Elektriciteit en gas blijven ongekend duur. De extremen op de markt zijn inmiddels ook doorgedrongen tot de Europese leiders. Brussel presenteerde maatregelen om consumenten en bedrijven te beschermen. De olieprijs staat minder in de belangstelling maar ook die blijft gestaag stijgen.
De rust op de gas- en elektriciteitsmarkt is enigszins terug gekeerd. De huidige energiecrisis maakt pijnlijk duidelijk dat Europa in belangrijke mate afhankelijk is van gas uit Rusland. De toezegging van de Russische president Poetin dat hij zich er voor inspant voldoende gas aan Europa te leveren, heeft de gemoederen enigszins tot bedaren gebracht.
Duur maar stabiel
Elektriciteit blijft duur, maar een piek van €300 per MWh zoals vorige week hebben we nu niet gezien. Zondag 10 oktober stond de prijs op de EPEX Spot op €147,02 per MWh. Die prijs is gestegen en de laatste dagen schommelt de prijs zo rond €190 per MWh.
Analisten zijn in de huidige zeer volatiele markt erg voorzichtig met het doen van voorspellingen. De iets aantrekkende wind en bovengemiddelde temperaturen die voor de komende week in de weerberichten worden voorspeld, zorgen normaal voor een groter aanbod van elektriciteit en iets lagere prijzen. Maar of dat ook deze week opgaat wordt door enkele analisten betwijfeld.
Bescherming tegen hoge prijzen
Brussel presenteerde woensdag 13 oktober een 'toolbox' met maatregelen die lidstaten kunnen gebruiken om bedrijven en consumenten te beschermen tegen de hoge energieprijzen. Voor de korte termijn zijn dat vooral maatregelen op het gebied van belastingverlaging, steun aan bedrijven en/of sectoren (binnen de geldende EU-normen op het gebied van staatssteun), markttransparantie en anti-kartelvorming. Voor de middellange termijn worden onder meer investeringen in duurzame energie en energieopslag genoemd.
De hoge prijzen worden volgens de Commissie niet veroorzaakt door de groene ambities van de EU, maar door grote vraag op de wereldmarkt. De prijzen van groene stroom liggen inmiddels lager en blijven stabieler dan die van grijze stroom volgens de Commissie. Juist door te investeren in schone hernieuwbare energie wordt de EU minder afhankelijk van leveranciers van fossiele brandstoffen buiten de Unie.
Energietransitie gaat niet snel genoeg
Het International Energy Agency (IEA) stelt in de eveneens woensdag 11 oktober gepubliceerde World Energy Outlook 2021 dat de energietransitie niet snel genoeg gaat. "Schone energie is momentum aan het opbouwen maar moet nog steeds opboksen tegen de hardnekkige aanwezigheid van fossiele brandstoffen in onze energiesystemen", schrijft Fatih Birol, directeur van het IEA in een toelichting op het rapport. "Overheden en regeringsleiders moeten op de VN-klimaattop een duidelijk en niet te missen signaal afgeven dat ze vol inzetten op schone en duurzame energie. De sociale en economische voordelen van het versnellen van de energietransitie zijn groot en de kosten van niets doen zijn enorm."
Olieprijs klimt stiekem op
De olieprijs blijft aan een gestage opmars bezig. Brent ruwe olie noteert al bijna twee weken boven de $80 per vat en klimt voorzichtig richting $85. Maandag 11 oktober stond Brent olie op $83,62 per vat. Dat is inmiddels gestegen naar $84,72 vandaag (vrijdag 15 oktober). De olieprijs overstijgt daarmee de piek in 2018 en gaat richting het hoogst niveau sinds 2014.
Over de oorzaak van de prijsstijging verschillen de meningen onder analisten. De wereldeconomie herstelt sneller dan verwacht en gedurende de zomer zijn vooral de Amerikaanse voorraden ruwe olie en brandstof geslonken. Vanuit de oliemarkt wordt ook met een schuin oog gekeken naar wat er op de (Europese) aardgasmarkt gebeurt. Een tekort aan aardgas kan deels worden opgevangen door voor bepaalde toepassingen over te stappen op olie.
Opvallend is dat juist de laatste weken de vraag naar brandstof wat af begint te zwakken. Volgens de cijfers van de Energy Information Administration (EIA) draaien raffinaderijen op een bezettingsgraad van 89,6% en groeit de voorraad benzine. Daarnaast is de schade aan de olie-industrie bij de Golf van Mexico sinds een paar weken weer volledig hersteld.
Het is volgens verschillende analisten dan ook vrijwel zeker dat speculanten een niet te onderschatten aandeel hebben in de prijsrally van de laatste weken. De inflatie stijgt (mede door dure olie) en beleggers zien door de stijgende grondstofprijzen in producten zoals olie een manier om rendement te maken of in ieder geval in te dekken tegen inflatie.
Recordprijzen voor brandstof
De dieselprijs is deze week stabiel net boven €119 per 100 liter gebleven. De gemiddelde adviesprijzen voor diesel, maar ook voor benzine en LPG zijn inmiddels het niveau van 2012 ,2013 en 2014 voorbij en zetten nieuwe records neer. Dat kan in zekere zin opvallend genoemde worden. De notering van ruwe olie stond in die jaren vrijwel structureel boven en vaak zelfs ruim boven $100 per vat.