Tussen wal en schip: voor altijd piekbelaster

Verder blijft natuurlijk een strakke scheiding der machten geboden.
Met misschien nog wel als laatste tip om dan niet het Chinese DeepSeek te gebruiken, want behalve dat dan gelijk alle data in Peking liggen, is de kans groot dat de rest van de wereld ook snel op de hoogte is van alles wat er gebeurt. Een Amerikaans softwarebedrijfje bevond zich deze week namelijk zonder veel moeite in de centrale database van DeepSeek en meldde dat, als het zo gemakkelijk ging, zij mogelijk niet de eerste waren geweest.

Uitdijende klucht
Dat terzijde gelaten, wordt de klucht rond de Raad van State-uitspraak van medio december vorig jaar steeds groter. Zelfs een flink aantal veehouders die zichzelf zagen aangeduid als piekbelaster en ingingen op het 'woest aantrekkelijke' aanbod van voormalig minister Van der Wal blijkt nu in de problemen te komen. Probleem is dat ook zij hun vergunning kwijt zijn en voorlopig geen andere krijgen voor nieuw op te starten activiteiten.   

De harde realiteit in de veehouderij is dat, wie een vergunning heeft, die echt moet koesteren en zich wel eerst tien keer moet bedenken alvorens iets anders te willen.

Het is trouwens ook moeilijk voor te stellen dat Van der Wal (of beter: haar ambtenaren) dat zo heeft bedacht. De Raad van State fnuikt de opkoopregeling, de minister kan de ingezette plannen niet doorzetten, veehouders trekken zich terug uit een al ingezet traject.

Piekbelaster-knelgevallen
Het valt maar te hopen dat boeren die tussen wal en schip belanden hun oude vergunning nog kunnen houden, Zo niet, dan hebben we straks naast de categorieën van de PAS-melders en de interimmers ook nog de piekbelaster-knelgevallen, plus een overheid die in toenemende mate onmachtig is om vervolgens nog het enige fatsoenlijke te doen: hen schadeloos te stellen. Er zijn minder ontwikkelde landen waar ze het netter doen.

Ursula Trumpiaans
Het mes in de Gordiaanse knop van bureaucratie en juristerij lijkt een Trumpiaanse oplossing, maar ook voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen krijgt naar het zich laat aanzien steeds meer zin om zich te ontdoen van onnodige regels die de samenleving in de praktijk alleen maar verstoppen. Ze wil in eerste instantie af van de loodzware rapportageplicht over duurzaamheid en dergelijke waar bedrijven onder zuchten en mogelijk ook van al te gedetailleerde klimaat- en milieuregels. Aan doelen komt ze (nog) niet, maar ze beseft dat het beleid te ver is doorgeslagen (al gaf ze daar in haar vorige termijn nog leiding aan).

Gelderse zoneringen
Met bewegingen in de grote politiek is de landbouw niet direct geholpen, maar met kleine aanpassingen kan er ook heel veel verlichting komen.
Een aantal provincies heeft die les ter harte genomen. Ze willen niet langer wachten tot minister Femke Wiersma besluiten neemt – wat ze wel kan, maar niet doet. Zo is deze week in Gelderland een motie aangenomen om PAS-melders op meer dan 500 meter afstand van gevoelige natuurgebieden snel te kunnen legaliseren. Daarvoor wil de provincie een nieuwe juridische aanpak kiezen en onder meer gaan werken met zoneringen. Ook ander provincies hebben stappen gezet om hier mee te gaan werken.

Empirisch bewijs, maar niet gemeten
De Stichting Stikstofclaim (SSC), die overigens al maanden wacht op een verzoek om erkenning als belangenbehartiger door het ministerie van LNV, lobbyt er ondertussen voor om niet alleen een hogere rekenkundige ondergrens voor stikstof aangenomen te krijgen. Ze wil ook de kritische depositiewaarde (KDW) voor natuur uit de wet en stelt voor om het berekende percentage droge depositie te halveren. Voor al deze stappen valt iets te zeggen, omdat deze volgens sommige harde data in werkelijkheid enorme ingebouwde onzekerheden en ingebouwde aannames kennen. Zo zou de droge depositie (van stikstof) ongeveer tweederde van de totale stikstofdepositie uitmaken, maar deze aanname is nog nergens geverifieerd met metingen, ook niet in het buitenland. Bij de KDW's wordt ook royaal gestrooid met zogenaamd 'empirisch bewijs', maar niet met echte meetdata.

Minister Wiersma schoof vorige week ook de toekenning van een soort emissiequota voor individuele bedrijven naar voren als oplossing. Dit klinkt sympathiek en zinvol, maar deze optie gaat helaas mank aan dezelfde problematiek waar de hele stikstofdiscussie onder leidt: het niet betrouwbaar kunnen meten van emissies. Vanachter computers, met modellen en in (gesloten) proefopstellingen kan er veel, maar in de praktijk kan het niet met 'analoge' metingen worden bewezen of getoetst.

Systeem in 'loop'
Het is ook een reden waarom alle tot nu toe bekende en erkende innovaties onder de nu geldende set van wetten en regels kwetsbaar zijn voor de rechter. Het systeem zit in een zogenaamde 'loop'. Het werkt als een hond die in zijn eigen staart bijt, en het is aan de overheid om een nieuwe benadering te ontwikkelen, met nieuwe mensen, om daar uit te komen.