De schaalvergroting in Vlaanderen zet door, waardoor ook het aantal boeren in die regio daalt. Daarnaast stijgt de grondprijs en neemt de vergrijzing toe. De regio laat daarmee dezelfde trends zien als Nederland. Wat betekent dit?
Het aantal land- en tuinbouwbedrijven in het gewest is in 10 jaar tijd met ruim 25% gedaald. Hierdoor zijn er nog ongeveer 23.000 bedrijven over. Opvallend is dat voornamelijk de kleinere bedrijven stoppen, wat ervoor zorgt dat de schaalvergroting verder doorzet.
Stijgende grondprijs
Aangezien de grond in het gewest schaars is (door verstedelijking), stijgt de gemiddelde grondprijs. Deze is sinds 2014 met 35% gestegen tot zo'n €52.100 per hectare. Al zijn er wel grote provinciale verschillen; zo ligt de prijs in Antwerpen en Limburg op €65.000, waar dat in Vlaams-Brabant minder dan €40.000 is.
Het landbouwareaal in Vlaanderen beslaat 610.971 hectare, wat betekent dat het areaal in 10 jaar tijd met 2,1% gedaald is. Dat is duidelijk minder dan de daling in Nederland, want hier daalde het areaal de afgelopen 10 jaar met zo'n 7,6%.
Groei van het aardappelareaal
Van het totale landbouwareaal is circa 209.000 hectare in gebruik door de akkerbouwsector. Daarvan wordt zo'n 126.000 hectare gebruikt voor de teelt van granen. Daarbij is het aardappelareaal de afgelopen 10 jaar met 23% gestegen tot ruim 50.000 hectare. Daarentegen liet het areaal bieten juist een forse daling zien (-34% tot 20.000 hectare). Dit komt vooral door de afschaffing van het suikerquotum en de dalende suikerprijs.
Opvallend is dat het aantal melkkoeien stijgt, terwijl het aantal varkens juist afneemt. Vlaanderen telt ongeveer 1,3 miljoen koeien en 5,7 miljoen varkens. Het gemiddelde aantal koeien per bedrijf ligt op 143 stuks, terwijl dat bij de varkensbedrijven op 2.121 stuks ligt.
Vergrijzing neemt toe
Ook de vergrijzing zet door in de landbouwsector. De gemiddelde leeftijd van een Vlaamse boer is momenteel 54 jaar, waar dat 10 jaar geleden nog 50 jaar was. Slechts 13% van de 50-plussers heeft een opvolger. Dit komt door de grote onzekerheid rondom het inkomen, want het gemiddelde arbeidsinkomen per voltijdse arbeidskracht kwam in 2016 onder de €30.000 uit.
Ondanks de beperkte verdiensten in de sector is 80% van de Vlaamse boeren tevreden met het werk; meer dan 50% is zelfs tevreden tot zeer tevreden. Al is er ook een schaduwzijde, want 1 op de 5 boeren kampt met hoge tot zeer hoge stress. Dit komt vooral door onzekerheid over het inkomen, administratieve lasten en problemen met het verwerven van extra grond.