Granenmarkt kookpot van feit en fictie

Deze discussie speelt vooral in Noord-Amerika, waar het Amerikaanse landbouwministerie USDA dinsdag 31 maart nieuwe cijfers bekend maakt over hun inschatting voor het areaal van 2020. Marktexperts verwachten niet dat die cijfers veel nieuwe inzichten brengen, omdat het ministerie zich naar verluidt vasthoudt aan de cijfers die vorige maand werden genoemd.

Amerikaanse areaalcijfers
Worden deze cijfers werkelijkheid, dan betekent het 5% meer korrelmaïs en 12% meer sojabonen. Naar schatting daalt de vraag naar bio-ethanol met 2 tot 5 miljard gallon in de VS (0,5 tot 1,32 miljard liter). De vraag naar brandstof is in het land in een week tijd met 70% tot 80% afgenomen. Naast fossiele olie heeft dat enorme gevolgen voor de ethanolproductie.

Veel maïs had deze bestemming, net als suiker overigens. Marktexperts verwachten daarom dat Amerikaanse akkerbouwers minder maïs inzaaien. Tegelijk leert de historie ons dat er meestal wel een gewas wordt gezaaid. Dat betekent meer soja, meer tarwe of andere gewassen. In de Midwest zijn die er niet zoveel.

Meer eiwitteelten
In Canada ligt de situatie iets anders. Ook daar is de markt voor granen en eiwitgewassen gestegen. Telers hebben meer mogelijkheden en verbouwen naar verwachting meer graan of eiwitgewassen. Dit gaat ten kostte van het areaal koolzaad. Dat staat recht tegenover de huidige praktijk, want na een lange moeizame periode loopt de Canadese koolzaadexport weer op volle toeren.

Ook de sojamarkt kent genoeg hindernissen. De Amerikaanse export loopt nog altijd voor op vorig seizoen, maar wel fors minder dan enkele weken geleden het geval was. Brazilië exporteert nu weer veel soja naar China, die begonnen zijn om nieuwe veevoervoorraden aan te leggen. De varkenspopulatie wordt in het land weer voorzichtig opgebouwd.

Exportbelemmeringen
COVID-19 zorgt ervoor dat havens moeilijk bereikbaar zijn of niet op volle snelheid kunnen werken. Er zijn minder mensen in de logistieke keten aanwezig, omdat zij nu eenmaal niet thuis kunnen werken. In zowel Europa als Noord-Amerika is dit merkbaar. Graanhandelaren en marktanalisten verwachten dat dit een van de belangrijkste onderwerpen blijft de komende weken. Juist in Azië beginnen de havens weer op stoom te komen, waardoor export en import niet op gelijke voet staan.

Net als consumenten in de supermarkt hamsteren ook veevoederfabrieken, voedselproducenten en graanhandelaren. Veel naties voerde al een protectionistisch beleid, maar gaan dat nu nóg meer doen. Afgelopen week gonsde het geruchten dat Rusland de export van tarwe aan banden zou leggen. Dat gebeurde niet. Het ingestelde exportquota van 7 miljoen ton is ongeveer de exportcapaciteit van het land. Kazachstan heeft wél de export val veel agrarische producten aan banden gelegd, en meer naties volgen. Ook in Oekraïne vragen voedselproducenten om een exportreductie, om voedselprijzen niet onnodig te laten stijgen.

Voedseltekort of graan genoeg?
In deze kookpot van emoties opereert de internationale granenmarkt. Ook maandag 30 maart kleurt de Matif weer rood voor tarwe en maïs. Dat geldt ook voor de CBoT bij tarwe en soja, maar maïs noteert lager. Analisten verwachten dat dit hamstergedrag aan blijft houden, en mogelijk zelfs kan verergeren. Ook de Wereldvoedselorganisatie FAO waarschuwt voor voedseltekorten.

Kijken we echter naar nieuwe cijfers van de International Grains Council (GC), dan is er weinig reden om te hamsteren. Voor 2020 wordt een record-graanoogst verwacht van 768 miljoen ton tarwe (+5 miljoen ton) en 1,16 miljard ton korrelmaïs (+40 miljoen ton). Des te bijzonder is het daarom dat tarwe zo hoog noteert.