Interview Alfred Jansen
'Areaal agrarische grond mag niet dalen'
We lopen in Nederland het gevaar dat er te weinig landbouwgrond overblijft. Als het landbouwareaal niet wordt beschermd, dan zal de hele landbouwketen daar de dupe van worden. Het inpolderen van het Markermeer, als compensatie van de afname in het landbouwareaal, is volgens Alfred Jansen dan ook een goede optie.
Alfred Jansen is portefeuillehouder Veiligheid en Pacht bij LTO Nederland en reageerde op de vraag of het buitenland een belangrijke bedreiging is voor het Nederlandse landbouwareaal. Sybrand Buma (CDA) stelde recent namelijk dat landbouwgrond in Nederland moet worden aangemerkt als vitale sector voor de nationale veiligheid. Volgens Buma mag deze grond niet zomaar verkocht worden aan bijvoorbeeld Chinezen.
Jansen is het met de stelling van de CDA-voorman eens, maar ziet niet zozeer de buitenlanders als het grootste probleem voor de Nederlandse landbouwgrond. Volgens hem is de afname in het landbouwareaal een groter probleem. We stelden een aantal vragen aan hem.
Ziet u het als een groot gevaar dat buitenlanders onze landbouwgrond kopen?
"Ik zie dit in Nederland nog niet zoveel gebeuren, maar elders in Europa is dit probleem wel zichtbaar (zoals in Frankrijk). Het grootste gevaar vind ik dat het Nederlandse landbouwareaal te klein wordt door verschillende andere bedreigingen. Daarom zou het areaal in mijn ogen beschermd moeten worden."
Over welke andere bedreigingen heeft u het dan?
"Het landbouwareaal in Nederland krimpt al decennia. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat er in de komende decennia nog minstens 1 miljoen Nederlanders bij komen, wat betekent dat er ook grond nodig is voor woningbouw en infrastructuur. Daarbij moet natuur in stand worden gehouden; als ergens natuur verdwijnt, dan moet dat op een andere plek terugkomen. Ook is er in toenemende mate grond nodig voor duurzame energieopwekking. Je ziet bijvoorbeeld dat er op individuele schaal wel gekozen wordt voor zonnepanelen op het land, maar dat dit collectief niet mogelijk is. Ook zie ik dat particulieren veel meer grond kopen dan 10 à 20 jaar geleden."
Hoe groot is het gevaar van een krimpend areaal?
"Wanneer er minder areaal is, krijg je ten eerste een grondprijsopdrijvend effect. Een ander gevaar is dat de landbouwsector gaat versplinteren. Als je minder boeren in een bepaald gebied hebt, dan krijgen die boeren ook steeds minder in de melk te brokkelen in die regio. Die gemeente houdt dan namelijk geen rekening meer met de boer en de boer heeft dan ook geen invloed meer op de politiek. De boer wordt dus uitgerookt."
Zijn er nog meer gevolgen?
"Ja, want de verwerkers zijn gericht op schaalvergroting. De boeren die in een regio met weinig boeren zitten, zijn bijvoorbeeld minder interessant voor de grote afnemers. Een ander voorbeeld is dat het voor deze grotere afnemers niet haalbaar is wanneer ze voor 3 hectare industriegroenten machines moeten leveren in een gebied waar weinig boeren zijn. Om die reden zijn de Polders veel aantrekkelijker. Deze versplintering zie je in het westen al terug. Dit heeft ook tot gevolg dat de grond in de gebieden met weinig boeren minder goed verkoopbaar is."
"Ook zie je dat het krimpende areaal ervoor zorgt dat bepaalde sectoren het extra zwaar krijgen. In de Polder zie je bijvoorbeeld dat alles richting de akkerbouw/tuinbouw gaat. Je ziet tevens dat intensieve akkerbouwers en bollenboeren meer richting het oosten vertrekken. Daarnaast kunnen de melkveehouders de hoge grondprijzen niet meer betalen."
Wat moet er volgens u nu gedaan worden?
"We moeten onze landbouwgrond beschermen. Ik vind dat er een soort landbouwgrondcompensatie moet komen. Daarbij ben ik van mening dat het inpolderen van het Markermeer een goed idee is, want zo krijgen we een Markerwaard. Natuurlijk mag de landbouwgrond daar ook gebruikt worden voor huizen, energie en recreatie, maar het moet voornamelijk de krimp van het landbouwareaal tegengaan."
"Ook zou Nederland zich moeten focussen op de kwaliteit van de natuur, in plaats van op de kwantiteit van de natuur. Natuurorganisaties denken te veel in bunders en te weinig aan de kwaliteit van de natuur op hun terreinen."
Waarom moeten we volgens u het landbouwareaal beschermen?
"Dit is belangrijk om de hele landbouwketen concurrerend te houden. Ik doel daarbij op de primaire sector, maar ook op de verwerking van Vion, FrieslandCampina, VanDrie Group en Cosun. Als we de huidige effectieve keten willen behouden, dan moet het aantal hectares in Nederland vast worden gehouden. Dit is ook belangrijk om te kunnen voldoen aan alle doelen die aan onze sector worden gesteld."
Anne Jan Doorn
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.