De doelstelling van het Rijk is om in 2030 een grote diversiteit aan bos te hebben in Nederland. Daarnaast moet de komende 10 jaar 37.000 hectare bos aangeplant worden, een stijging van 10%. Hoe wil het Rijk die doelstelling realiseren en in hoeverre kan het zogenaamde teeltsysteem 'agroforestry' daar een bijdrage in leveren?
Op woensdag 18 september presenteerde landbouwminister Carola Schouten de uitwerking van 'de Bossenstrategie' aan de Tweede Kamer. Daarin staat onder andere dat Nederland in 2030 een grotere diversiteit aan bod, met meer verschillende soorten bomen, moet hebben. Tevens wordt de doelstelling gesteld om in 10 jaar tijd 37.000 hectare bos aan te planten. Ter vergelijking: dat is 4 keer de omvang van de stad Utrecht. De ambities moeten ertoe lijden dat de natuur in Nederland versterkt wordt, de biodiversiteit herstelt en we voldoen aan onze klimaatdoelen. Maar, de grote vraag is: waar wordt ruimte gecreëerd voor al die bomen?
Meerdere routes mogelijk
Het Rijk en de provincies hebben in de zogenaamde 'Bossenstrategie' 3 routes uitgestippeld om dit enigszins ambitieuze plan te realiseren. Het eerste idee is om meer bos binnen het Natuurnetwerk Nederland, een netwerk voor het inrichten van natuurgebieden, aan te planten. In dit netwerk zijn onder meer Staatsbosbeheer, LandschappenNL en diverse particuliere grondeigenaren verenigd. De verwachting is dat circa 15.000 van de 37.000 hectare via dit plan ingevuld kan worden.
De tweede route is om bossen aan te planten buiten het Natuurnetwerk Nederland. Hierbij moet vooral gedacht worden aan locaties in de buurt van steden en dorpen en aan de overgangszones tussen de natuur- en landbouwgebieden. Volgens het Rijk en de 12 provincies moet op deze manier circa 19.000 hectare aangeplant kunnen worden. Als route 1 en 2 beiden naar verwachting uitgevoerd kunnen worden, dan is al 34.000 hectare aangeplant.
De overige 3.400 hectare kan voortkomen uit een volledige compensatie van bomenkap. Middels deze route wordt bos dat sinds 2017 is (en nog steeds wordt) gekapt om ruimte te bieden voor andere natuurtypen (bijvoorbeeld heide) gecompenseerd. Ook zoekt de overheid in die route naar overige mogelijkheden om het aanplanten te bevorderen. Daarbij wordt gedacht aan het verstrekken van subsidies voor het planten van bomen, koolstofcertificaten en het planten van bomen bij bijzondere gelegenheden (zoals een geboorte of een huwelijk).
Agroforestry toepassen?
Hoewel het niet specifiek in de strategie van het Rijk en de provincies benoemd wordt, lijkt tevens het teeltsysteem 'agroforestry' een kans te krijgen in de nabije toekomst. Eerder bleek al dat minister Schouten hier een groot fan van is. Dit omdat agroforestry steeds vaker als duurzame en innovatieve vorm van landbouw wordt omschreven. En dat past natuurlijk precies in het straatje van minister Schouten. Een ander punt dat wijst op interesse voor dit nieuwe teeltsysteem is het feit dat Schouten aangeeft het voor boeren financieel aantrekkelijker te willen maken om bomen te planten op het bedrijf.
Opvallend is dat de efficiëntie niet heel hoog op de agenda lijkt te staan. Zowel de landbouwminister als de Overijsselse gedeputeerde Ten Bolscher lijken te focussen op het aangezicht van al die bomen in Nederland. Dat tot op heden nog niet bewezen kan worden dat een soortgelijk teeltsysteem of louter bomen op het boerenbedrijf in de praktijk tot hogere opbrengsten lijdt, lijkt voor beiden niet echt een reden om op de rem te trappen.