Boerenbusiness Analyse
Frans botertekort dreigt te ontsporen
In Frankrijk is een drastisch tekort aan boter. Het tekort is zo nijpend dat Franse supermarkten met lege schappen kampen. Een drama voor de gemiddelde Fransman, want die kan niet zonder boter. Hoe komt dit?
Frankrijk is het land van wijn en kaas, maar ook van brood en banket. Nergens op de wereld is de boterconsumptie zo hoog als in Frankrijk. De Fransman consumeerde in 2015 zo’n 8 kilo boter. In datzelfde jaar consumeerde een Nederlander 3 kilo boter, terwijl de gemiddelde boterconsumptie in Europa 3,8 kilo bedroeg.
Een Amerikaan verbruikte in 2015 zo'n 2,6 kilo boter, een Chinees slechts 0,1 kilo boter. Alleen Duitsland komt, met een boterconsumptie van 6 kilo per persoon, nog een beetje in de buurt van Frankrijk.
Explosieve vraag
Roomboter bestaat voor 82% uit dierlijk melkvet. De rest is water. Roomboter is een natuurproduct en heeft geen chemische processen ondergaan, zoals margarine of halvarine dat wel hebben. In de jaren '90 werd boter steeds vaker beschouwd als boosdoener voor overgewicht. Ook zou boter cholesterolverhogend zijn.
Sinds enkele jaren wordt boter weer aangeprezen en neemt de consumptie toe. Het hoge vitamine A-gehalte in boter is essentieel voor botgroei. Ook Vitamine D, E en K zijn rijkelijk vertegenwoordigd in boter. Daarom schrijven dieetgoeroes boter steeds vaker voor. Naar schatting is in het afgelopen jaar de vraag op de wereldmarkt met 5% gestegen.
Vooral in de Verenigde Staten (VS) krijgt dierlijk boter alle lof. McDonalds besloot daarom om plantaardig boter in te wisselen voor de dierlijke variant. Dit slokt, logischerwijs, grote volumes op. Sinds 2010 is de boterconsumptie daar met 28% toegenomen tot 875.000 ton. Ook in Azië (met name in Japan) is boter niet aan te slepen. Boter wordt daar vooral gebruik als grondstof voor snelgroeiende banketindustrie.
Ontspoorde boterprijs
De wereldwijde productie van boter is juist met 5% afgenomen. Vooral de krimpende melkproductie in 2016 is hier debet aan. In Frankrijk kromp de productie toen met circa 3% tot 26,1 miljoen ton melk. Aangezien voor 1 kilo boter circa 22 liter melk nodig is, hakt dit flink in op de boterproductie. Ook in de eerste maanden van 2017 lag de Franse melkproductie achter op eerdere jaren.
De wig tussen vraag en aanbod heeft ertoe geleid dat de Europese boterprijzen in 2017 volledig uit de pas lopen. In september noteerde de ZuivelNL-notering bijna €700 per 100 kilo. Afgelopen februari noteerde boter nog €397 per 100 kilo. Historisch gezien was dat de bovenkant van de boterprijs. Alleen in 2007, 2011 en 2013 noteerde boter kortstondig boven de €400. Dat de melkprijzen deze zomer door de €0,40 per kilo zijn geschoten, is aan boter te danken.
(Tekst gaat verder onder grafiek)
De boterprijs in Nederland ligt in 2017 ruim boven het 5-jarig gemiddelde. In Frankrijk kostte boter, eind september, zelfs €800 per 100 kilo. Dat is een prijsstijging van 200% in 20 maanden tijd. De grote Franse supermarkten, zoals Carrefour, weigeren de prijsstijgingen te volgen. De grootgrutters houden vast aan de prijzen die voor 2017 zijn afgesproken. Ieder jaar in februari onderhandelen supermarkten en boterleveranciers over een vaste boterprijs voor dat jaar.
De ontspoorde boterprijs leidde in Frankrijk tot de gekste situaties. Zo kochten banketbakkers deze zomer op grote schaal boter bij de supermarkt, in plaats van bij de groothandel. Dit omdat de prijzen daar veel lager waren. In Nederland en Duitsland gingen de consumentenprijzen voor boter wel omhoog. Ook lokale banketbakkers verhoogden hun prijzen.
Lege schappen
Ondertussen zijn de leveranciers gestopt met het bevoorraden van de Franse supermarkten. Op Twitter doen Franse consumenten steeds vaker hun beklag over de lege schappen. Gevreesd wordt dat de tekorten zich opstapelen, naarmate de winter vordert. De verwachting is dat de onrust ten minste tot februari aanhoudt, wanneer de boterprijs opnieuw ter sprake komt.
Opvallend is dat er in Europa juist weer meer boter in omloop schijnt te zijn. Zo glijden boter- en roomprijzen in Nederland en Duitsland deze weken in sneltreinvaart naar beneden, als gevolg van een toenemend aanbod uit Oost-Europa (Polen). Van een vermeend ruimer boteraanbod ontbreekt in Frankrijk, gezien de lege schappen, momenteel nog elk spoor.
Wilt u meer van dit soort artikelen lezen? Neem dan een abonnement op 'Melk & Voer Pro'.
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
