Analyse Granen & Grondstof
Hongarije frustreert Oekraïense graanexport
Het verlengen van de Zwarte Zeegraandeal ijlt nog na op de granenmarkt. De markt was op zoek naar de bodem in de markt en lijkt die nu een eind gevonden te hebben. Het ontbreekt op het moment echter een beetje aan factoren om de tarwemarkt echt in beweging te krijgen. In de EU gaat de discussie over het Oekraïense graan ondertussen een nieuwe fase in, waarbij oost en west tegenover elkaar komen te staan.
Tijdens het schrijven (voor het sluiten van de markt) staan de tarwecontracten op de Matif enkele tienden in de min. Op de CBoT staan het juli- en septembercontract onveranderd ten opzicht van de slotkoers voor het weekend. Geen grote verschuivingen dus op de tarwemarkt. Maïs en soja laten een stevig herstel zien en voor beide zit het julicontract op de beurs in Chicago meer dan 2% in de plus.
De kans op een tijdig vervolg op de graandeal werd tot begin vorige week door verschillende analisten klein geacht. Maar zoals vaker wist Rusland de markt toch weer te verrassen. Voor 18 mei (de verloopdatum van de deal) koos het Kremlin eieren voor zijn geld en besloot toch mee te werken en de graandeal met twee maanden te verlengen. Zoals gezegd: niet veel spelers op de granenmarkt hadden deze koerswijziging vanuit Rusland voorzien. De opgebouwde risicopremie wegens het mogelijk wegvallen van graan uit Oekraïne is de afgelopen dagen weer afgebouwd.
Concurrentie
Over de uitvoer van graan uit Oekraïne is in de EU het nodige te doen geweest in de afgelopen maanden. Vanwege de verminderde toegang van Oekraïne tot de Zwarte Zee is een belangrijk deel van de Oekraïense graanoogst via routes door de EU gegaan. De bedoeling was oorspronkelijk dat het via de Europese havens verder over de wereld zou gaan. Een deel is echter in de buurlanden van Oekraïne blijven hangen. Dit tot grote onvrede van de lokale boeren in deze lidstaten. Zij vinden daardoor moeilijker een koper voor hun producten.
Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en Bulgarije namen het heft in eigen hand en besloten eenzijdige beperkingen op te leggen voor de graanimport uit Oekraïne. Kort gezegd: ze sloten de grenzen. Deze unilaterale acties gaan lijnrecht in tegen Brussels beleid. Individuele lidstaten mogen in principe geen eigen handelsbeleid voeren en de Europese Commissie vindt daarbij nog eens dat het openhouden van de grenzen een vorm van steun is aan het door oorlog getroffen Oekraïne.
Maatregelen
Brussel bleek toch niet helemaal blind voor de problemen van de boeren in de oostelijke lidstaten (of als je wat cynischer bent, probeert zijn gezichtsverlies te beperken) en kwam met een steunpakket van €100 miljoen op de proppen, met als voorwaarde dat de handelsbeperkingen worden opgeheven. Er duiken verschillende berichten op dat Hongarije zich niet aan deze voorwaarde wil houden. De andere vier lidstaten zouden zich hier wel aan houden. De Commissie wil het plan voor het steunpakket pas goedkeuren als alle landen zich eraan houden. De opstelling van Hongarije wekt dan ook wrevel op bij de overige lidstaten.
Dertien andere (voornamelijk westelijke) lidstaten zijn ook niet zo gelukkig met het speciale steunpakket van de Europese Commissie hebben ze in een brief laten weten. Behalve met geld uit Brussel mogen ook de nationale overheden zelf hun boeren (financieel) extra steunen. En misschien nog wel belangrijker: alle tarwe, maïs, koolzaad en zonnebloempitten die worden doorgevoerd via de EU moeten via deze landen lopen. Volgens de dertien landen, waaronder Duitsland, helpt dat niet om de interne markt overeind te houden.