De gasprijs heeft deze week wederom een forse stap omhoog gezet. Nu het nieuwe jaar nadert, lijkt het erop dat het niet lang meer duurt tot de laatste leveringen van Russisch gas stopt. Ondertussen was stroom vorige week, ondanks de lage kerstvraag, behoorlijk duur.
De gasprijs is na de korte daling van twee weken geleden bijna compleet hersteld. Op 16 december was de gasprijs gedaald van €48,66 per megawattuur op 2 december naar €40,28 per megawattuur. Op vrijdag 27 december was de gasprijs echter al weer teruggeveerd tot €47,73, om maandag 30 december weer een stap terug te zetten naar €47,15.
Een belangrijke reden voor de hoge gasprijs is het naderende nieuwe jaar. In 2025 loopt het doorvoercontract voor Russisch gas met Oekraïne af. Dit heeft forse markteffecten, aangezien het laatste Russische pijplijngas door het door oorlog getergde land naar de Europese Unie loopt. Oekraïne is niet happig op een nieuwe deal, aangezien Kiev meent dat de gasexport de oorlog in het land financiert. Dit maakt het zeer waarschijnlijk dat de laatste leveringen van Russisch gas aan Europa in 2025 stoppen. Sinds de aanslag op Nordstream 1 levert Rusland alleen nog gas aan Europa via Oekraïne.
Grofweg 8% van de Europese gasimporten zijn nog afkomstig uit Rusland. Dit gas wordt voornamelijk naar Midden-Europese landen uitgevoerd, zoals Hongarije en Slowakije. Het mag dan ook niet verbazen dat deze landen grof geschut inzetten om de handelsrelatie te redden. Bij Bloomberg is te lezen dat verschillende landen onder leiding van de Slovaakse premier Robert Fico druk hebben uitgeoefend op Oekraïne om Russisch gas naar Europa door te blijven voeren. De gemoederen lopen daarbij hoog op. De Oekraïense president Volodymyr Zelenskyi beschuldigde Fico vorige week ervan schaduwonderhandelingen met Rusland te voeren, waarop Fico dreigde de elektriciteitstoevoer naar Oekraïne af te sluiten. Polen heeft daarop aangeboden garant te staan voor de stroomleveringen aan Oekraïne.
Vulgraad slinkt aanzienlijk
Ondertussen slinkt de gasvoorraad weer sneller dan gemiddeld. Dat is een behoorlijke tegenvaller, nadat de snelheid waarmee de reserves worden gevuld vorige week voor ongeveer anderhalve week boven het gemiddelde zat. Normaliter neemt de hoeveelheid gas die wordt onttrokken aan de reserves in deze periode van het jaar af, aangezien de industriële vraag daalt. Dit jaar was dit niet het geval, omdat de industriële gasvraag een aanzienlijk lager aandeel in de totale vraag heeft sinds de oorlog in Oekraïne. Als gevolg van de stevige daling loopt de vulling van de reserves achter op het gemiddelde. De vulgraad kwam 28 december uit op 73,5%, wat 0,1% minder is dan het langjarig gemiddelde. Tot vorige week waren de reserves nog voller dan gemiddeld.
Mede door de spanning rond het Russisch gas, is de forse daling op de gasprijs van vorige week omgekeerd in een aanzienlijke stijging. Onder meer het aflopen van de deal en de snelle afname van de gasreserves zorgt voor een hogere vraag naar vloeibaar gas. Wel ligt de prijs nog altijd onder het niveau van twee weken geleden.
Elektriciteitsprijs fors hoger
Ondertussen steeg de elektriciteitsprijs deze week fors. De laatste week kwam de elektriciteitsprijs slechts een dag onder de €100 per megawattuur uit. Op vrijdag 27 december kwam de elektriciteitsprijs uit op €121,43. Op maandag 30 december kwam de prijs op het laagste punt van de week uit, op een niveau van €87,57.
Daarmee zijn de elektriciteitsprijzen behoorlijk hoog, zeker als je bedenkt dat de industriële vraag in deze tijd van het jaar aanzienlijk lager ligt door de feestdagen. Dat is ook dit jaar niet anders. Ondanks de hoge prijzen drukt de lagere vraag wel degelijk de prijzen op de elektriciteitsprijs.
De relatief hoge elektriciteitsprijs hangt vooral samen met de geringe opwek uit hernieuwbare bronnen. De windkracht was deze week wederom zwak. In totaal werd in 24,4% van de elektriciteitsvraag voorzien door windturbines. Dat is aan de lage kant voor de tijd van het jaar. Daar staat tegenover dat het aandeel van zonnecollectoren verdubbelde van 2,2% tot 4,4%. In totaal kwam het aandeel van hernieuwbare bronnen daarmee uit op 28,8%. Als gevolg hiervan werd maar liefst 54,6% van alle stroom door gascentrales opgewekt.