Bij het aantreden van het kabinet-Schoof en de keuze van een BBB-minister op landbouw waren de verwachtingen van de agrarische sector hooggespannen. Dit kabinet zou stappen zetten om de landbouw van het stikstofslot te halen en bedrijven bevrijden ambtelijk aangedraaide duimschroeven.
Nu, ruim vijf maanden verder, heerst vooral teleurstelling. Bewindslieden staan machteloos met de handen in de lucht en de bureaucratie bepaalt wat wel of niet kan. Het dagvullende debat van deze week tussen minister Wiersma en de Tweede Kamer over het NPLG, PAS-melders en tal van aanverwante zaken, sprak wat dat betreft boekdelen.
Ongeduld ook op links
Zelfs de linkervleugel van het regerende partijenkwartet (VVD, Thom van Campen/NSC, Harm Holman) werd ongeduldig over het gebrek aan daad- en bestuurskracht van de minister. Nog drie jaar PAS-melders aan het lijntje houden, zoals ze vorige week aankondigde, daar passen ook zij voor.
Wiersma is op zich geen gebrek aan basiskennis te verwijten als het gaat over de landbouw, maar ze toont zich volgens mensen die met haar werken geen persoon die de touwtjes in handen neemt. Daarmee lijkt ze het tegendeel van haar voorgangster Van der Wal. Geluiden uit de BBB weten dat het tandengeknars van voorvrouw Van der Plas dan ook regelmatig is te horen. Zo was het niet bedoeld!
IPO zoekt én heeft ondergrens
De zoektocht naar een rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie (en daarmee een oplossing voor de PAS-melders) lijkt ook weer helemaal op de lange baan. Toch speelt daarmee iets geks. In augustus presenteerde het Interprovinciaal Overleg (IPO), ofwel de bovenprovinciale provincieregering, de uitkomsten van weer een onderzoek naar zo'n ondergrens, met te verwachten uitkomsten. De Stichting Stikstofclaim (SSC) was meer succesvol. Die viste een in de praktijk toch gehanteerde ondergrens op uit de verplichte voortoets die bedrijven moeten doorlopen bij de aanvraag van een natuurvergunning (hierover werd vorige week geschreven). Kennelijk kent SSC de ambtelijke stukken beter dan de politici zelf.
Volgens de provincies zelf volstaat de ondergrens nog niet geheel om een vergunning toe te kennen of af te wijzen, want er moet breder worden gekeken naar de staat van de natuur. Deze informatie was genoeg voor de SSC om het IPO te vragen om de vergunningverlening (en afwijzing) te staken.
Politiek versus juristen
Een rekenkundige ondergrens is overigens niet het enige. Er is ook een drempelwaarde voor depositie nodig, waaronder bedrijven geen vergunning hoeven aan te vragen. En eigenlijk moet Aerius uit de wet. Probleem is dat het verzet van overheidsjuristen tegen de benodigde wetsaanpassingen groot is. Alsof zij vinden dat de politiek het recht daar niet toe heeft.
Koeienfonds
Vandaag (vrijdag 6 december) werd ook verder overlegd over het koeien-opkoopprogramma in het kader van het mestreductieplan. Minister Wiersma was daar niet bij, haar ambtenaren wel. Het plan lijkt niet langer dat boeren zelf rechtstreeks meebetalen voor de opkoop, maar dat de banken, de veevoerbedrijven en zuivel (zeg maar 'big agro' voor politiek links) een daarvoor benodigd fonds vullen.
Waar is lucht gezonder?
Overigens kwamen er deze week ook weer een paar studies uit waarmee landbouwhaters de boeren weer lekker om de oren sloegen. Volgens tv-programma Pointer brengt ongezonde lucht de burger miljarden aan gezondheidsschade toe, vooral veroorzaakt door de landbouw. Helaas voor Pointer kwam kort na publicatie een RIVM-studie uit waaruit blijkt de lucht in de dichtbevolkte stedelijke gebieden van Nederland toch echt ongezonder is. Volgens een rapportage over de NEC-richtlijn moet ook de ammoniakemissie nog verder omlaag.
Natuurgrond breder gedeeld
Wat minder aandacht kreeg, was een bericht van het ministerie van LVVN over de toekenning van natuurgronden. Tot nog toe verloopt het proces van aankoop, afwaardering en toekenning van voormalige landbouwgronden aan terreinbeheerders via een nogal schimmige route, waar slechts een beperkt groepje ambtenaren zicht op heeft. De particuliere grondeigenaren (landgoedbezitters) maakten met succes bezwaar tegen deze gang van zaken en hebben nu een akkoord gesloten met de overheid en Staatsbosbeheer dat zij ook mee mogen delen uit de pot, vanaf 1 januari 2027. Het wachten is nog op deelname van agrarische partijen. De grondbezitters hebben echter een betere stok achter de deur, want zij hebben met succes een procedure wegens staatssteun tegen de overheid aangespannen voor de overdracht van grond aan de grote terreinbeheerders.