Aangeboden door VBO Makelaar
Fosfaatrechten: een enkele lach en veel tranen
De agrarische sector staat bol van de dynamiek, en dat mag geen verrassing zijn gezien de frequente berichtgeving in de media. Het recente rapport 'Duurzaam en gezond - samen naar een houdbaar voedselsysteem' (de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur) spreekt duidelijke taal: op basis van het voedselbeleid zouden we al moeten voorsorteren op een krimp van de veestapel. De overheid voelt daar gelukkig niets voor, maar de toon is nogmaals gezet.
Geschreven door: Hans Peters, voorzitter sectie Landelijk en Agrarisch Vastgoed
De onduidelijkheid over de derogatie heeft tot veel onzekerheid geleid bij de melkveehouders. Het vertrouwen nam af en de fosfaatrechtenprijs schoot omhoog toen bleek dat de derogatie definitief doorging. De geplande investeringen konden immers doorgaan. Daar staat de berichtgeving van FrieslandCampina (over vergaande verduurzaming van de melkproductie) juist tegenover en dit zorgde dan ook voor een korte prijsdaling. Het forse wensenpakket van de zuivelreus mogen we bepaald niet onderschatten.
Knelgevallenregeling
En daarmee zijn we er nog niet. In mei werd duidelijk dat de knelgevallenregeling in het fosfaatrechtenstelsel definitief niet wordt verruimd. Een zware domper voor ondernemers die onomkeerbare investeringen hebben gedaan en op de peildatum (2 juli 2015) nog onvoldoende vee op hun bedrijf hadden. Landbouwminister Carola Schouten stelt dat door de extra benodigde rechten een (nog zwaardere) generieke korting onvermijdelijk zou zijn. Maar de fosfaatrechten waren toch juist bedoeld om ongebreidelde groei in de melkveehouderij tegen te gaan?
Wat is het gevolg van deze maatregelen? Heel simpel: een groeiend aantal melkveehouders gooit het bijltje erbij neer. Die versnelde sanering is in Den Haag vast niet voorzien, want daardoor ontstaat juist een forse impuls voor schaalvergroting. Precies het omgekeerde van wat we eigenlijk van plan waren, want schaalvergroting is nog steeds een vies woord.
Stoppen grote impact
Dat oudere melkveehouders weloverwogen het besluit nemen om hun bedrijf te beëindigen, is tot daaraan toe. Het gebrek aan opvolgers en de strenge eisen (met name in het zuiden van het land) spelen daarbij ook een rol, maar het is schrijnend dat een grote groep relatief jonge ondernemers het besluit neemt om eerder dan gepland te stoppen met hun activiteiten. De emoties die gepaard gaan met zo'n besluit, zijn niet te onderschatten. In veel gevallen houdt het oude familiebedrijf op te bestaan. Dat heeft een grote impact; niet alleen op de melkveehouder en zijn gezin, maar ook op veel andere betrokkenen.
De makelaar/taxateur heeft in die gevallen een veel grotere rol dan de zakelijke begeleiding van de processen die gepaard gaan met bedrijfsbeëindiging. De taak van adviseur stelt in die gevallen hoge eisen aan onze beroepsgroep. We worden steeds meer coaches van de agrariërs, en die rol zal alleen maar groter worden.
Inmiddels is 2018 al voor de helft verstreken. Veel fosfaatrechten zijn in andere handen overgegaan. Voor de kopers betekent dit een forse investering; de kostprijs stijgt. Voor de verkopers ligt de zaak natuurlijk anders: verkoop van de rechten biedt hun de mogelijkheid om andere wegen in te slaan. Voor deze groep zou je beter kunnen spreken van fos'baat'rechten.
