De levensduur van het mechanisatiebedrijf

Eerder dit jaar publiceerde het CBS harde cijfers over het gebrek aan opvolgers binnen de agrarische sector. In de komende tien jaar verdwijnen 15.000 agrarische bedrijven, zo kopte het. Maar hoe zit het eigenlijk met mechanisatiebedrijven? Ook daar is heel wat gaande, al staan we daar misschien niet altijd bij stil.

Hoeveel landbouwmechanisatiebedrijven Nederland exact telt is niet direct te zeggen. Brancheorganisatie Fedecom telt naar eigen zeggen 250 fabrikanten en importeurs. Daarnaast zijn 700 mechanisatiebedrijven aangesloten met in totaal 10.000 werknemers. Cijfers zijn overbodig om waar te nemen dat, met een afname van het aantal landbouwbedrijven, het aantal mechanisatiebedrijven eveneens reduceert. Er is echter meer aan de hand dan veel 55 plussers en weinig opvolgers.

Er is bijna geen land ter wereld dat zo goed in zijn mechanisatiebedrijven zit als Nederland. Je vindt ze niet alleen op iedere straathoek, het is ook nog een van de meest innovatieve bedrijfssectoren, zo becijferde het CBS. Wie meer dan een half uur naar zijn dealer moet rijden beschouwt het als ver weg. Een bedrijf om de hoek met goede service weegt zwaarder dan het merk trekker of machine. Deze bedrijven – vaak klein in omvang – hebben het in de 21ste eeuw steeds moeilijker.

Misschien moeten we in de toekomst onderscheid maken tussen mechanisatiebedrijven en dealers. Tussen de twee bedrijfssoorten wordt een wig gedreven, mede door importeurs en fabrikanten. Internationale spelers zijn gewend met grote verdelers samen te werken. Vaak met meerdere vestigingen en hoge verkoopaantallen. Dat is in Nederland wel anders. Fabrikanten dwingen kleine bedrijven te fuseren. Onder andere John Deere staat daar om bekend. Andere merken voeren soortgelijke strategieën door, al gaat dat soms iets gemoedelijker.

Vanuit het oogpunt van de fabrikant of importeur zijn goede redenen aan te dragen om te sturen op schaalvergroting. Landbouwbedrijven worden in rap tempo fors groter. De vraag naar service verandert daarmee. Rustig een bakkie doen en de dorpsroddels bespreken is er niet meer bij. Het gaat om 24 uur per dag service, ook op zondag, en de monteur moet over kennis beschikken waar de gemiddelde ICT'er van achterover slaat. Een monumentale taak voor dealerbedrijven, die al moeilijk aan goed geschoold personeel kunnen komen.

Een ander belangrijk onderwerp voor de mechanisatie grootmachten is de 'één merk strategie'. Trekkers, machines, GPS, en de spreekwoordelijke onderbroek, hebben allemaal dezelfde kleur. Het Noord-Amerikaanse systeem kunnen we het wel noemen. Eerder schreef ik daar al uitgebreid over. De Europese klant – met de eigenwijze Nederlandse boer voorop – past niet in dit beeld. Voor CEO’s in hun Amerikaanse hoofdkantoor is dat moeilijk te bevatten, des te meer omdat de Nederlandse markt in verkoopaantallen weinig voorstelt en dus geen gewicht in de schaal kan gooien.

Moeten dealers de stringente eisen van hun leveranciers pikken? Een groeiende groep denkt van niet. Het ondernemerschap – en daarmee de onafhankelijkheid – staat bij deze groep hoog in het vaandel. In de praktijk vertaalt dit zich in het feit dat de officiële dealerschapstitel hun wordt ontnomen en het bedrijf zich als merkspecialist in de markt zet. De aanvoer van onderdelen en trekkers wordt via het buitenland in gang gehouden. Leve de Europese Unie. Een uiterst lastige situatie voor de importeur én de dealer die zich wel heeft aangepast.

Wat is dan de toekomst van een Nederlands mechanisatiebedrijf? Misschien moeten we onze blik daarvoor richten op de autobedrijven. Aan de ene zijde een groep van enorme organisaties – die veelal meerdere merken omvatten – en landelijk opereren. Aan de andere kant een groep vrije ondernemers die zich specialiseren en het op kennis winnen. Kennis waar de klant graag voor betaalt. Want uiteindelijk is de klant altijd koning. Aan de onafhankelijke dealer is het zaak niet in het verleden te blijven hangen maar mee te gaan in de ontwikkeling. En dat valt niet altijd mee, want transparantie en openheid is nog ver te zoeken in de landbouw. Maar die slimme sleutelaar. Die redt het wel.

Niels van der Boom

Niels van der Boom is senior marktspecialist akkerbouwgewassen bij DCA Market Intelligence. Hij maakt vooral analyses en marktupdates over de aardappelmarkt. In columns deelt hij zijn scherpe blik op de akkerbouwsector en technologie.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.