Staat de tarweprijs op een te hoog niveau?

Het septembercontract op de Matif in Parijs sloot donderdag 19 mei op €422,25 per ton. Daarmee is de koers €16 gedaald sinds het prijsrecord van dinsdag. Vrijdagochtend opende de beurs weer iets hoger, met een prijs van €423,75 per ton voor baktarwe. Het is vandaag afwachten om te zien of de tarweprijs opnieuw laat vieren, of dat de bodem op €420 blijkt te liggen.

Tarwe in prijs verdubbeld
De meningen tussen analisten en handelaren verschillen behoorlijk. Belangrijk daarbij is om te weten dat een duidelijk splitsing tussen de VS en EU merkbaar is. Op de CME termijnmarkt in Chicago sloot het julicontract donderdag op $12 per bushel, terwijl eerder deze week nog bijna $12,80 werd gemaakt. Een jaar geleden was dat nog $6 per bushel. Analisten denken daarom dat tarwe overkocht is op zowel de CBoT als Matif, waar eveneens een fors prijsverschil merkbaar is.

Het hoge prijsniveau werkt door in de voedselinflatie, die maar doorstijgt. Vooral arme landen in Afrika en Azië merken daar de gevolgen van. Rijst is normaal 2 tot 2,5 keer de prijs van een bushel tarwe. Momenteel bedraagt die ratio 1,3. Daarmee zijn landen eerder geneigd om rijst te kopen dan tarwe, zo denken analisten.

Tegelijkertijd is de vraag naar tarwe er wel – ook bij deze prijsniveaus. Niet alleen in India is het droog en heet, dat geldt ook voor Pakistan en Bangladesh. Door een tegenvallende lokale oogst moet Pakistan wellicht de dubbele hoeveelheid tarwe importeren (3 tot 4 miljoen ton in plaats van 1,5 miljoen ton) dit seizoen.

Weer bepaalt de prijs
De rally van de laatste twee weken is gebouwd op zorgen rond de groeiomstandigheden (hitte en droogte) én het nieuws dat India een exportverbod instelt. Zoals gewoonlijk kan veranderend weer de koersen plots een wending laten nemen. Ook nu is dat mogelijk. In de zuidelijke Amerikaanse staten is het erg droog en warm, maar regen wordt voor het einde van deze maand verwacht. Dat kan de slechte gewasstand – de slechtste in acht jaar – verbeteren.

Ook in Europa is de rally grotendeels gebouwd op weersproblemen, vooral droogte en extreme hitte voor de tijd van het jaar in Frankrijk en Spanje. Deze week vallen verspreid onweersbuien met regen. De droogte is zorgelijk, maar de problemen zijn op dit moment nog niet desastreus. De 'bears' putten daar hoop uit dat de prijs verder kan dalen. Valt voldoende regen van betekenis, dan is dit zeker het geval.

Export bottleneck
Rusland kent dit jaar wel een goed groeiseizoen. Het Russische marktbureau IKAR spreekt in zijn laatste schatting over 85 miljoen ton graan, waarvan 39 miljoen ton geëxporteerd kan worden. In een normaal seizoen heeft zo'n bericht een grote impact op de tarweprijs. Omdat niet zeker is hoeveel Rusland kan exporteren, ligt het dit seizoen genuanceerder. Nog groter zijn de problemen voor Oekraïne. Afgezien van een gehalveerde oogst is ook daar het exportapparaat de grote bottleneck.

Historisch gezien piekt de tarweprijs half mei (week 19/20) en zwakt het prijsniveau daarna af tot aan de oogst in juli. Daarbij is het weer op het noordelijk halfrond de belangrijkste beïnvloedende factor. Valt er voldoende neerslag tussen half mei en juli, dan kan de koers behoorlijk dalen. Blijken de opbrengsten toch mee te vallen, dan herstelt de prijs in de regel begin augustus.

Tarwe van €500?
Of deze wetmatigheid ook dit jaar opgaat valt te bezien. Historische data houdt geen rekening met oorlog of een plotselinge exportban. Vooral voor Europa is dat op dit moment van belang. Het is goed mogelijk dat de Amerikaanse notering harder daalt dan die in de EU, wanneer de opbrengsten daar verbeteren. Blijft de granenuitvoer in het Zwarte Zeegebied voor Rusland en Oekraïne ook de komende maanden gehinderd, dan heeft dit tot gevolg dat een hoge bodem in de markt wordt gelegd, weer of geen weer. Vallen de groeiomstandigheden dan ook nog eens tegen, dan kan deze 'perfecte storm' de prijzen ook zo opstuwen naar de €500 per ton.