'Europa krijgt het zwaarder dan de VS'

Voor de Verenigde Staten (VS) wordt 2018 qua melkprijs een lastig jaar, maar voor Europa kan het nog lastiger worden. Dat verwacht Mark Stephenson, zuivelanalist aan de Wisconsin University in de VS. "Wij duiken in het eerste kwartaal van 2018 onder de €0,30 per kilo en ik denk dat jullie nog dieper zakken."

Met hoeveel interesse volgt een Amerikaanse analist de Europese zuivelmarkt?
"Met heel veel interesse. Wij zijn 'pas' zo'n 40 jaar actief als exporterende natie op de zuivelmarkt. Echter, sinds dat moment volgen we wel wat er bij jullie, en vooral ook in Nieuw-Zeeland, gebeurt. Van dat laatste land houden we dagelijks de weerberichten bij. We leerden namelijk dat het weer op het 'weidegedreven melkvee-eiland' de melkproductie behoorlijk beïnvloedt. Europa heeft gemiddeld gezien iets meer weg van onze productieomstandigheden."

"Logischerwijs volg ik vooral beleidszaken, zoals de afschaffing van het melkquotum en de effecten daarvan. Ik was na april 2015 eigenlijk wel wat verrast dat er zo snel zoveel meer gemolken werd. Niet specifiek vanuit landen als Ierland en jullie Nederlanders, van jullie kon je het verwachten, maar wel dat van alle EU-lidstaten tezamen de productie zo snel zo fors steeg. Dat het totale aanbod op de wereldmarkt zo snel kon stijgen, is iets om van te leren."

Net als de rest van de VS heeft ook de melkveesector nu 1 jaar met het beleid van Trump te maken. Wat is daarvan te merken?
"De Amerikaanse regering heeft de zuivelindustrie niet echt op het netvlies. Toch zijn 2 besluiten van Trump behoorlijk van invloed. Allereerst het immigratiebeleid. Hoe streng het beleid wordt uitgevoerd, verschilt per regio. Ik hoor veel melkveehouders die er problemen van ondervinden. Mexicanen die voor hen werken, bezitten lang niet altijd de juiste papieren en door controles worden zij opgepakt, of uit angst daarvoor komen ze niet meer. Vervangend personeel is erg lastig te krijgen. Nieuwe Mexicanen komen logischerwijs bijna niet meer, de werkloosheid is relatief laag en het werk op de melkveebedrijven en in de zuivelfabrieken is niet in trek."

"Daarnaast speelt het opzeggen (of opschuiven) van de handelsverdragen TTIP en NAFTA (North American Free Trade Agreement). Die eerste werd direct van tafel geveegd. Over het tweede verdrag wordt nog gepraat, terwijl veel zaken al rond leken. Mexico en Canada vallen onder de NAFTA en vooral Mexico is een belangrijke afnemer van zuivelproducten. Die afzetmarkt is echt geslonken ten opzichte van 1 jaar geleden, wat de industrie veel geld kost."

In Nederland groeit de belangstelling voor handel via termijnmarkten. Iets wat in de VS al jarenlang gemeengoed is. Wat kunnen wij van jullie leren?
"In zijn totaliteit gaat het om weinig product dat, op bijvoorbeeld de markt in Chicago, met futures wordt verhandeld. Het biedt ons echter wel 2 voordelen. Het geeft namelijk inzicht in de prijsvorming en het werkt als een informele verzekering. Melkveehouders doen dat hier vooral via zuivelcoöperaties, vergelijkbaar met het systeem dat bijvoorbeeld Glanbia in Ierland kent. Daarbij kan je de melkprijs, voor bijvoorbeeld maximaal 20% van je leverantie, voor 1 jaar vastzetten. Persoonlijk zie ik het als een mooi hulpinstrument. Wij hebben wel geleerd dat wanneer de zuivelmarkt eenmaal volatiel is, dit niet meer wegtrekt. Dat is iets waar jullie je goed bewust van moeten zijn."

Zuivelondernemingen in Nederland zoeken naar onderscheidende concepten. Hoe verhoudt zich dat volgens u met de ontwikkelingen in de VS?
"Biologische zuivel is hier ongeveer 5% van de markt (qua productie). Dat is best veel, maar de groei lijkt er duidelijk uit. Concepten worden volop ontwikkeld, maar de meeste concepten blijven een erg kleine niche. GMO-vrij wordt hier ook wel geprobeerd, maar daarvoor geldt hetzelfde: het is een niche. Vooralsnog is dat ook niet echt een issue hier, net als bij jullie in Nederland. Heel anders dan in bijvoorbeeld Duitsland."

En de prijsvorming van melk, hoe kijkt u daar tegenaan?
"Ik ben daar pessimistisch over. De huidige gemiddelde prijs ligt hier in de VS in het laatste kalenderjaar omgerekend op gemiddeld €33,35 per 100 kilo. Dat is een redelijk goede prijs. Die prijs is echter duidelijk dalende. De verwachtingen zijn dat we in het eerste kwartaal van 2018 rond de €293 per 100 kilo uitkomen. Afgelopen half jaar was de prijs goed, maar 2015 en 2016 waren lastig. Niet zo lastig als bij jullie en zoals in 2009, maar de prijzen waren wel te laag om er echt geld aan te verdienen. Om die reden houden de meeste melkveehouders al langere tijd meer vee aan. Ze verdienen er bedrijfseconomisch gezien ook nu nog weinig tot niets extra aan, maar het gaat om cash binnenhalen. Daarvan houden ze de boel draaiende. Dit is zorgelijk, maar ik geloof wel dat mijn Europese collega’s zich meer zorgen maken over jullie situatie. Jullie exporteren meer en de vraag naar eiwit lijkt niet tegemoet te komen aan het huidige aanbod. Het kan eigenlijk niet anders dan dat we dat allemaal, en de meer exporteerde landen het meest, dit komend jaar meer en meer gaan voelen in de prijsvorming."

Dit artikel is onlangs verschenen in 'Zuivelmarkt De Analyse 2017'. Klik hier om het magazine alsnog te ontvangen.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.