Zo'n 10% van de grond nodig
Zonne-energie vereist veel landbouwgrond
Circa 10% van de Nederlandse landbouwgrond zal omgezet moeten worden in zonne-akkers om de energiedoelstellingen van 2050 (meer zonne-energie) te behalen. Dat stellen projectontwikkelaars en deskundigen. Carla Dik-Faber (ChristenUnie), LTO Nederland en andere deskundigen zetten echter hun vraagtekens bij die stelling.
Afgelopen jaren zijn er al veel zonneweides aangelegd, maar het is niet voldoende om de energiedoelstellingen van 2050 te behalen. Volgens Erik van der Heijden en Boris Hocks (Generation Energy) is er van de 22.000 vierkante kilometer landbouwgrond in Nederland zo'n 10% nodig om de energiedoelstellingen (het produceren van voldoende zonne-energie) te behalen. Dat is een gebied dat groter is dan het IJsselmeer.
Niet iedereen is positief over de ontwikkelingen van de zonneakkers. LTO Nederland merkt dat de ontwikkelaars snel naar de landbouwgrond kijken. Auke Jan Veenstra, woordvoerder Klimaat en Energie bij LTO Noord: "We snappen dat dit op termijn nodig kan zijn, maar laten we het wel in de juiste volgorde doen. Er wordt nu wel heel gemakkelijk over grote stukken grond gesproken."
Koploper in opwekken zonne-energie
Veenstra beweert dat Nederlandse boeren nu al koploper zijn in het opwekken van duurzame energie en dat zij momeneel al voor 2/3 energieneutraal zijn. Veenstra erkent dat het aanbod van ontwikkelaars voor veel boeren interessant is, en dat de vergoeding een aanvulling op hun inkomen kan zijn.
Vanuit de politiek wordt de situatie nauwlettend in de gaten gehouden. Carla Dik-Faber (ChristenUnie) stelde er onlangs wel een aantal vragen over. Zij is vooral ongerust over de agressieve buitenlandse investeerders. Dik-Faber vroeg zich af wat deze situatie betekent voor de grondprijzen en voor de beschikbaarheid van de schaarse landbouwgrond.
Daarnaast stelde Dik-Faber de vraag wat de gevolgen zijn voor jonge boeren die willen investeren in bedrijfsuitbreiding of grondgebondenheid. Zij toont tevens aan dat bijvoorbeeld daken eerst benut zouden moeten worden en de landbouwgrond op de laatste plaats moet staan. Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) heeft aangegeven niet binnen de gestelde termijn antwoorden te hebben op haar vragen.
Kolossale investeringen
Peter Segaar, onafhankelijk zonne-expert, liet aan Trouw weten dat hij versteld staat van de omvang van de nieuwe projecten. "Ik volg de zonnemarkt al jaren, wat er nu gebeurt is kolossaal." Maarten de Groot, woordvoerder bij GroenLeven, merkt ook dat er momenteel veel investeerders en ontwikkelaars vanuit binnen- en buitenland actief zijn. "Er worden vaak mooie beloftes afgegeven en hoge bedragen geboden. Dat klinkt aantrekkelijk, maar veel van deze zonneparken kunnen uiteindelijk niet gerealiseerd worden."
De Groot benoemt tevens dat een te hoge prijs per hectare een negatief effect kan hebben op de toekomstige subsidies. Volgens LTO Nederland krijgen boeren gemiddeld zo’n €3.500 tot €6.000 per hectare per jaar betaald. Er zijn echter uitschieters. Het klinkt aanlokkelijk, maar in de praktijk pakt dat vaak anders uit.
Nieuw element
De projectontwikkelaars en onderzoekers betogen dat er vooral naar improductieve landbouwgronden gekeken moet worden. "Als je de doelstellingen wilt halen, dan moet je ook over landbouwgronden nadenken. Het is nu 'en-en' en niet 'of-of'. Zonne-energie is, naast wegen, woningen en bedrijven, een nieuw element geworden bij de planologische inrichting van het land", zo beweert Gerben Smit, directeur van Solarfields.
Er zijn allerlei ontwikkelingen gaande om dubbelgebruik van grond toe te passen; zo wordt onderzocht of onder lichtdoorlatende panelen gewassen verbouwd kunnen worden. Door de panelen op hoogte te zetten, ontstaat er een kassen-achtige constructie. Daar kunnen dan ook landbouwvoertuigen onderdoor rijden.
Anne Jan Doorn
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
