Achtergrond stikstofstemming
Staat verslaat MOB, rechter weet ook niet alles
Wie zou ooit gedacht hebben dat klimaatminister en D66 lijsttrekker Rob Jetten de vlag uit zou doen omdat hij MOB heeft gevloerd? Deze week gebeurde het. Voor stikstofvolgend Nederland was het de week van Porthos, het Rotterdamse megaproject om stikstof op te slaan onder de zee.
Klimaatactivisten Valentijn Wösten en Johan Vollenbroek waren hier tegen en dachten eind vorig jaar een spaak in het wiel van dit project te steken. In een tussenuitspraak leek de Raad van State met hun bezwaren mee te gaan, maar hoe verrassend was de einduitspraak deze week.
Franchise onder druk
Dat is evenwel niet dankzij een overwinning voor de wetenschap, zoals sommigen menen. Misschien wel iets meer van het gezonde verstand. De uitspraak kan veel kanten opwerken. Zo betekent het geleidelijk aan een einde voor de VAR-achtige uitspraken (credit Martin Scholten) die MOB, Vereniging Leefomgeving, Stichting Groen Kempenland en andere clubs aan rechtbanken ontlokken. De clubs konden tot nog toe met behulp van dezelfde juridische franchise – vaste formule met juridische toets vergunning op het eind met behulp van Aerius en een paar in beton gegoten begrippen, zoals significant - hun gang gaan in de strijd tegen stikstofemissies. Nu verschuift de druk naar een toets vooraf. Bovendien, wat is significant nog als de rechter 2 jaar lang 0,1 tot 0,57 mol extra depositie toestaan op reeds overbelast gebied?
Voortoets beter benutten
Bedrijven die nu een nieuwe vergunning nodig hebben, moeten zeker nu voortaan duidelijk maken dat ze niet te veel stikstofuitstoot gaan veroorzaken en op grond van meer plaatsgebonden criteria. Dit betekent meer werk voor adviesbureaus in plaats van voor advocaten. De Porthos-uitspraak geeft hen daarvoor een reeks handreikingen. Niet alleen op juridisch of wetenschappelijk gebied. Uit de onderliggende stukken van onder meer Arcadis wordt duidelijk dat, als deels ook wordt ingezet op andere accenten, als relativerende factoren meer worden benadrukt en hier en daar veel diepere en technischer uitwerkingen worden meegegeven, het voor de rechter(s) ook moeilijker wordt om alles te overzien. Wie het indrukwekkendste dossier aanlevert, wint.
Verder laat de uitspraak zien dat, ten opzichte van eerdere uitspraken, ditmaal ook punten zijn 'vergeten'. Wat dan wel hielp om de staat een streepje voor te geven. Het schept zelfs precedentwerking, omdat het komt van de Raad van State. Alles bij elkaar lijkt de Porthos-uitspraak ook voor de landbouw meer mogelijkheden te scheppen. Welke allemaal, dat hangt af van de creativiteit van adviseurs en ook weer juristen.
Toch blijven sommige veehouderijconcepten moeilijk houdbaar, ook al worden ze aangemoedigd door organisaties als Dierenbescherming. Voorbeeld zijn de Beter-Leven stallen die niet als biologisch gelden. De extra emissies wegen voor hen als loden last.
Vlaamse boeren willen ook gelijke rechten
Terwijl de discussie onder boeren in Nederland en in de politiek over de verdere stikstofproblematiek even iets is geluwd, gaan in Vlaanderen de boeren juist de straat op, onder leiding van FDF België en Landelijke Toekomst, een nog vooral regionale organisatie uit de Belgische Kempen. De actie vond plaats in Antwerpen.
Eigen drempels
Actieleidster Sabina Vandeweijer vertelt dat de Vlaamse boeren hun ongenoegen willen uiten over de ongelijke behandeling op stikstofgebied van boeren ten opzichte van het overige bedrijfsleven. "De industrie mag werken met een depositiedrempel van 1%, de landbouw moet het doen met een drempel van 0,28%. Als het meezit, wordt die drempel voor ons in 2025 verhoogd naar 0,8%." Reden voor dit verschil in behandeling zou zijn dat 'de industrie in het verleden al veel meer heeft gedaan'. Het klinkt een beetje zoals het Nederlandse verschil in behandeling tussen verkeers-, en landbouwemissies.
Boerenbond voorzichtig
Vandeweijer wil het niet bij dit ene protest laten, maar doorgaan, ook al houdt de Belgische Boerenbond zich vooralsnog afzijdig, à la LTO Nederland. VandeWeijer: "De Boerenbond vindt het nog niet de juiste tijd, en wil het meer politiek spelen, via de CDNV (het Belgische CDA)." VandeWeijer gelooft daar niet meer in. FDF-België en Landelijke Toekomst willen wel een heel publieksvriendelijke actie houden. Er is geleerd van eerdere ervaringen elders.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
