Belegger ASR bijna grootste grondeigenaar

Het areaal dat in eigendom van agrarisch ondernemers is, is gedaald. Daarentegen nam het areaal erfpacht de afgelopen 10 jaar juist toe. Dat heeft te maken met het feit dat beleggers steeds meer investeren in grond.

Beleggingsmaatschappij ASR Nederland heeft inmiddels 38.000 hectare in bezit. Dat komt in de buurt van het areaal dat Rijksvastgoedbedrijf in bezit heeft. Echter, opvallend is dat ASR Nederland een behoorlijk groter aandeel (22.700 hectare) in erfpacht uitgeeft dan het Rijksvastgoedbedrijf (3.300 hectare).

ASR Nederland kan daardoor op korte termijn het Rijksvastgoedbedrijf voorbijstreven. Het areaal van het Rijksvastgoedbedrijf is sinds 1983 met 75% afgenomen. Ook diverse partijen als Fagoed en Rhoon, Pendrecht en Cortgene (RPC) hebben behoorlijk wat grond in eigendom, waarbij Fagoed alles uitgeeft in erfpacht. Daarbij is het Oranjefonds een relatief kleine beleggingsmaatschappij met 276 hectare in eigendom.

Meer grond uitgegeven in erfpacht
Dat deze beleggingsmaatschappijen investeren in grond draagt bij aan de toename in het areaal dat in erfpacht wordt uitgegeven. In de afgelopen 10 jaar is dat namelijk met ongeveer 8.000 hectare toegenomen. Van het totaal van 31.662 hectare dat in erfpacht wordt uitgegeven, hebben de 4 genoemde beleggingsmaatschappijen en het Rijksvastgoedbedrijf gezamenlijk een aandeel van 75%.

Wat opvalt, is dat slechts 5% van het areaal landbouwgrond in Nederland in bezit is van de bovenstaande partijen. Het grootste aandeel is namelijk nog steeds in het bezit van de agrarisch ondernemers, al is dit sinds 1985 wel met 18% gedaald. Echter, doordat de beleggingsmaatschappijen de afgelopen jaren meer in grond hebben geïnvesteerd en dit in erfpacht hebben uitgegeven, wordt het voor de boeren lastiger om te investeren in eigendomsgrond.

Toch groeien in eigendom
Uit onderzoek van Boerenbusiness en DCA-Markets blijkt dat boeren het liefst groeien door eigendomsrecht te kopen. Dit is niet vreemd, omdat grond tot op heden een aantrekkelijke investering is gebleken. Opvallend is dat de boeren die alleen grond in eigendom hebben, ook een sterke voorkeur hebben voor het groeien in eigendom.

Er blijkt een mentaliteitsverschil te zijn tussen de pachters en de boeren met veel eigendomsgrond. Boeren met veel grond in eigendom hechten namelijk meer waarde aan eigen grond, dan dat pachters dat doen. Het merendeel van deze boeren wil namelijk geen eigen grond verkopen om uit te breiden in areaal. Circa 50% van deze groep vindt het belangrijk om alleen uit te breiden door middel van eigendomsgrond. Daarentegen vindt de pachter de beteelde hectares en groei belangrijker dan grond in eigendom.

Grond om te gebruiken
Ondanks dat financieren bij een stijgende grondprijs niet gemakkelijk is, acht 46% van de respondenten van het grondonderzoek het haalbaar om te groeien in eigendom. Dit is opvallend, omdat de afname van het areaal in eigendom en de toename van het areaal in erfpacht suggereert dat dit niet eenvoudig zal zijn.

Afgezien van het verschil tussen de pachters en de niet-pachters blijft het voor alle boeren belangrijk dat ze de grond gebruiken. De helft van de respondenten (52%) geeft aan dat ze het belangrijker vinden om genoeg grond te hebben om te bebouwen, dan dat ze dit in eigendom hebben. Dat is het grote verschil: de beleggers zien grond als investering, terwijl grond voor boeren het bestaan van hun bedrijf definieert.

Tegengestelde richting
Er kan geconcludeerd worden dat de trend dat de beleggers meer grond in eigendom krijgen (om uit te geven in erfpacht), niet de wens van de boer is. Dat boeren toch zwichten voor erfpachtconstructies heeft met name te maken met het feit dat ze de continuïteit van hun bedrijf en het hebben van voldoende grond het belangrijkste vinden. 

Dit is het tweede artikel in een reeks waarin de uitkomsten van het grondonderzoek van Boerenbusiness en DCA-Markets behandeld worden. In het eerste artikel werd de volgende vraag beantwoord: hoelang is deze grondprijs nog te financieren?

De resultaten van het onderzoek zijn ook weergegeven in een factsheet. Deze is hier te downloaden. Boerenbusiness bedankt de agrarisch ondernemers die het onderzoek hebben ingevuld.

Anne Jan Doorn

Anne Jan Doorn is expert Akkerbouw bij Boerenbusiness. Hij schrijft onder meer over de verschillende akkerbouwmarkten en focust zich daarnaast op de grond- en energiemarkt.

aj.doorn@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.