Politiek kleurt de energiemarkt

Komt de meeste hernieuwbare energie in Nederland in de toekomst van windmolens op zee? Of komt er extra kernenergie? De naderende verkiezingen zorgen voor veel plannen over de klimaattransitie. Maar de prijs van CO2 rechten is deze week gedaald.

De uurprijs van elektriciteit liet ook deze week tijdelijk weer een enorme piek zien. Analisten verwachten echter dat de rust terugkeert op de elektriciteitsmarkt. Dat is te danken aan de windverwachting. Want de totaal opgestelde capaciteit van windmolens op zee en op land groter is dan die van zonnepanelen en de komende weken waait er vrijwel iedere dag een matige tot krachtige westenwind. Een minimum aanbod van hernieuwbare elektriciteit is daardoor vrijwel gegarandeerd.

Olieprijs daalt
Vanwege de angst voor een nieuwe corona golf, vergelijkbaar met de pandemie van dit voorjaar, staat de olieprijs onder druk. Voor landbouwdiesel wordt niet veel meer dan €0,85,- per liter betaald. De gasmarkt is onveranderd stabiel, sinds de prijs dit voorjaar na de coronapandemie in elkaar klapte, in navolging van de olieprijs. Deze week werd er weer net zoveel gas verbruikt in Nederland als in mei, toen de zomer nog moest beginnen. Er worden geen problemen verwacht met de bevoorrading. De vraag stijgt logischerwijs vanwege de kalendermaand. Maar de dalende olieprijs zorgt voor tegendruk in de prijsontwikkeling van gas.

CO2-rechtenhandel speculatief
Op dit moment is de handel in CO2 rechten op de energiemarkt het meest in beweging. Ondanks de aangescherpte CO2 reductie doelstellingen van de Europese Unie daalde de prijs van rechten van 30 naar €25 de laatste weken. Handelaren incasseren de winst van de laatste weken, toen de prijs van CO2-rechten juist was opgelopen van 25 naar €30.

De handel in CO2 emissierechten wordt met name beïnvloed door politieke beslissingen, aangezien het instrument door de  Europese Unie in het leven is geroepen. In de agrarische sector komt er steeds meer belangstelling voor het verdienmodel dat door deze CO2-rechtenhandel kan ontstaan, als CO2 wordt vastgelegd in de bodem. De Rabobank ziet er wel brood in.

Nieuw leven voor kernenergie?
Of de discussie die is ontbrandt door de beleidsnota van VVD minister Wiebes van Economische Zaken over de toekomst van kernenergie ook invloed heeft op de prijsvorming, is niet precies duidelijk. Als het al komt van extra energieaanbod van kerncentrales, zal dat jaren in beslag nemen voor het zover is. Uit de stemverhouding in de Tweede Kamer over dit onderwerp blijkt een 50/50% stemverhouding. De regeringspartijen D66 en ChristenUnie stemden met de oppositie mee, die faliekant tegenstander is van op de opschaling van kernenergie, nadat deze vorm juist jarenlang is afgeremd. Ook in de landen om ons heen is dat gebeurd, met name in Duitsland.

De Franse kernenergiecentrales spelen een belangrijke rol op de energiemarkt, maar ook daar komt er steeds meer maatschappelijke weerstand tegen kernenergie. De ramp met de kernenergiecentrale in het Japanse Fukushima in 2011, middenin 's lands belangrijkste landbouwgebied, ligt nog vers in het geheugen.

De verkiezingen in Nederland die in zicht komen werpen hun schaduw vooruit, ook op de energiemarkt. Al is de directe invloed op de handel in olie, gas, elektriciteit en kolen gering. D66 presenteerde afgelopen zondag haar concept verkiezingsprogramma, waarin windenergie op zee een heel belangrijke factor is in de klimaattransitie. Ook het Planbureau voor de Leefomgeving dat deze week de monitor Nationale Omgevingsvisie (NOVI) 2020 presenteerde gaat uit van een snel toenemende concentratie van windenergie op zee. Op dit moment is de capaciteit van windmolens op land nog groter dan die op zee.

Zonneparken 13% totale zonne-energie
De NOVI kiest voor een voorkeursvolgorde voor zonnepanelen op daken en gevels van gebouwen. Het aandeel van zonneparken op land bedraagt 13% van het totaal aan opgesteld vermogen aan zonnepanelen. Wel is in de periode van 2018 tot 2019 'grootschalig zon-op-veld' iets sterker toegenomen (68%) dan 'grootschalig zon-op-dak' (60%), en nog meer dan kleinschalig zon-op-dak (38%).

De provincie Noord-Brabant heeft van alle provincies in 2019 het grootste vermogen voor de opwekking van zonnestroom (1.142 megawatt). Daar ligt ook het grootste vermogen 'zon-op-dak' in Nederland (494 megawatt grootschalig en 553 megawatt kleinschalig 'zon-op-dak'). Na Noord-Brabant heeft de provincie Gelderland een grote hoeveelheid kleinschalig en grootschalig 'zon-op-dak', gevolgd door de Randstedelijke provincies Noord-Holland en Zuid-Holland. De provincie Groningen heeft verreweg de grootste oppervlakte zonneparken, met een vermogen van 219 megawatt.

Nederland rode lantaarndrager
Nederland is met 7,4%  in 2018 van alle Europese landen het verst verwijderd van de Europees afgesproken doelstelling voor hernieuwbare energie. EU landen met veel waterkrachtcentrales, zoals Zweden, Oostenrijk en Portugal scoren de hoogste percentage hernieuwbare energie op het totale energieverbruik. 

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.