Kan tarweareaal groeien nu zaad schaars is?

Dat er links en rechts problemen ontstaan met de levering van tarwezaad verbaast Jelte Pars van George Pars Graanhandel niet. "Wij hebben daar zelf geen last van, maar die geluiden hoor ik ook." De verklaring ligt volgens Pars voor de hand: "Er is gemiddeld 15% minder graan geoogst. Waar de opbrengst normaal gemiddeld 10 ton per hectare was, kwamen we nu net boven de 8 ton per hectare uit. Bovendien hebben we te maken met een hoge uitschoning, waardoor er netto minder zaaitarwe beschikbaar is."

Geen overproductie dit jaar
Michel van Alphen van Van Iperen kan dat beamen. Hij schat dat de markt het moet doen met 15 tot 20% minder netto product. "Normaal is er altijd sprake van een lichte mate van overproductie. Die buffer is er nu nauwelijks. Een situatie die wij zagen aankomen. We hebben geanticipeerd door voldoende in te kopen bij zaadleveranciers in binnen- en buitenland. Doordat onze klanten gewend zijn tijdig hun zaad te reserveren, kunnen we aan de vraag voldoen. We hebben inmiddels al ongeveer 70% uitgeleverd en dat is uitzonderlijk voor de tijd van het jaar."

Het lijkt erop dat telers vanwege de dreigende aanbodkrapte vroeger dan anders hun zaad veilig gesteld hebben. Het kost volgens Van Alphen wel veel extra inspanning om alles tijdig op de juiste plaats te krijgen. "Dat komt doordat de periode tussen oogsten en inzaaien extreem kort is. De laatste tarwe was zeker twee weken later binnen. Nu verloopt de aardappel- en bietenoogst redelijk vlot en is iedereen tijdig toe aan zaaien. De grote meute is twee weken eerder." Er is daardoor dit jaar minder tijd om het tarwezaad gereed te krijgen; oftewel voor het schonen, keuren en ontsmetten. "Dat geeft wel wat druk op het logistieke plaatje", aldus Van Alphen.

Lichte uitbreiding areaal
Ook bij CZAV herkennen ze die druk, al is dat volgens Wim van Dixhoorn inherent aan deze tijd van het jaar. "Telers willen gelijk achter de oogstwerkzaamheden aan zaaien, dus is het altijd een uitdaging om in deze periode aan de vraag te kunnen voldoen. Wij doen er alles aan om het zaad op de juiste plek te krijgen. Het aanbod is minder ruim dan andere jaren, maar we denken dat er in z'n totaliteit wel voldoende zaad is."

De grote vraag die daarbij meespeelt is wat het areaal gaat doen: krimpen, groeien of gelijk blijven? "Wij houden wel rekening met een uitbreiding, maar hoe groot is moeilijk in te schatten", zegt Van Dixhoorn. "De tarweprijs zit op een mooi niveau. Dat is een gezonde motivatie voor akkerbouwers om de tarweteelt op te pakken. Maar het is ook de vraag wat het najaar verder brengt qua weersomstandigheden. Als die tegenzitten kan dat een rem op het areaal zijn. De komende maand moet dat uitwijzen, dan wordt het gros gezaaid. Wij zitten nu net over de helft van zaad uitleveren. In Noord-Nederland zijn ze wel wat eerder."

Schaarste in heel West-Europa
Bij Pars Graanhandel in Friesland en dochterbedrijf Poldergraan in Flevoland zitten ze inderdaad al op 75% uitleveren. Jelte Pars verwacht dat er aan het eind van de rit wel wat geschoven zal worden met de rassen. "We komen straks op een punt dat niet alle rassen meer beschikbaar zijn", zegt Pars. De situatie in Nederland is volgens hem namelijk niet uniek. "Normaal kopen we bijvoorbeeld partijen uit Duitsland bij, maar de situatie van schaarste speelt in heel West-Europa, dus ook in landen als België en Frankrijk."

Komende periode moet blijken of de weergoden de tarwezaai gunstig gezind zijn en of er voldoende zaad beschikbaar is om het areaal in te vullen. Als we de leveranciers mogen geloven, zal het laatste geen belemmering zijn. De verwachting is dan ook dat er niet minder tarwe gezaaid gaat worden dan afgelopen jaar toen het areaal ook al een kleine plus liet zien.