Kan de tarweprijs nog verder stijgen?

Een plotselinge prijsexplosie voor tarwe kwam voor velen als een verrassing op de termijnmarkt Matif in Parijs. Ook in Chicago wordt tarwe verhandeld voor fors hogere prijzen. Daar is het marktsentiment na jaren van negativisme volledig omgeslagen. En dat terwijl de voorraden in het land juist fors hoger liggen. Welke oorzaken liggen hieraan ten grondslag?

Hamstergedrag door corona
Het is niet voor het eerst dat de termijnmarkt te maken krijgt met een plotselinge prijsstijging. In tegenstelling tot sommige andere producten gedijt tarwe goed bij de onzekerheid die corona met zich meebrengt. Tarwemeel is een basisbehoefte voor brood en vele andere producten. Landen met grote voorraden zijn daarom terughoudend in het exporteren. Zelfs een hint op een mogelijke exportbeperking is genoeg om te markt in beweging te krijgen. Rusland kreeg het afgelopen exportseizoen te maken met zo'n beperking, al leverde dat geen problemen op. Wel heeft het landbouwministerie aangekondigd de binnenlandse tarwevoorraden nauwlettend in de gaten te houden dit seizoen.

China heeft 50% van de wereldvoorraad tarwe en maïs in handen. Beursanalisten spreken ook wel van een 'papieren voorraad' omdat niemand weet in welke loodsen en silo's de producten daadwerkelijk liggen opgeslagen en of dit überhaupt het geval is. Feit is dat Chinese staatskooplui de weg naar de VS weer hebben gevonden en gigantische hoeveelheden soja, maïs en tarwe opkopen. Ook Rusland kan een graantje meepikken van dit hamstergedrag. Landen in het Midden-Oosten (met name Egypte) doet hetzelfde. Zij zijn van oudsher, net als Marokko en Algerije, de grootste afnemers van Franse tarwe. De Russen en Oekraïners krijgen er steeds meer voet aan wal. De productkwaliteit daar verbetert, de tarwe is goedkoper en snel aan te voeren. Frankrijk kampt nu 3 jaar met tekorten en moet daardoor noodgedwongen verstek laten gaan. Ondertussen komen Afrikaanse landen met de ene tender na de andere.

Nieuw record
Tijdens de eerste besmettingsgolf steeg de termijnmarkt van €170 naar €203,75 op zijn top in Parijs. Toen de nieuwe oogst zich aandiende zakte de markt als een kaartenhuis in elkaar, tot ruim €180. Rond dit niveau sudderde het lange tijd, tot de spanningen wereldwijd weer toenamen. Het plafond van april is inmiddels doorbroken. Maandag 19 oktober sloot het decembercontract op de Matif op €211,75 en dinsdag 20 oktober noteert het opnieuw op dit niveau. Ook op de CBoT maakte weer een stapje, tot $230 per ton. Het hoogste niveau in bijna 6 jaar tijd. Alleen in de zomer van 2018 was de tarwe in Europa nog duurder geprijsd, al is dit niveau van €216,25 inmiddels ook niet meer zo onbereikbaar.

Naast de onzekerheid door de coronapandemie zijn er de groeiomstandigheden voor de nieuwe oogst die analisten op de beurs laten handelen. Zowel in Rusland als in de zuidelijke Amerikaanse Plains is het erg droog, wat nadelig uitpakt voor de nieuwe tarwegewassen. Sommige Russische teelgebieden hebben wat regen ontvangen, maar niet voldoende om een wezenlijk verschil te maken. De Amerikanen hebben als bijkomend voordeel dat de dollarkoers iets gunstiger is.

Oogst in Australië van start
De tarweprijs werd na de oogst steeds weer getemperd door positieve berichtgeving uit Australië en Argentinië voor wat betreft de opbrengst. Ook die brokkelt nu iets af. Inmiddels is in Australië begonnen met de graanoogst die tot begin januari zal duren. Vooral in het oosten van het land is de oogst merkbaar beter dan de afgelopen jaren het geval was. Ook de kwaliteit is goed volgens de eerste berichten. Veel van deze tarwe zal naar Azië geëxporteerd worden.

Kan de tarwemarkt een niveau boven de €200 of zelfs €210 vasthouden? Bij iedere plotselinge stijging is de kans op een snelle daling groot. De onzekerheid door het coronavirus is lastig te peilen. Feit blijft dat veel landen er alles aan zullen doen om in voedselvoorraden op peil te houden of te vergroten. Ze zijn bereid daarvoor diep(er) in de buidel te tasten. Gaat het wel voldoende regenen in de Zwarte Zee regio en het zuiden van de VS, dan heeft dit ook een sterk negatief effect op de prijsvorming. Voor de korte termijn kan de prijs nog wel even standhouden of zelfs nog een plus maken bij nieuwsaanleidingen. Op de middellange termijn is het aannemelijk dat de prijs gas terug neemt.

Prijsniveau oogst 2021
Voor akkerbouwers komt deze plotselinge prijsstijging op een gunstig moment. In Europa wordt momenteel volop tarwe gezaaid. Zijn de aardappelen, uien en wortelen van het land dan wordt ook in Nederland waar nodig direct tarwe gezaaid. Met name de onzekere vooruitzichten voor de aardappelmarkt kunnen veel telers doen besluiten meer tarwe uit te zaaien. Het september 2021 contract op de Matif noteert inmiddels €192,75 per ton, waar dat een maand geleden nog ruim €180 was. Dat is geen hoofdprijs maar het biedt wel een uitstekend middel om prijsrisico's af te dekken. De eerste klap is ook nu een daalder waard.