten in het jaar. Dit is ook de strategie die ik vanuit prijs-risicomanagement adviseer. Wanneer je tot het laatste moment wacht, ben je aan het speculeren; dit geldt zowel voor koper als verkoper. Al langere tijd waren er geluiden te horen dat veel melkveehouders zouden stoppen, met het nodige beschikbaar komende aanbod als gevolg. Dit is ook het geluid dat banken en accountants lieten horen. Het geschetste scenario is echter anders gelopen, gezien de prijzen die aantrekken. Het reilen en zeilen van het systeem hebben de meeste melkveehouders inmiddels wel onder de knie. De meesten hebben goed in beeld en weten hoeveel kilo’s fosfaat er nog aangekocht moeten worden."
Zie je parallellen met de handel in het voormalige melkquotum en andere productierechten?
"Dat is lastig te zeggen. Het melkquotum is omgerekend verhandeld voor het dubbele van wat fosfaatrechten nu kosten. Echter, de wereld van nu is anders dan pakweg 10 jaar terug. Melkveehouders hebben verplichtingen gekregen omtrent mestverwerking. Daarbij stuurt de politiek steeds meer aan op grondgebondenheid. Ook het ontdekken van een vergelijkbaar seizoenspatroon gaat niet op. De sluitingsdag voor fosfaatrechten is op Oudejaarsdag, terwijl de sluitingsdag van het melkquotum altijd in het eerste kwartaal plaatsvond. Het is goed mogelijk dat er in de laatste dagen voor de sluiting nog de nodige handel plaatsvindt, maar dat moet nog blijken. Sowieso is het veel te vroeg om een mogelijk seizoenpatroon te ontdekken in de fosfaatrechtenhandel; daarvoor is de markt nog veel te jong."
"Parallellen met andere productierechten zie ik evenmin. Ik hoor de laatste tijd mensen zeggen dat varkensrechten in het eerste jaar na de lancering ook boven de €200 per recht werden verhandeld en nu nog maar €60 per recht opleveren. Dat klopt inderdaad. Echter, deze mensen vergeten erbij te melden dat pluimveerechten een paar jaar geleden €5 per recht noteerden en nu worden verhandeld boven de €20 per recht. Iedere markt kiest zijn weg, wat betekent dat het onderling vergelijken van productierechten mank gaat. Het rendement op het boerenerf bepaalt de prijs."
Hoe blik je vooruit op de handel in de komende maanden?
"Het is moeilijk om hardop verwachtingen uit te spreken; puur omdat de markt zo moeilijk te peilen is. Daarbij kan er (nog) niet gerefereerd worden aan eerdere jaren. Wel durf ik te stellen dat de handel valt of staat met de hoogte van de melkprijs. Wanneer er in de melkveehouderij geld verdiend wordt, zijn er minder stoppers en meer potentiele groeiers. Hoeveel kopers zich de komende maanden nog gaan melden, is lastig in te schatten. Mogelijk dat de helft die al gekocht heeft, zich opnieuw meldt. Echter, dat is een heel grove inschatting. De definitieve balans kunnen we pas op 31 december opmaken. Daarvoor blijft het gissen."
Hoe is de onderlinge concurrentie tussen de verschillende commissionairs en makelaars, en welke rol speelt internet in de handel?
"Er is genoeg concurrentie om elkaar scherp te houden. Wat betreft de invloed van internet; het geeft enige vorm van prijsrichting, maar niet veel meer dan dat. Het aanbod dat op internet staat, geeft alleen maar de tendens aan. Melkveehouders doen er daarom altijd verstandig aan om de prijzen die op het internet staan, te refereren met hun betreffende makelaar of commissionair."
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
