BB 10 jaar Even bellen met
'Melkveesector is toe aan meerjarenplan'
Boerenbusiness bestaat dit jaar 10 jaar. In het kader van dit jubileum blikken we terug én kijken we vooruit naar belangrijke gebeurtenissen in de sector. Welke ontwikkelingen spelen een belangrijke rol en waar moeten we ons de komende jaren op voorbereiden? Vandaag een gesprek met Harm Wiegersma, melkveehouder en voorzitter van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV).
De Nederlandse melkveesector heeft naast de coronacrisis nog veel meer onderwerpen en actuele ontwikkelingen die de sector in zijn greep houden. Neem bijvoorbeeld het stikstofdossier. "Ondanks alles laat de melkveehouderij zien dat ze een enorme veerkracht heeft", aldus Wiegersma. Toch is de rek er een keer uit. De toenemende hoeveelheid eisen vragen volgens hem enorme investeringen, een enorme aanslag op het al schrijnende verdienmodel van de Nederlandse melkveehouder.
Laten we bij de actualiteiten beginnen: hoe staat de sector er volgens u anno 2020 voor, ook met het oog op de coronacrisis?
"De sector heeft weliswaar laten zien hoe veerkrachtig zij is, maar we hebben we er denk ik nog nooit zo slecht voorgestaan na alle 'shit' die we over ons heen gekregen hebben. In de afgelopen 10 jaar is er zoveel hectiek geweest. De melkquotering er af, fosfaatrechten zijn gekomen, de kalver-gate en nu de stikstofproblematiek. De Nederlandse melkveehouders hebben veel voor de kiezen gekregen, maar hebben zich keer op keer toch weer herpakt. Toch blijft het hier niet bij denk ik. Na de stikstofproblematiek komt er vast weer een volgend 'probleem' dat bij de boeren wordt neergelegd. In dit geval denken we aan klimaatdoelstellingen die steeds concreter worden. De sector heeft nog nooit zo onder druk gestaan als nu. De veevoermaatregel is dan ingetrokken, maar dat wil niet zeggen dat dit dossier nu voorbij is."
"Daarbij blijft de coronacrisis op de achtergrond doorsudderen. Wel denk ik dat de zuivelsector redelijk goed hierop heeft ingespeeld. Onze producten zijn nog altijd eerste levensbehoeften, zo blijkt uit de afgelopen periode. En wat dat betreft laat het ook zien dat het een essentiële pijler is in de Nederlandse economie, dat is gewoon een feit. Ondanks alle tegenslagen weten we toch altijd weer een goede impuls te geven aan de Nederlandse economie."
Over de ingetrokken veevoermaatregel gesproken, hoe blikt u daarop terug?
"Ik denk niet dat minister Schouten het voerspoor ingetrokken had als we niet met een kort geding waren gekomen. Dit omdat ze de maatregel een dag voor de zitting introk. Ze heeft door de tijd heen meerdere kansen gehad om er van af te zien en dan toch doet ze het last minute. Ik verwacht daarom dat ze voor 2021 met een volgende maatregel (of iets in die trant) komt om tot een 'oplossing' te komen voor de stikstofproblematiek. Mogelijk wordt het dan wat voorzichtiger gebracht, aangezien de sector duidelijk heeft laten zien dat ze zich niet zomaar dingen op laat leggen."
Daarbij is dit, zoals ik al benoemde, niet de eerste maatregel die ons melkveehouders voor de voeten geworpen wordt. Elke keer weer dient de sector zich weer in alle bochten te wringen om aan de gestelde eisen van verschillende gebeurtenissen te voldoen. Iets wat tot op heden heel goed gelukt is, maar de rek is er simpelweg een keer uit. Elke nieuwe eis gaat vaak met flinke investeringen gepaard. Het verdienmodel is gewoon niet opgewassen tegen al die investeringen. Nederlandse melkveehouders verdienen nog net zoveel als 25 jaar geleden. En rekening houdend met inflatie is dat een treurig beeld."
Harm Wiegersma
Wat moet er volgens u veranderen om dit te verbeteren?
"Over het verdienmodel is natuurlijk van alles te zeggen, maar ik denk dat het belangrijkste is dat er een meerjarenplan komt. De overheid moet eens met een duidelijk plan komen, die langer dan een kabinet stand kan houden. Dan hebben de Nederlandse melkveehouders ook een duidelijk beeld waar ze aan vast kunnen houden en naar toe kunnen werken. Nu krijgen ze kort op elkaar opnieuw met maatregelen te maken, dat moet anders. Op deze manier komt elke melkveehouder met de rug tegen de muur te staan, de één wat sneller dan de ander."
Welke ontwikkelingen gaan de komende jaren invloed hebben op de sector denkt u?
"Ik denk dat de eerst opvolgende ontwikkeling die zich aandient, gericht is op de klimaatdoelstellingen die in 2018 zijn opgelegd. Dat gaat vast een hele kluif worden. Onze sector legt veel CO2 vast in de bodem, maar er is geen goede systematiek om dat te berekenen. Het is zaak dat we ons volop inzetten om dat boven tafel te krijgen. Daarbij stofferen melkveehouder het landschap, waar we overigens niet voor betaald worden. Ook zijn we één van de meest duurzame sectoren, maar in elke discussie worden we eigenlijk opnieuw geframed in een negatief beeld. Bovendien stroken de duurzaamheidsnormen meestal niet met de eisen van landen waar vrijhandelsverdragen mee gesloten worden. Het wordt tijd dat daar naar gekeken worden. Want waarom moeten wij aan alle eisen voldoen, terwijl er vervolgens producten ons land binnenkomen die ver onder die eisen geproduceerd zijn?"
"Ik vind ook dat de regering alle miljoenen die nu in een stoppersregeling wordt gestopt, naar een innovatieregeling moeten gaan. Nu worden er een aantal uitgekocht, maar de overblijvers gaan op dezelfde manier door. Dit omdat er amper geld is om verder te investeren in innovaties om verder te verduurzamen. Daarbij hoop ik dat de minister Schouten eens haar zorgplicht oppakt wat betreft de PAS-regeling. Deze regelgeving is opgezet, vervolgens geklapt en nu hoor je er niets meer van. Het is minstens zo fatsoenlijk om hier de nodige reparaties toe te passen en zo nodig te compenseren."
Waar liggen volgens u de kansen en gevaren in de komende jaren?
"Er zijn nog ondernemers die er vol voor gaan, maar misschien is het beter om gas terug te nemen. Elke beslissing kan straks als nietig bestempeld worden, wanneer het kabinet weer een of andere eis of maatregel uit haar hoge hoed tovert. Ik denk dat het belangrijk is dat we gaan strijden voor een langjarig-beleid en langjarige doelstellingen. Op die manier kunnen we als sector anticiperen zonder dat we weer de andere kant op moeten. Een langjarig beleid is wat mij betreft niet voor 3 jaar, maar eerder 15 jaar. Het verdienmodel van de melkveehouders is er namelijk niet op ingesteld om snel te moeten anticiperen. Elke 3 jaar opnieuw grote investeringen breekt op, de rek is er een keer uit."
Jorine Cosse
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.