5 vragen aan Ton Wouda
Veldbonen in trek bij akkerbouwer en veehouder
Zaadleverancier Limagrain bracht in 2015 het gewas 'winterveldbonen' naar Nederland. De eerste resultaten zijn bij zowel veehouders als akkerbouwers positief. Reden voor Limagrain om verder te gaan met de teelt. Daarbij steekt de zaadveredelaar in op de ontwikkeling en afzet.
De teelt van veldbonen groeit. In Nederland en België worden winter- en zomerveldbonen verbouwd door akkerbouwers, (melk)veehouders en pluimveehouders. Limagrain introduceerde in de herfst van 2015 de wintervariant Tundra. Daarmee speelt het in op de vraag naar lokaal geproduceerd eiwit. Ton Wouda, commercieel manager akkerbouw bij Limagrain, legt uit waar de kansen en knelpunten liggen.
300
hectare
Limagrain introduceerde eind 2015 het winterveldboonras Tundra. Die wordt nu voor het tweede seizoen geteeld. Wat zijn de ervaringen tot nu toe?
‘Na enkele proeven zijn we in de herfst van 2015 commercieel gestart met winterveldbonen. Het areaal is gegroeid van 75 hectare, in seizoen 2015-2016, tot 300 hectare in 2016-2017. Het areaal zomerbonen is iets groter. 40 procent van dit areaal ligt bij melkveehouders. 35 procent bij akkerbouwers. De overige groep bestaat uit pluimvee- en vleesveehouders, gemengde bedrijven of biologische boeren. De zomer van 2016 was nat en telde te weinig zonuren. Opbrengsten lagen hierdoor op een lager niveau dan we gewend waren. Opbrengstverschillen tussen winter- en zomerrassen waren klein. We zagen opbrengsten van 3 tot 7 ton per hectare. Het eiwitgehalte bedroeg gemiddeld 27 procent.’
Welke conclusies hebben jullie bij Limagrain getrokken na afgelopen jaar?
‘Het afgelopen jaar hebben we vooral telers gevolgd. Zo zijn veel verschillende zaaimethodes toegepast. Daar hebben we van geleerd. De optimale zaaidiepte bedraagt 8 centimeter, bij een rijafstand van 32 tot 50 centimeter. Afgelopen winter heeft het op sommige plekken flink gevroren. Door diep te zaaien, ligt het groeipunt laag. Vriest het plantje af, dan groeit hij altijd terug, zo hebben we gemerkt. Het is een taaie rakker.’
Wat zijn de plannen met het gewas voor dit seizoen?
‘Finetuning in de teelt is belangrijk. Daarvoor werken we samen metCrop Solutions, Proefboerderij Rusthoeve, in Zeeland, en Proefboerderij Vredepeel in Noord-Brabant. We onderzoeken op welke grondsoort de zomer- en winterveldboon het beste tot zijn recht komt. Ook met de zaaiafstand in de rij wordt geëxperimenteerd. Het derde punt is gewasbescherming. We doen proeven met de insecticidenbestrijding , tegen de zwartebonenluis, en fungicidenbestrijding tegen chocoladevlekken.’
Het areaal groeit, maar liggen er aan de afzetkant voldoende mogelijkheden?
Akkerbouwers willen hun product afzetten richting de veevoerindustrie. Dat proces begeleiden we, maar uiteindelijk moet dat contact direct tussen akkerbouwer en voerproducent plaatsvinden. Afgelopen seizoen heeft Agruniek Rijnvallei veldbonen in hun voeders verwerkt. In hoeverre het mogelijk is om eiwit uit geïmporteerde (GMO) soja te vervangen, en hoeveel hectare bonen daarvoor vereist is, dat moet de praktijk uitwijzen. Veehouders, die zelf bonen telen en voeren, zijn enthousiast. Het eiwitgehalte in de melk stijgt en de koeien voelen zich merkbaar beter. Zo horen we van boeren. Veel bedrijven hebben ruimte in het bouwplan om het gewas zelf te telen. Grote bedrijven zijn genoodzaakt een derde gewas te telen, naast gras en maïs. Veldbonen passen prima in dit plaatje. Ook voor menselijke consumptie zoeken we afzet. In samenwerking met ZLTO voeren we daarvoor een marktverkenning uit. Wereldwijde export is voor Nederland niet interessant. Je praat dan over grote volumes voor weinig geld.’
Kan het areaal (winter)veldbonen in de komende jaren verder groeien?
‘Een areaalstijging is volgens ons zeker mogelijk. Je ziet dat de pioniers het gewas als eerste oppakken. Dan volgt de rest. Interesse is er voldoende. Niet alleen in Nederland, maar ook in België. Het areaal veldbonen in Vlaanderen bedraagt 700 hectare. Het voordeel voor de teler moet centraal blijven staan, namelijk; levert het voldoende financieel rendement om met tarwe te concurreren. Sojabonen zijn een alternatieve eiwitbron. Gehaltes eiwit in soja liggen weliswaar hoger dan bij bonen, de opbrengsten juist lager. Veldbonen komen met hun hogere eiwitopbrengsten per hectare beter uit de bus. De non-GMO rassenveredeling in West-Europa is voor soja bovendien minimaal, terwijl bonenrassen constant in Europa worden verbeterd. Door nauw met afnemers samen te werken kunnen we in de veredeling op hun eisen sturen. Ook van de sector food verwachten we veel. Daar wordt nog veel soja-eiwit gebruikt. De toekomst ziet er rooskleurig uit.’
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.