Bedrijfsreportage Klasse Ki
Klasse Ki focust met nieuwe berenstal op de blijvers
Met een gloednieuwe berenstal in het Brabantse Son is Klasse Ki klaar voor de toekomst. Die is er volop voor de blijvers binnen de Nederlandse varkenssector, zo meent Stefan Derks (51) directeur van de geneticaleverancier. Tegelijkertijd wordt het buitenland steeds belangrijker. "Wij leveren het sperma net zo snel bij een Thai als bij een Nederlander." Derks over de nieuwe stal, ontwikkelingen in varkensgenetica, marktkansen in China, de warme sanering en kringlooplandbouw.
Toen Klasse Ki en de Deense fokkerijorganisatie DanBred in 2018 een samenwerking aangingen, werden ook afspraken gemaakt voor de bouw van een nieuwe berenstal. De goede positionering van Klasse Ki was volgens Derks de reden dat DanBred destijds aanklopte. "Omdat wij slechts op zo'n 1,5 uur rijden van Schiphol zitten, is het logistiek gezien heel aantrekkelijk om vanaf hier zowel diepgevroren- als vers sperma de wereld over te sturen. Amsterdam is een internationale hub in tegenstelling tot Kopenhagen." Volgens Derks is dit de reden voor de Deense fokkerijorganisatie om de beste beren in Nederland te stallen. "Binnen 24 uur is het sperma vanaf hier bij de klant. Waar ook ter wereld. Een Thai, een Italiaan of een Rus heeft zijn bestelling in principe net zo snel als een varkenshouder bij ons om de hoek."
Nieuwe ki-stal
In Son, op een steenworp afstand van het kantoor in Sint-Oedenrode, is de nieuwe berenstal in de afgelopen maanden gerealiseerd. De circa 220 fokberen nemen eind deze maand hun intrek. Het resultaat mag er zijn. De nieuwe stal is uitgerust met de nieuwste technieken en systemen. Het ventilatiesysteem is indrukwekkend. Via grondbuizen die onder de stal doorlopen komt er verse lucht naar binnen. Er wordt gewerkt aan een overdruksysteem en luchtfiltering om ziektekiemen en virussen buiten de deur te houden. In de stal komen de beren op diepstrooisel van 30 centimeter te liggen. "We hebben tot nu toe altijd veel op stro gedaan, maar dat is erg arbeidsintensief. Diepstrooisel is voor de dieren prettig en voor ons minder arbeidsintensief."
Qua gezondheid laat Klasse KI niets aan toeval over. De nieuwe beren verblijven de eerste weken in een aparte introstal, ondanks dat ze dan al in quarantaine zijn geweest. Pas wanneer de dieren met extra zekerheid ziektevrij zijn, komen ze in het dekstation. De stal is overigens niet in eigendom van Klasse Ki, maar is ontwikkeld door de familie Beniers die zelf in het rundvee en de kippen zitten. Doordat het geneticabedrijf langjarig huurder is, heeft de familie zekerheid. "Een mooie constructie", stelt Derks.
Coronacrisis
Door het coronavirus verliep de opening van de nieuwe stal verliep anders dan gepland. Aanvankelijk wilde Klasse Ki een open dag houden, maar nu hebben ze hun klanten en contacten eind juni verspreid over 8 dagen ontvangen. "Dit is ons goed bevallen, want nu konden we onze klanten en genodigden uitgebreid te woord staan." Tijdens de coronacrisis was het flink aanpoten voor Derks en de circa 40 medewerkers. "Normaal gesproken gaat de genetica gewoon mee als cargo in passagiersvluchten. Door de coronacrisis vielen veel vluchten uit, zie dan nog maar eens op tijd te komen. Moskou bijvoorbeeld was nog wel aan te vliegen, maar vanaf daar naar andere steden stagneerde het. Ook binnen Europa was het uitdagend. In Noord-Italië bijvoorbeeld hebben we grote afnemers zitten. Bovendien laaide het virus ook hier in Brabant flink op en hebben we met succes extra maatregelen genomen door meer werkzaamheden te spreiden."
Stefan Derks
Buitenland belangrijk, binnenland bepalend
Het buitenland wordt steeds belangrijker. Zo'n 20% van het sperma wordt geëxporteerd, wat goed is voor 30% van de omzet. De strategie is om de helft van de omzet uit het buitenland te halen. Binnen Europa verzorgt Klasse Ki de export zelf, de afzet buiten Europa gaat met tussenkomst van DanBred. "Op jaarbasis verkopen we nu 650.000 dosessen. Wanneer je kijkt waar onze genetica terecht komt en hier aan rekent, kom je uit zo'n 25 miljoen varkens per jaar waar onze genen terug te vinden zijn. Hoewel het buitenland steeds belangrijker wordt, is de binnenlandse afzet bepalend. De zeugenstapel bewoog langzaam terug van circa 900.000 naar het huidige aantal van 850.000 zeugen, maar door de warme sanering gaan er zeker plekken verdwijnen. Met het oog op de warme sanering wordt 2020 best een spannend jaar voor de sector. "Ook voor de periferie waar wij toe behoren." Ook grotere en recent gebouwde bedrijven hebben zich voor de regeling aangemeld, weet Derks. "Van de 213 ingeschreven zeugenbedrijven zitten er natuurlijk ook varkenshouders bij binnen ons klantenbestand."
Derks vindt dat de saneringsregeling meer gericht had moeten worden op de varkenshouders met minder toekomstperspectief. "Het stoppersaanbod dat de overheid heeft gedaan, is dubieus. Doordat jongere bedrijven in verhouding een goede subsidie krijgen, stimuleer je de verkeerde bedrijven om te stoppen. De jongere gebouwen veroorzaken doorgaans minder geuroverlast en zijn meestal duurzamer. Hoeveel varkenshouders gaan stoppen, moet nog blijken. Door de recente prijsval op de varkensmarkt is de levende have flink minder waard geworden, schetst Derks. Hierdoor komt de rekensom voor veel bedrijven anders uit dan een paar maanden geleden werd gedacht. "Het zou mij daarom niet verbazen dat sommige varkenshouders toch besluiten om door te boeren."
Afzet China niet de toekomst
De regeling heeft ook mooie kanten. "De varkens die we hier produceren, moeten ook allemaal verkocht worden. De afgelopen jaren was de varkensprijs goed, voornamelijk dankzij de Chinese vraag." Derks, die zelf veel in China is geweest, denkt dat de productie daar snel weer gaat groeien. "Misschien zelfs binnen een jaar." Een Chinees wil volgens Derks niet importeren, maar juist exporteren. "Geloof mij, de grote integraties daar zijn mega-ambitieus en willen op termijn andere markten zoals Japanse markt gaan bedienen. Qua transportafstand zijn ze dan in het voordeel." De Chinese afzetmarkt is volgens Derks daarom niet de ideale oplossing, wel voor het vijfde deel van het varken, hier krijgen ze nooit genoeg van. Binnen Europa groeit de Spaanse productie ongekend snel, ook de komende jaren nog. Bovendien gaan de technische resultaten in Spanje rap omhoog. "Uit onze database blijkt dat de beste bedrijven daar meer dan 35 biggen per zeug per jaar spenen. Daar zal krimp tegenover staan, voor de Nederlandse varkenshouderij is het noodzakelijk dat er hier een kritische massa overblijft." Wat dat betreft maakt Derks zich geen zorgen. "Wij zijn optimistisch voor ons bedrijf, wij werken vooral met vooruitstrevende bedrijven als afnemers die verder willen in de varkenshouderij zoals wijzelf."
Spaarvarken als kringloopdier
Derks is ervan overtuigd dat er voor de blijvers in Nederland toekomst is. "Binnen de principes van kringlooplandbouw zijn varkens een onmisbare schakel. Bovendien produceren we hoogwaardige dierlijke eiwitten waarvan de wereldwijde vraag de komende jaren sterk gaat groeien. Dit maakt dat de varkenssector niet weggesaneerd kan worden, zoals dat met de nertsenhouderij gebeurt." Derks ligt zijn standpunt toe aan de hand van een voorbeeld: het spaarvarken. "Iedereen kent het kleine varkentje, maar veel mensen weten niet wat het betekent. "Vroeger gingen de voedselresten van een huishouden naar het varken. Het varken zette dit om in vlees. In het najaar werd het varken dan als eiwitbron voor menselijk consumptie, die daarmee de wegvallen groente-oogst in de winter kon compenseren", zo legt Derks uit. De reststromen uit de voedingsindustrie die niet geschikt zijn voor humane consumptie worden nog gebruikt als varkensvoer. "Daarmee hebben we onze 'licence to produce' in handen en zijn we een onmisbare schakel in de samenleving."
Kostprijs en big data
De kunst voor de blijvers is volgens Derks om maatschappelijk draagvlak te combineren met een scherpe kostprijs. Het fokkerijprogramma van DanBred is daarop ingesteld. "Neem de Duroc-genetica, die staat bekend om de robuustheid, hoge groei en een lage voederconversie. Belangrijk eigenschappen voor een hoge gezondheidsstatus en veel rendement. De potentie in die lijn is nog groot en dat biedt aanknopingspunten voor verbetering van de financiële resultaten van vleesvarkenshouders." Alleen met goede technische resultaten verlaag je volgens Derks de kostprijs en verhoog je het rendement. "In ons klantenbestand hebben we data van circa 65.000 zeugen waar we rondom de vruchtbaarheid alles van weten. Met een automatisch systeem hebben wij wekelijks inzicht in de ontwikkelingen op het bedrijf. Op deze wijze kunnen wij snel en accuraat concluderen wanneer er vooruitgang wordt geboekt, of aan de bel trekken wanneer dat niet zo is." In tegenstelling tot andere geneticabedrijven heeft Klasse Ki geen grote buitendienst. "De klanten zijn onze ambassadeurs. Zij vertellen het verhaal weer aan anderen. En zonder prestaties in de stal werkt dat averechts", besluit Derks.
Mede-auteur is Chanti Oussoren.
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.