Achtergrond Het Graanschap
'De graanketen moet korter en transparanter zijn'
Als je aan een bakker vraagt waar zijn graan vandaan komt, dan is het antwoord eigenlijk nooit Nederland. Daar hoopt Het Graanschap verandering in te brengen. "Wij zijn ervan overtuigd dat de graanketen korter en transparanter moet én kan zijn", zo vertelt Eva Jansen, een van de oprichters van Het Graanschap, woensdag 23 september tijdens de presentatie van het eerste brood van de nieuwe oogst.
Het Graanschap is het eerste bedrijf in Nederland dat graan teelt, maalt én bakt en is opgericht door Arjen Verschure, Alice den Boer, Johan Pater en Eva Jansen. Ongeveer 4 jaar terug zijn zij gestart met de ambitie om brood te maken van 100% Nederlands graan. De teelt vindt plaats op Schokland (Noordoostpolder), net zoals het malen van de tarwe. De bakkerij bevindt zich op de locatie van De Groene Afslag in Laren. Het doel is simpel: goed brood maken en tegelijkertijd bijdragen aan een vruchtbare grond en meer biodiversiteit.
Naast de focus op een natuurinclusieve landbouw en het toekomstbestendige boeren, wil Het Graanschap tarwe uit Nederland op een nieuwe manier proberen te verwaarden. "Op dit moment wordt Nederlands graan voornamelijk verbouwd als slecht betaald veevoer. Dat is zonde van dit mooie product. Tarwe houdt de grond immers vruchtbaar en moet daarom niet uit het bouwplan verdwijnen omdat er geen goed verdienmodel achter zit", aldus Jansen.
Biodiversiteit als speerpunt
De tarwe wordt verbouwd op het bedrijf van Arjen Verschure. Een opvallend feitje is dat hij eigenlijk melkveehouder is. "Ja, dat kan je enigszins bijzonder noemen. Op mijn bedrijf focussen we echter sterk op het sluiten van kringlopen. Het verbouwen van graan past perfect in dat plaatje. Immers, dat wat niet geschikt is voor brood, gaat naar de koeien als krachtvoer. Het stro kan ik daarnaast goed gebruiken in de stal." Ook biodiversiteit staat bij Verschure hoog in het vaandel. "Minimaal 10% van onze inzaai bestaat uit wilde bloemen om de biodiversiteit te vergroten. Op deze manier hoop ik de bodem vruchtbaar te houden en niet uit te putten."
Daarnaast is Verschure zelf groot voorstander van de korte keten. "Iedereen die extra toegevoegd wordt aan een keten – het maakt daarbij niet uit naar welke sector je kijkt – probeert een graantje mee te pikken. Dat pakt uiteindelijk vaak negatief uit voor het verdienmodel van de boer. De korte keten die wij nu bedacht hebben, moet daar een einde aan maken." De teelt bestaat momenteel uit circa 7 hectare wintergraan en dat levert ongeveer 40.000 broden op. Het uitbreiden van de productie staat wel op het programma. "Over 3 jaar hopen we dat dit vertienvoudigd is."
Wat misschien wel het meest bijzonder is aan dit project, is dat de 4 oprichters samenwerken onder 1 bv. "Op deze manier creëren we een gezamenlijk verdienmodel. Dat zorgt ervoor dat je ook samen tot het beste resultaat wil komen. Je verdiept je in andermans werkzaamheden en geeft elkaar tips om zo het gehele proces beter op elkaar aan te laten sluiten. Het zorgt er ook voor dat alle schakels in de keten een goede boterham kunnen verdienen. De opbrengsten worden evenredig verdeeld", aldus Jansen.
Bakkerij in een zeecontainer
De bakkerij is gevestigd in 2 zeecontainers. "We wilden starten met een zogenaamd broodlab, een plek om te experimenteren met Nederlandse graan. Deze zeecontainers zijn daar uitermate geschikt voor", zo vertelt Den Boer. Volgens haar wordt in de bakkerswereld altijd maar geroepen dat je van Nederlandse tarwe geen brood kunt maken, omdat er te weinig eiwitten in zitten. "Maar het gaat er in mijn ogen om hoe je met het deeg omgaat. Veel bakkers houden van hard kneden en dan heb je inderdaad veel eiwitten nodig. Als je subtiel omgaat met het deeg en goed kijkt naar wat er gebeurt, dan is Nederlandse tarwe zeker geschikt voor de productie van brood."
De tarwe van de nieuwe oogst is 21 augustus van het land gekomen en Den Boer heeft hier 2 soorten brood van gemaakt: de Blonde Dame (een wit brood) en de Volle Glorie (een volkorenbrood). "Bijzonder aan dit brood is ook dat er geen toevoegingen in verwerkt zijn. Het is dus puur graan, zout en water", sluit Den Boer af. Overigens heeft het bedrijf nog niet de ambitie om meerdere soorten te ontwikkelen.
Ambities genoeg
Dat het geen korstondig projectje is, blijkt wel uit de vele ambities die het bedrijf nog heeft. "Zo starten we binnenkort met een bezorgservice in de postcode van onze bakkerij. Gewoon om te testen of hier behoefte aan is", licht Jansen toe. "Over 5 tot 10 jaar zou het mooi zijn als we brood kunnen maken voor heel Nederland. Ze bestellen het bij ons en kunnen het dan op een lokale locatie ophalen, bijvoorbeeld bij de supermarkt. Daarnaast is het doel om ook het meel dat Verschure maalt, te gaan verkopen."
Op de vraag of ze geen gevaren zien in de lage prijs van brood in de supermarkt is het viertal stellig. "Nee, zeker niet. Ons brood kost misschien wat meer (€4,50 per brood), maar onze kiloprijs is duidelijk goedkoper dan bij diverse bakkers in de regio. Daarnaast mag er volgens ons ook wel iets meer betaald worden voor het werk dat erin gestoken wordt en het feit dat we zoveel terug leveren aan de natuur (in de vorm van biodiversiteit)."
Kimberly Bakker
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.