De nieuwe realiteit begint al een beetje te wennen op de energiemarkt. Stroom is duur, maar je ziet toch een duidelijke bandbreedte ontstaan waartussen de prijs zich beweegt. De oliemarkt aan de andere kant kiest niet echt richting. De ene week duwen meevallers de prijs op, de ander week maken tegenvallers dat weer ongedaan. Zal daar verandering in komen?
De elektriciteitsprijs bleef netjes binnen de bandbreedte zoals we de afgelopen weken vaker gezien hebben. Zondag 7 november stond de EPEX Spot notering op het laagste punt van de week met €102,44 per MWh. Een dag later verdubbelde de prijs bijna naar €204,39 per MWh. De dagen daarna zakte de notering weer wat, om vandaag (vrijdag 12 november) uit te komen op €161,92 per MWh.
Fossiele brandstof is duur
De piek in de prijs van afgelopen maandag is te verklaren door een gering aanbod van stroom uit wind op die dag. Vooral richting de avond was het behoorlijk windstil. De relatief hoge gas- en steenkoolprijzen (ongeveer het dubbele ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar voor gas en het drievoudige voor steenkool) zijn ook goed zichtbaar in de elektriciteitsprijs. Op de momenten dat er weinig groene stroom beschikbaar is, liggen de dag- en uurprijzen op een wezenlijk hoger niveau, een teken dat de kostprijs voor de opwekking van elektriciteit in de traditionele centrales flink is gestegen.
Voor de komende week lijken er geen grote wijzigingen op komst in de elektriciteitsprijzen. De gasprijzen, die weer doorwerken in de elektriciteitsprijs, staan wat onder druk door de start van de extra leveringen uit Rusland. Maar dat effect zou snel teniet gedaan kunnen worden door koeler weer dat voor de komende dagen wordt voorspeld.
Wisselend vertrouwen
Het vertrouwen in de oliemarkt kwam voorzichtig weer een beetje terug. Dinsdag 9 november passeerde Brent ruwe olie zelfs de $85 per vat en sloot op $85,21. Publicatie van het inflatiecijfer in de VS, met 6,1% het hoogste niveau sinds 1990, deed dat optimisme al weer gauw de das om en vandaag staat Brent op $82,09 per vat.
Welke richting de oliemarkt op zal bewegen, is moeilijk in te schatten. Een deel van de analisten is gericht op de vraagkant en kijkt naar de inflatie. Die is in de EU en de VS al een paar maanden op rij relatief hoog. Deze groep is dan ook van mening dat er geen sprake is van een uitzondering en dat alles snel weer normaal wordt, maar dat de onderliggende problemen structureler van aard zijn en voor een langer periode aan zullen houden. Een langere periode van hoge inflatie heeft negatieve gevolgen voor de economische groei en vraagt op een gegeven moment om ingrijpen van de centrale banken, wat door de markt ook lang niet altijd als positief ervaren wordt.
De andere groep analisten kijkt naar de voorraad- en productiecijfers. Vooral de Amerikaanse voorraden ruwe olie en destillaten zijn de afgelopen maanden geslonken en zij zien geen tekenen dat de productie snel wordt opgevoerd. De kans dat Iraanse olie binnenkort weer massaal op de wereldmarkt komt, lijkt ondanks het hervatten van de onderhandelingen over het nucleaire programma niet zo groot. De OPEC+ hield vorige week voet bij stuk en wijkt niet af van de vastgestelde productiequota, ondanks aandringen van president Biden bij het kartel om de productie op te voeren. En ook de eigen oliebedrijven in de VS lijken niet voornemens de productie fors op te voeren.
De dagprijzen van diesel trekken zich ondertussen maar weinig aan van wat er op de oliemarkt gebeurt. Woensdag 10 november zette de dieselprijs weer een historisch hoge prijs neer met €124,09 per 100 liter. De prijs is vandaag (vrijdag 12 november) wel weer iets gezakt, maar blijft met €122,59 per 100 liter nog altijd op een niveau dat we zelden of niet gezien hebben.
Geen steun aan fossiele energie
Nederland stopt met nieuwe steun aan fossiele export. Na veel wikken en wegen heeft Nederland afgelopen week toch besloten zich aan te sluiten bij de coalitie van landen die op korte termijn willen stoppen met overheidssteun aan de fossiele energie. Daartoe heeft Nederland een Glasgow en verklaring ondertekend, heeft staatssecretaris Vijlbrief van Financiën aan de Tweede Kamer laten weten.
Verschillende milieuorganisaties reageerden in de media verheugd. Sommige analisten en economen zijn echter minder optimistisch. Als energieprijzen exploderen, zoals we de afgelopen periode gezien hebben, willen spelers op de markt graag teruggrijpen op snel inzetbare middelen zoals fossiele brandstoffen. Door nu te stoppen met investeren gooi je de deur dicht voor die optie dicht. En zolang er geen goede alternatieven zijn neem je daar een flink risico mee.