Maatschap Bos vaart wel met spruiten en koeien

Je onderscheiden van de massa is belangrijk om als agrarisch ondernemers vooruit te kunnen. Dat vinden de broers Marien en Driek Bos in Ouwerkerk op het Zeeuwse Schouwen-Duiveland. Ze hebben dan ook geen doorsnee akkerbouwbedrijf. Behalve de standaard akkerbouwgewassen telen de broers ook spruiten en houden ze vleesvee.

Het bedrijf van de broers Bos is sinds 1975 in Ouwerkerk gevestigd. Het boerenbloed stroomt al sinds 1600 door de aderen van de familie, die eerst in de omgeving van Zoetermeer hebben geboerd. "Het gaat mij niet om trekkers met de meeste paardenkrachten onder de motorkap. Het gaat mij om een rendabel bedrijf", valt Marien Bos met de deur in huis. "Daarom vind ik het ook zo mooi dat wij, in alle bescheidenheid, vleesvee houden en dat het nog rendabel is ook. In het afgelopen halfjaar dat er veel boerenprotesten waren, hebben wij gewerkt aan het uitbreiden van het aantal koeien."

Koeien moeten wat opleveren
De roodbonte dikbilkoeien zijn eigenlijk de passie van broer Driek Bos, die ook bekend is van het programma Boer zoekt Vrouw. "We hebben de koeien altijd aangehouden, maar op een gegeven moment heb ik wel tegen m’n broer gezegd: die koeien zijn prima zolang ze ook geld opleveren. En dat lukt heel goed door het vlees van de koeien zelf als vleespakketten te verkopen", aldus Marien Bos.

Hoewel de koeien een mooie bijverdienste opleveren, draait het bedrijf eigenlijk om de spruiten. De broers zijn er jaarrond druk mee. De oogst van de spruiten vindt plaats van augustus tot begin maart.

Moeilijke teelt
De spruitenteelt is zeker niet de makkelijkste teelt. "Doordat we een deel van de spruiten op huurland hebben staan, is het altijd weer een uitdaging om de rassen, de oogstplanning en de wensen van verhuurders op elkaar af te stemmen. Ook bemesting is een lastig punt met zo’n diversiteit aan percelen en verschillende grondsoorten. Maar het lastigste in de teelt is toch wel de insectendruk en dan met name trips. "De spruitentelers zijn aangesloten bij handelshuis Van Oers United, die de spruiten verkoopt. "In principe hebben wij geen contracten of verplichtingen met hen. Wel geven we aan wat het verwachte areaal van de verschillende rassen is en tussendoor geven we aan wat de verwachte opbrengsten zijn."

In augustus begint de oogst van de vroegste rassen. Die oogst gaat echter zeer traag. "Als we heel hard werken en alles goed gaat, plukken we 0,4 hectare per dag. Maar als er iets aan mankeert, gaat het direct een stuk trager. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan heel veel groen blad. We plukken de spruiten ’s morgens en sorteren ze direct. Dezelfde dag gaan ze naar het handelshuis. De spruiten liggen 1 of 2 dagen later al in de supermarkt."

Voor het plukken heeft het bedrijf een 3-rijige plukmachine, waarop 3 man zit. "De spruiten worden afgevoerd met een kieper naar de boerderij, waar ze worden gesorteerd en klaargemaakt voor verzending. Iedere dag dat we spruiten hebben, komt een vrachtwagen ze ophalen."

Spruiten onder doek
De maatschap Bos is 1 van de weinige bedrijven in Nederland die spruiten onder doek teelt. "Dat is belangrijk om al vroeg spruiten beschikbaar te hebben. Door wat vroeger te zijn, kan je vaak een mooiere prijs realiseren, want in de vroege periode, begin augustus, is het aanbod nog klein. Bovendien is het voor Van Oers United belangrijk om jaarrond spruiten beschikbaar te hebben. Na augustus komt langzamerhand de grote massa met spruiten op de markt en neemt de vraag ook geleidelijk toe. Rond december/januari piekt de vraag naar spruiten. Na januari zakt die weer af. Doordat Van Oers vanaf half april spruiten uit Marokko haalt, heeft het bedrijf jaarrond spruiten beschikbaar."

De broers hebben ongeveer 36 hectare aan spruiten. Dat is goed voor zo'n 3.600 manuren werk, want 1 hectare oogsten en verwerken kost gemiddeld 100 manuren. De spruitenteelt is dan ook zeer arbeidsintensief. "Een Nederlandse chauffeur op een aardappelrooier kun je vaak wel z’n gang laten gaan, maar met onze Oost-Europeanen is het handig als je de zaak een beetje in de gaten houdt."

Saldo kan geweldig goed maar ook slecht zijn
Door de spruitenteelt is het bedrijf rendabel voor 2 man, al is de markt wispelturig. "Het saldo van spruiten kan heel goed zijn, maar ook heel slecht. De verschillen kunnen heel groot zijn", aldus Marien. "Je hebt naast een sterk wisselende markt ook te maken met grote opbrengstverschillen. Gemiddeld oogsten we zo’n 24 ton per hectare, maar dit seizoen zat er ook een ras bij wat de 37 ton haalde."

Beide broers vinden de spruitentak van het bedrijf echter 'supermooi.' Naast spruiten hebben de broers ook fritesaardappelen, vroege plantuien en knolselderij. Het areaal vroege plantuien gaan ze wat minderen, omdat die markt in hun ogen voller wordt. Ze doen alles met eigen mechanisatie. Dat is belangrijk, omdat ze flexibel willen zijn. "Het kan ook zomaar gebeuren dat we even een keizersnee bij een van de koeien tussendoor moeten doen."

Liever een schuur dan machines
Als investering staat een nieuwe schuur in de planning. In die schuur moet de sorteerlijn voor spruiten komen en ruimte voor de machines. Daardoor komt er weer ruimte in de bewaarschuur voor de bewaring van aardappelen en knolselderij. "De bewaarschuur willen we ook uitrusten met mechanische koeling, omdat de bewaring lastiger wordt nu Chloorprofam verdwijnt. We investeren liever in een schuur dan in een machine, want de waarde van die machines verdwijnt zo weer."

De broers zijn het erover eens dat 'je onderscheiden van de massa' op hun bedrijf een oplossing is om verder te komen. "Het lijkt erop dat voor veel jonge boeren alleen efficiëntie en groter worden een manier is. Veel bedrijven zoeken hun heil in pootgoed. Maar echt iets anders verzinnen zie je maar weinig, en dat is ook lastig. Vroeger waren er meer extra inkomstenbronnen te verzinnen", denkt Driek. "Toch moet creativiteit en inventiviteit een belangrijke eigenschap van een ondernemer zijn, want juist daardoor ontstaan altijd weer nieuwe kansen. En dat is het allermooiste van ondernemen: stap voor stap je bedrijf verder uitbouwen."

Anne Jan Doorn

Anne Jan Doorn is expert Akkerbouw bij Boerenbusiness. Hij schrijft onder meer over de verschillende akkerbouwmarkten en focust zich daarnaast op de grond- en energiemarkt.

aj.doorn@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.