BB 10 jaar Even bellen met
'Bietenteelt blijft voorlopig risicovol'
Boerenbusiness bestaat 10 jaar en belt daarom met prominente figuren uit de Nederlandse agrosector. Wat speelt er op hun vakgebied? Wat verwachten ze voor de korte en lange termijn en hoe kunnen ondernemers hierop anticiperen? We trappen af met Dirk de Lugt, voorzitter van Royal Cosun.
Voor zijn functie als voorzitter van coöperatie Royal Cosun reist De Lugt door heel Europa vanuit thuisbasis Texel. Ook voor hem staat 2020 in het teken van thuiswerken. Dat biedt kansen, zoals de mogelijkheid om voor het vergaderen snel een paar rondjes op de trekker te rijden op het eigen akkerbouwbedrijf. "Die schade heb ik wel weer ingehaald", zegt hij zelf.
De suikersector heeft 2 moeizame jaren achter de rug. Hoe staan we er nu voor?
"Beëindiging van de marktverordening voor suiker in Europa heeft enorme gaten in de sector geslagen, met fikse prijsdalingen als gevolg. Dit heeft ook Cosun en Cosun Beet Company (CBC) niet ongemoeid gelaten. Er is nu sprake van stabiliteit. Wereldwijd gaat de suikerprijs voorzichtig omhoog, mede door verwachte tekorten. CBC gaat weer geld verdienen. In heel Europa zien we dit jaar nog wel een klein verlies voor de sector. Hoe succesvol de bietenteelt voor telers is geweest hangt af van de teeltregio, wat gekoppeld is aan de weersomstandigheden. Ook nu nog zijn er droge gebieden waar de opbrengst achterblijft. Waar de bieten beter groeien kan een klein saldo worden gehaald."
Welke impact heeft de coronacrisis tot nu toe op de suikersector gehad?
"Aan het begin werd suiker gehamsterd, zodat CBC qua verkoop voorliep op de prognose. De wereldsuikerprijs daalde al snel met een kwart, om in de 3 maanden daarna met datzelfde niveau toe te nemen. In de EU is lokaal nog steeds een suikertekort. Hier zetten we het meeste product af. Er is zelfs 2 jaar meer geïmporteerd dan uitgevoerd. De suiker van campagne 2019 is op tijd verkocht. De afzet verliep iets vertraagd, waardoor we de nieuwe campagne starten met meer suiker in de silo's. Deze vertraging wordt nu ingehaald. Daarom de keuze om de toewijzing voor 2021 met 3% te verlagen. Dit betekent een bietenareaal van 80.000 hectare in Nederland. De 5-jarig gemiddelde opbrengst is gedaald door droogte, opkomstproblemen en virusdruk de laatste 3 jaar."
Begin augustus laaide de neonics-discussie op nu in Frankrijk over een mogelijke derogatie wordt gesproken. Is dit ook voor Nederland denkbaar?
"Het voorstel van de Franse landbouwminister wordt begin oktober in het parlement besproken. De regeling, zoals nu voorgesteld, geldt voor 3 jaar. De eis is dat 1 jaar na de bietenteelt geen bloeiend gewas mag worden verbouwd, bijvoorbeeld graan. In België is dat 3 jaar, waardoor die regeling niet aantrekkelijk is. Met 1 jaar kunnen we in Nederland ook werken, al is het niet voor iedereen een oplossing. De verwachting is dat Frankrijk instemt. In Duitsland wordt ook gesproken over een ontheffing, wat de Nederlandse positie enorm helpt. We hebben de laatste 2 jaar veel schade en meer milieubelasting gezien. Onze inzet is op een ontheffing, tot er rassen zijn met resistentie tegen het vergelingsvirus. Naar schatting duurt dat nog 3 tot 5 jaar. In de markt zien we dat er geen vraag is naar neonics-vrije suiker. We willen de teelt graag verduurzamen, maar dit gaat nu hand in hand met neonics. Door veredelaars wordt hard gewerkt aan resistentie tegen schimmels. Ook daar willen we onafhankelijker zijn van gewasbescherming."
Ook het dossier Mercosur ligt bij de politiek op tafel. Hoe kijkt u hier vanuit de suikersector tegenaan?
"Het klopt dat suiker, als directe grondstof, meer geïmporteerd kan gaan worden vanuit Zuid-Amerika bij dit handelsverdrag. Al is het geen vaststaand feit. De verwachting is ook dat meer specialiteiten worden geëxporteerd vanuit Europa, wat onze sector ten goede komt. Kijk je naar de balans, dan blijft die naar schatting in evenwicht. Cosun stelt strenge voorwaarden voor een gelijk speelveld. In de EU kennen we de laagste CO2-voetafdruk voor suiker. Wat wordt geïmporteerd scoort slechter. De teelt wordt in veel landen gesubsidieerd zonder duurzaamheidseisen, het suikerriet wordt afgebrand en er is soms kinderarbeid bij betrokken. We moeten kritisch zijn op de productiestandaarden."
Welke visie heeft Cosun Beet Company voor de lange termijn met de bietenteelt?
"Hoofddoel is het volledig verwaarden van de biet om andere ingrediënten en materialen te maken. Hier investeren we fors in. In de nabije toekomst nemen we opnieuw stappen om ons aandeel suikerafzet te verlagen en inkomsten uit andere bronnen te verhogen. Deze visie past bij de maatschappelijke wensen: minder CO2-uitstoot en minder gebruik van fossiele brandstoffen als olie en gas. De biet heeft het allemaal in zich, maar er moet wel een markt zijn. Pas dan kunnen we geld verdienen. Te allen tijde moet op de lange termijn een winstgevend saldo voor de teler haalbaar zijn. Uit de vezels winnen we stoffen voor de chemie-industrie. Ontmengers die gebruikt worden in verf en bijvoorbeeld sauzen en dressings, maar ook als grondstof voor schoonmaak en desinfectiemiddelen. Uit de bietpuntjes winnen we groengas. Een ander product is plantaardig eiwit uit bietenblad. Met deze producten komen we in een koopkrachtige markt, maar het moet nog wel gebeuren. De eerste contracten met klanten worden nu afgesloten."
Dirk de Lugt
Bietentelers hebben het niet gemakkelijk gehad met opkomstproblemen, een hoge virusdruk en droogte. Welke toekomst kunnen jullie bieden?
"Bovenaan staat dat de teler vertrouwen moet hebben in de teelt. Alleen zo kunnen ze zich verder ontwikkelen. Suikerbieten waren jarenlang een laag risico gewas. Dat is veranderd. Je moet er bovenop zitten om rendement te behalen, want de komende jaren blijven risicovol. Dit moet in je bouwplan en strategie passen. Verruiming van het bouwplan heeft positief effect op de schimmeldruk. Misschien verdien je onder aan de streep zo juist meer. Met het IRS doen we veel onderzoek naar schadedrempels. Door intensief monitoren, met behulp van sensoren, is beter te bepalen wat het juiste spuitmoment is. Minimaal gebruik met optimaal resultaat. Het middelenpakket krimpt. Zeker op het gebied van de onkruidbestrijding. We zijn van mening dat kritisch naar het toelatingsproces moet worden gekeken. Geen middelen verbieden voor we een alternatief hebben. Of dit nu een alternatief middel, natuurlijke bestrijding of veredeling is. De markt voor biologische suiker groeit minimaal en het rendement is er nog niet. Dat is geen optie."
De suikersector is deels hersteld van de coronacrisis. Hoe is dat bij de andere Cosun-bedrijven, vooral Aviko Potato?
"Aviko leverde de laatste jaren een forse bijdrage bovenop de bietenprijs. Dit jaar wordt dat anders kan ik voorspellen. Gelukkig dragen Duynie, SVZ en Sensus meer bij aan het groepsresultaat. Zie het als een bouwplan: je moet spreiding hebben. Leun je teveel op 1 pijler dat kan het hard omhoog, maar ook naar beneden gaan. Het is te vroeg om nu al harde uitspraken te doen. We zien nu bij Aviko herstel plaatsvinden. De andere bedrijven zijn niet of nauwelijks geraakt door de coronacrisis."
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.