'Biodiesel en plant-based zijn drivers in sojamarkt'

De Verenigde Staten, Zuid-Amerika – met Brazilië en Argentinië als koplopers – en China zijn wereldwijd de grootste producenten van soja. De twee eerstgenoemde regio's zijn eveneens verantwoordelijk voor het merendeel van de wereldwijde export. China houdt de geproduceerde soja vooral in eigen land, met al voornaamste bestemming de veevoerindustrie. Al heeft het aan de eigen productie niet voldoende. In deze periode van het jaar concurreren Brazilië en Argentinië daarom volop in de export naar China. Dat heeft effect op de prijs.

Weersomstandigheden van invloed
Donderdag 2 december sloot de CBoT-notering voor sojabonen op $12,44 per bushel. Gemiddeld over de afgelopen weken stond de notering op $12,40 per bushel. Dat is zo'n 6% meer dan vorig jaar in de eerste week van december en 42% meer dan voor de coronapandemie. "Dat de prijs zo gestegen is, heeft onder meer te maken met uitdagende oogstomstandigheden. Onlangs nog verlaagde het Amerikaanse ministerie van Landbouw de binnenlandse sojabonenoogst naar 120,4 miljoen ton", legt prijsanalist Kyle Holland van marktbureau Mintec uit.

Tegelijkertijd zijn de verwachtingen vanuit Brazilië wel goed. Ook voor het begin van aankomend jaar worden goede omstandigheden verwacht. Het ministerie daar gaat uit van een oogst van 144 miljoen ton. "Dat wordt ondersteund door een groter aangeplant areaal, als gevolg van de hoge prijzen van afgelopen seizoen." Daardoor zouden de prijzen komend jaar lager kunnen worden, stelt de analist. Dat laatste kan mogelijk ook door het feit dat de Verenigde Staten minder gaan exporteren. "Dat zorgt voor hogere voorraden."

Meer vraag naar biodiesel
Sojabonen hebben meerdere doeleinden. Naast verkoop aan de veevoerindustrie, wordt een groot deel verwerkt tot sojaolie. Een grondstof die meer en meer in trek is. De notering voor sojaolie op de CBoT in Chicago sloot donderdag 2 december op $12,39 per bushel, een plus van 50% in vergelijking met een jaar eerder en een toename van 87% vergeleken met twee jaar terug. Het plan van de Amerikaanse president Joe Biden om meer biodiesel toe te passen, is een van de redenen voor die extreme prijsstijging van het afgelopen jaar.

Analisten uit de markt verwachten dat deze prijstrend voorlopig aanhoudt, stelt Holland. "Helemaal wanneer het plan president Biden werkelijkheid wordt. Dat kan een stormloop op sojaolie veroorzaken." De hoge prijs wordt verder ondersteund door productie- en voorraadproblemen in Zuid-Amerika als gevolg van het La Niña-seizoen. "Het rapport van het Amerikaanse landbouwministerie was niet voor niets bearish."

Plantaardige voedingsmiddelen
Een tweede, populaire toepassing van sojabonen is het gebruik van de eiwitten voor de productie van plantaardige voedingsmiddelen. "De markt voor soja-eiwitten is en blijft de grootste markt voor plantaardige eiwitten. Op grote afstand volgen tarwe en erwten", stelt Marcel Goldenberg, analist bij Mintec. Hij vertelt dat de markt voor soja-eiwitten momenteel $6 miljard waard is en een groeiratio heeft van 5% tot 7% tot 2025. "Dat percentage wordt vooral bepaald door de hoge grondstofkosten van het moment." Ook de transportkosten spelen een grote rol in de huidige prijsvorming.

De plantaardige voedingsindustrie is bereid die hoge prijs te betalen, zo blijkt. De vraag naar plantaardige producten neemt immers nog altijd toe. Recent onderzoek van Markteffect toont aan dat bijvoorbeeld meer dan de helft van de Nederlanders (53%) minimaal maandelijks vleesvervangers consumeert. En 48% van de inwoners classificeert zich als flexitariër. "Die groeiende vraag is een van de redenen dat markt sterk blijft."