Onrust om sterke toename suikerexport van Oekraïne

De Oekraïense suikerexport naar de EU is het afgelopen seizoen vertienvoudigd, van circa 40.000 ton in 2021/2022 tot ruim 400.000 ton suiker in 2022/2023. Ook in het huidige seizoen, dat 1 oktober van start ging, is de export uit Oekraïne al aardig op dreef. Tot 13 december werd er ruim 125.000 ton ingevoerd van Oekraïne naar de EU volgens de recente cijfers van de Europese Commissie (EC). De verwachting van Oekraïense producenten, maar ook de EC is dat Oekraïne het exportvolume van afgelopen seizoen ruim voorbijgaat en het daaropvolgende seizoen nog verder uitbreidt. Daar maken verschillende Europese telers, belangenorganisaties en producenten zich zorgen over. Een te grote invoer kan de suikerprijzen drukken en volgens enkele Oost-Europese landen waaronder Polen, gebeurt dat nu al. Zo heeft de Poolse vereniging van suikerbietentelers hun ministerie gevraagd om een verbod op de import van Oekraïense suiker omdat de regionale prijzen daalden. Zij spreken van oneerlijke concurrentie.

Bietenteelt Oekraïne groeit
Sinds de Russische invasie in Oekraïne is de suikerbietenteelt in het land fors gestegen vanwege de hogere winstgevendheid en mogelijkheden voor export vergeleken de graan- en oliehoudende zadenteelt. Zo steeg het bietenareaal volgens de cijfers van het Oekraïense ministerie van landbouw naar 250.000 hectare. In 2022 was dit circa 183.000 hectare. Daarnaast werden de invoerrechten geschrapt door de EU van verschillende grondstoffen, wat de export naar de EU gunstiger maakt.

De grote volumes suiker uit Oekraïne helpen de EU het suikertekort op te lossen waar zij het afgelopen seizoen mee kampte. Datzelfde gaat -in mindere maten- op voor het huidige seizoen nu er ook een suikertekort wordt verwacht. Maar in de komende seizoenen kan dat met een gemiddelde of betere suikerbietenopbrengst de Europese suikerprijs naar beneden drukken en met de hoeveelheden uit Oekraïne voor een overschot zorgen. Daar spreken verschillende lidstaten hun zorgen over uit bij de Europese Commissie. Daarnaast moet worden opgemerkt dat de productiefaciliteiten in Oekraïne worden uitgebreid en de teelt van suikerbieten verder kan toenemen. Betrokken lidstaten vragen om die redenen aan de EC om over een quota in te stellen. Aan de andere kant ligt de Europese prijs voor suiker ver bovengemiddeld en dat wordt gevoeld in de portemonnee van de consument.

Eerder deze maand en ook in november uitten Europese telersgroepen en producenten al hun zorgen over de sterke exporttoename van suiker uit Oekraïne. Zo riep de Europese vereniging van suikerfabrieken (CEFS) al op om Oekraïne te overtuigen van een suiker exportquotum naar de EU en voor een vergelijkbaar milieuwet- en regelgeving te komen bij de teelt en productie van suiker dat de Europese markt bereikt. Ook de grootste Franse suikerproducent Tereos gaf aan dat de regulering van de import uit Oekraïne vroeg of laat nodig is omdat het anders de Europese suikerprijzen behoorlijk drukt.

Oekraïne grootste leverancier
In het huidige seizoen wordt er ook een suikertekort verwacht voor de EU, maar wel aanzienlijk minder dan vorig seizoen. Toen lag de productie op 14,6 miljoen toen en werd er 2,6 miljoen ton suiker geïmporteerd. Daarnaast werd er toen ook nog 23% minder suiker geëxporteerd vanuit Europa. Dit jaar wordt er een productie verwacht van 15,8 miljoen ton suiker. In totaal staat de import van Europa dit seizoen al op 413.000 ton suiker en staat Oekraïne zelfs op nummer 1 als grootste leverancier met een aandeel van 29%. Brazilië geldt de laatste jaren als grootste exporteur maar heeft nu een aandeel van 24%.

Termijnmarkt suiker maakt flinke duik
Sinds eind november zijn de suikernoteringen op de termijnmarkt behoorlijk gedaald, voornamelijk het gevolg van de goede productie- en exportcijfers van suiker uit Brazilië. Ook de groeiende suikerrietteelt en de huidige omstandigheden laten de zorgen afnemen over de suiker beschikbaarheid op lange termijn. India, na Brazilië de grootste suikerexporteur, besloot om de productie van ethanol te beperken waardoor er meer suikerriet wordt omgezet tot suiker. Ook dat drukte de notering naar beneden. Het witte suikercontract in Londen opende vandaag op $595 per ton, circa 19 % lager dan eind november. Het ruwe suikercontract in New York daalde zelfs met 23% in dezelfde periode. Daarmee staan de noteringen op dezelfde hoogte als januari 2023.