Beursanalisten: de granenrally is voorbij

De stier en de beer (bears en bulls) zijn beeldspraak op de internationale granenmarkt voor prijsbewegingen die omhoog (bull) of omlaag (bear) bewegen. Waarom deze dieren? Dit heeft te maken met de manier waarop ze aanvallen: een stier werpt zijn slachtoffer omhoog en een beer slaat hem naar beneden. Nieuws op de grondstoffenmarkten wordt daarom altijd als bearish of bullish aangeduid.

Bull run
Zo zijn er veel meer markttermen die met de 2 beesten te maken hebben. Sinds augustus 2020 zijn de maïs- en sojamarkt op de CBoT gestart met hun 'bull run'. Een periode van stijgende prijzen. Het prijsniveau is meer dan verdubbeld sinds die startdatum. Ook tarwe heeft letterlijk een flink graantje meegepikt met deze opleving.

Een bull market heeft 2 grote aanjagers: vraag naar product en angst. Die laatste kan door allerhande zaken komen. Vaak het weer, maar ook andere wereldschokkende gebeurtenissen. In dit geval was dat de coronapandemie en het daaropvolgend hamstergedrag van landen. De vraag naar product ontstond toen China startte om wereldwijd enorme hoeveelheden grondstoffen aan te kopen, zodat hun varkens kunnen worden gevoerd. Deze sterke vraag zorgt er ook voor dat in de fysieke markt hogere prijzen worden betaald.

Droogte in Brazilië
Wat de maïsmarkt verder in het zadel heeft geholpen, is de tegenvallende Braziliaanse maïsoogst. Korrelmaïs wordt direct na de soja ingezaaid aan de start van het jaar. Soms wanneer de combines nog in het veld reden. Afgelopen oogstseizoen startte laat voor soja door aanhoudende regenval, waardoor ook veel maïs laat de grond in ging. Daarop volgde een periode van aanhoudende droogte. Inmiddels is die droogte uitgegroeid tot de grootste in 91 jaar tijd. De impact op de gewasgroei is gigantisch, maar ook de veehouderij en energiewinning zijn getroffen.

Door bovenstaande factoren (en nog veel meer) zijn de prijzen van soja en maïs gestegen tot hun hoogste niveau sinds 2012. Wanneer keert het tij, is nu de grote vraag. Dat moment komt steeds naderbij en volgens veel analisten is de top in zicht of al bereikt.

Premie daalt
Naarmate het seizoen vordert, wordt de periode voor het overbruggen tot de nieuwe oogst kleiner. Voor maïs en soja is dat september/oktober. Bij torenhoge prijsniveaus kiezen handelaren er steeds vaker voor om af te wachten en op eerder aangekochte voorraden te teren. Dat is ook zichtbaar op de termijnmarkt, waarbij het prijsverschil tussen levering nu en die in augustus of voor de nieuwe oogst in oktober toeneemt. Een gevaarlijke situatie, zo zeggen de analisten, wat betekent dat je beter nu zaken kunt doen.

De huidige periode is een spannende. Amerikaanse akkerbouwers die afgelopen seizoen te vroeg hun producten hebben verkocht, zijn vastberaden om volgend seizoen winst te maken. Analisten onderstrepen daarom om te waken voor deze onbezonnenheid. Kijk realistisch naar de markt. De kans dat Brazilië opnieuw met een weercatastrofe te maken krijgt, is statistisch gezien klein maar met geen zekerheid te zeggen.

Weer aan zet
Uiteindelijk is het weer medebepalend voor de internationale koersen. De start in de VS is relatief goed geweest, al heerst onduidelijk over de komende weken. De markten zijn gedaald in afwachting van regen en gunstig groeiweer, maar de eerste nieuwe berichten wijzen op een droger weertype. Het Europees continent was lange tijd in de ban van aanhoudende kou, maar dat is voorbij. Gunstige omstandigheden in de Zwarte Zee regio zorgen voor dalende prijzen dichter bij huis.

Wat betekent dit alles voor een Nederlandse akkerbouwer, melkvee- of varkenshouder? De maïsmarkt heeft in een belangrijke mate de tarweprijs een solide fundament gegeven afgelopen seizoen. Dit werd zichtbaar toen China steeds meer tarwe begon aan te kopen, omdat maïs te duur werd of simpelweg niet langer verkrijgbaar. Soja profiteert daarnaast van een zeer goede markt voor plantaardige oliën. In Nederland hebben beide commodity's voor veel hogere voerprijzen gezorgd.

Situatie in Europa
Bij akkerbouwers speelt vooral tarwe een rol. Daar is het immer dominante Rusland aan zet. Komend seizoen krijgen we voor het eerst te maken met de onvoorspelbare variabele exportbelasting. Vooraf werd gedacht dat dit een fors stempel op de markt ging drukken, maar vooralsnog is dat niet merkbaar. Het huidig volume tarwe voor oogst 2021 wordt op 79,5 tot 80 miljoen ton ingeschat.

Om dat werkelijkheid te laten worden, moet het nog wel voldoende gaan regenen voor de zomergranen. Afgelopen week verhoogde het Russisch landbouwministerie zelfs fors zijn exportverwachtingen en maakte het een eerste belastingtarief bekend voor oogst 2021. Die is de export in juni gunstig gestemd. De vraag is wereldwijd voldoende, gecombineerd met kleine voorraden, om de tarwemarkt in zijn benen te houden. Maar bij de huidige omstandigheden is van een nieuwe significante 'bull run' geen sprake meer.