De gasprijs heeft door verschillende geopolitieke gebeurtenissen een flinke stap naar boven gezet. Aanvallen op Oekraïense opslagen zetten de stijging in gang en door de Iraanse aanval op Israëlisch grondgebied bleef de correctie beperkt. Door de grote productie uit hernieuwbare bronnen en van Franse kernenergie, bleef een stijging uit.
De gasprijs is deze week stevig gestegen. Op woensdag 10 april werd gas voor €27,10 per megawattuur verhandeld. Tot vrijdag 12 april zette de gasprijs een forse stap omhoog, naar €30,73. Maandag 15 april corrigeerde de prijs licht tot €30,54.
De gasmarkt is op het moment in de ban van geopolitiek. De stijging van de gasprijs startte woensdag nadat bekend werd dat Rusland twee Oekraïense ondergrondse gasopslagen geraakt had. De aanval is onderdeel van een bredere aanval op de Oekraïense energie-infrastructuur. Voor alsnog heeft de aanval geen gevolgen voor de werking van de opslag. Wel is het zorgelijk dat het de vierde aanval in korte tijd is.
Dit heeft een stevige impact op de Europese gasmarkten aangezien Oekraïne de Europese Unie flink wat gas voor de Europese Unie opslaat. Dit is aantrekkelijk voor de EU omdat op Rusland na geen ander land zulke grote reserves op het continent heeft als Oekraïne. Daarnaast is de locatie gunstig, aangezien de reserves zich in het westen van het land bevinden in het grensgebied met de Europese Unie. In totaal biedt Oekraïne handelaren binnen de EU zo'n 10 miljard kubieke meter aan opslagcapaciteit aan.
Iraanse aanval zorgt voor onzekerheid
Daarnaast heeft Iran zaterdag 13 april een directe aanval uitgevoerd op Israëlisch grondgebied. De aanval is een wraakactie voor de vermeende Israëlische aanval op een Iraans consulaat in Damascus. In totaal vuurde Iran 350 drones en raketten op Israël af. Hoewel de schade beperkt bleef doordat het gros van de raketten uit de lucht werd gehaald, lopen de spanningen verder op. Analisten vrezen bij een verdere escalatie voor de leveringszekerheid van Qatarees LNG.
Israël heeft aangegeven de aanslag te zullen vergelden. Hoe sterk de reactie zal zijn, is echter nog niet bekend. Ondertussen roepen wereldleiders, waaronder de Amerikaanse president Joe Biden echter op tot terughoudendheid, gezien het feit dat de aanval weinig slachtoffers heeft veroorzaakt. De Verenigde Staten heeft aangegeven een vergeldingsactie niet te zullen steunen.
Lage vraag
Dat de gasprijs niet verder stijgt, komt door de zwakke vraag. De Europese gasreserves worden weer volop gevuld. Op het moment is de gemiddelde vulgraad in de Europese Unie 61,7%. Daarnaast is de gasvraag aan de lage kant. Zo worden de weersverwachtingen voor Noord-Europa op de middellange termijn weer gunstiger en is de aanvoer uit Noorwegen op het moment zeer sterk.
Elektriciteitsprijs blijft laag
De elektriciteitsmarkt vertoont weer een vrij gebruikelijk stramien. Dinsdag 9 april werd elektriciteit voor €54,06 per megawattuur verhandeld. Tot donderdag 11 april steeg de elektriciteitsprijs. Op die dag bereikte de TTF het niveau van €67,16. Daarna daalde de elektriciteitsprijs tot zaterdag 13 april. Op die dag noteerde de Epex €11,15. Op maandag 15 april steeg de prijs weer tot €61,50.
De elektriciteitsprijs volgde vorige week zoals vaker de productie van hernieuwbare energie. Vrijwel heel de week zorgden forse opbrengsten van zonne- en windenergie voor druk op de elektriciteitsmarkt. In totaal werd maar liefst 28,7% van alle elektriciteit opgewekt en steeg het aandeel van windenergie tot 45,6%. Daarmee komt het totaal van zonne- en windenergie uit op 74,3%. Als gevolg van de grote productie uit hernieuwbare bronnen werd slechts 16% van alle elektriciteit door gas opgewekt.
Over het algemeen was de productie behoorlijk constant. Daardoor steeg de prijs alleen donderdag 11 april wat, aangezien de industriële vraag op dat moment op het hoogste punt staat. Ook in het weekend was de productie uit hernieuwbare bronnen fors, waardoor de prijs stevig daalde. Al steeg de prijs op zondag 14 november door lagere opbrengsten uit windenergie.
Franse kerncentrales
Daarnaast zorgen betere opbrengsten van Franse kerncentrales voor druk op de elektriciteitsprijs. De productie van de centrales staat op het hoogste niveau in drie jaar tijd. In de eerste drie maanden van 2024 werd 4 miljoen kilowattuur opgewekt. Dat is het hoogste niveau sinds 2021 en een stijging van 13,4% vergeleken met de eerste drie maanden van 2023. Daarmee neemt Frankrijk weer de positie over van de grootste exporteur van CO2-vrije energie van Europa in. Ook de Nederlandse markt profiteert hiervan. Als de Franse kerncentrales op volle kracht draaien, exporteert het land grote hoeveelheden energie naar Duitsland. Een gevolg hiervan is dat de Duitse vraag naar Nederlandse elektriciteit afneemt, waardoor de prijs op de Nederlandse markt daalt.
Daarmee lijkt de capaciteit van Franse kerncentrales volgens analisten voorlopig hersteld. In 2022 en 2023 zorgde een combinatie van gepland en ongepland onderhoud ervoor dat een substantieel deel van de Franse kerncentrales stillagen. In 2023 herstelde het aanbod van Franse nucleaire energie al voorzichtig. In totaal nam de productie met 12% toe.