Proefrooicijfers: Innovator trekt eindsprint

Na een behoorlijk nat groeiseizoen, waarin soms diepe sporen zijn gereden, is de oogst van deelnemende Gewastourpercelen juist zonder al te veel problemen verlopen. De eerste aardappelteler van de Gewastour is halverwege september begonnen met het rooien van zijn perceel Innovators, terwijl anderen eind september en begin oktober snel volgden. Afgelopen oogst stond nog vers in het geheugen waardoor er meer haast gemaakt werd met rooien dan normaal, zo gaven verschillende telers tijdens het rooimoment aan. Inmiddels zijn alle percelen gerooid op het perceel in Appelscha (Friesland) na en is het tijd om de balans op te maken na een bijzonder groeiseizoen.

Op de negen percelen verspreid over Nederland zijn de afgelopen weken proefrooiingen gedaan van Innovator. Op ieder perceel is op verschillende plekken 3 meter aardappelrug gerooid om een algemeen beeld te krijgen van de kilo's. Dit is uitgevoerd vlak voor het oogstmoment op het moment dat het gewas uit de groei was.

_{*Opbrengst in tonnen kilo's per hectare. Van de opbrengsten zijn 15% afgehaald vanwege spuitsporen, etc.}
De gemiddelde *netto-opbrengst komt uit op 56,8 ton per hectare. De spreiding is groot met 30,2 ton tot 78,4 ton per hectare. Daarmee liggen de percelen Appelscha (78,4 ton) en Elst (72,1 ton) beiden boven de 70 ton, iets wat afgelopen jaar niet voorkwam. De groei sinds de eerste proefrooing week 32, begin augustus) is met gemiddeld 23 ton per hectare zeker goed geweest. In andere jaren ligt dat iets lager. In Appelscha groeide er volgens de proefrooing zelfs 54,3 ton bij sinds begin augustus. Ook in Hellevoetsluis was de groei groot met 40 ton.

Op verschillende percelen is waterschade geconstateerd. Plekken zijn verzopen, zijn opnieuw gepoot of kwamen later alsnog door. Dat zorgt voor een onregelmatige stand en opbrengst en maakte het proefrooien op sommige percelen lastig. Een extra percentage aftrekken van de opbrengst is in deze proefrooiing niet meegenomen, omdat dit tijdens het proefrooien lastig in te schatten was in welke mate opbrengstderving optrad. "Op de plekken waar aardappelen zijn verzopen en een straal daaromheen, daar mis je gewoon kilo's", vertelde aardappelteler Kees Trouw eerder. Met bijvoorbeeld gemiddeld 10% aftrek van de opbrengst door waterschade per perceel, kom je uit op 51,1 ton per hectare. Maar niet ieder perceel heeft dat percentage waterschade en dat blijft lastig inschatten wat de daadwerkelijke schade is, waardoor er voor gekozen is geen extra percentage er van af te trekken. Maar het is wel belangrijk om dit in het achterhoofd te houden bij deze cijfers.

De gemiddelde *netto-opbrengst komt dus uit op 56,8 ton per hectare en daarmee ligt seizoen 2024 net boven het langjarig gemiddelde van 55,7 ton per hectare. Daarmee laat de opbrengst volgens deze proefrooicijfers een stuk hogere opbrengsten zien dan 2023, waarmee dit jaar toch wordt vergeleken. De aardappelen van het ras Innovator blijken te hebben geprofiteerd van de weersomstandigheden na half augustus en begin september.

Pootdata niet per se bepalend
De aardappelen zijn met een gemiddelde pootdata van 10 mei later gepoot dan andere jaren. Op basis van de pootdata kan geconcludeerd worden dat de later gepote Innovators het niet per se slechter doen in tonnen. De hoogste opbrengst met 78,4 ton per hectare is pas 15 mei gepoot. Dit perceel stond erg lang groen en is tot op heden nog niet gerooid en amper twee weken geleden doodgespoten. De groei heeft tot het laatste moment hier doorgezet. De groei op het vroegst gepote perceel Dronten komt met 59,7 ton zelfs iets lager uit dan de eerste proefrooing. Daar blijkt de nagroei minimaal te zijn geweest. Dit was ook terug te zien in het gewas, dat al hard op zijn retour was. Wouw heeft wel de op één na laagste opbrengst en is als laatste gepoot.

Uit de eerste proefrooing bleek dat hoe vroeger er gepoot was, hoe beter de opbrengst. Dat is nu niet meer terug te zien. Op de percelen die in de eerste proefrooing een hogere opbrengst hadden, is de nagroei gemiddeld minder goed geweest dan de percelen die toen juist lagere opbrengsten noteerden. Dat heeft voor een deel te maken met de pootdata, maar ook de knolzetting. De percelen met een gemiddeld hoger knolaantal bleven in de eerste proefrooing achter in grofte en dat kostte toen kilo's. Uiteindelijk zijn deze partijen nog wel een stuk grover geworden, waardoor de kilo's er later bijkwamen.

Locatie wel bepalend
Ook op basis van grondsoort kan er geen concrete uitspraak worden gedaan. De zandgrond kent een van de laagste en hoogste opbrengsten. Wel wordt duidelijk dat op basis van locatie conclusies getrokken kunnen worden. De zuidelijker gelegen percelen halen gemiddeld lagere opbrengsten dan de percelen in midden en het noorden van Nederland. Dat zal grotendeels te maken hebben met de vele neerslag in het zuiden. Zo heeft IJzendijke, dat in Zeeuws-Vlaanderen ligt, een opbrengst van 30,2 ton per hectare en heeft het perceel veel waterschade gehad. Ook is een deel overgepoot. Toeval of niet, was het ook in Wouw (Noord-Brabant) erg nat dit voorjaar. Ook de andere percelen in het zuiden, die de meeste neerslag te verduren hebben gehad dit seizoen, halen gemiddeld iets lagere opbrengsten en halen geen toppers van 60 ton of hoger.

Grofte goed bijgetrokken
De grofte van de aardappelen bij de Gewastourtelers is in de laatste weken van het seizoen behoorlijk bijgetrokken. Deze komt gemiddeld uit op 80% grof. Bij de eerste proefrooing was dat slechts 48% in de 50 millimeter opwaarts. Het viel al op dat veel aardappelen rondom de 50 millimeter zaten en de verwachting was dan ook dat bij Innovator dit nog wel toenam. Wat meerdere telers wel is opgevallen dit jaar, is dat de aardappelen wel grof zijn, maar minder lengte hebben. Ze zijn grof doordat de aardappelen wat meer ovaal en dikker zijn in plaats van lengte hebben. Het aantal heel grove aardappelen valt dit jaar wat tegen volgens telers, wat ongetwijfeld ook te maken heeft met de hogere knolzetting dit jaar.

Op basis van de proefrooicijfers van de 9 percelen verspreid door Nederland kan er worden geconcludeerd dat het ras Innovator een forse groei heeft doorgemaakt in de staart van het seizoen. Het natte voorjaar heeft zijn weerslag gehad op het poten, de start en de groei later in het seizoen en de mate is afhankelijk per gebied, maar het 'typisch Hollandse zomer' weer heeft ook voor goede groeiomstandigheden gezorgd in bepaalde gebieden. Hoewel de opbrengstcijfers van de Gewastour verspreid uit Nederland komen, zijn deze cijfers niet volledig representatief voor heel Nederland of per regio. De verschillen per provincie, maar ook per gebied en zelfs per perceel zijn extra groot dit jaar door de vele neerslag en verschil in pootdata.