Provincies mogen tot medio volgend jaar afzien van handhaving tegen activiteiten van PAS-melders. Het gaat echter niet zomaar. Ze moeten dan wel motiveren dat er een redelijk evenwicht is tussen de belangen van PAS-melders aan de ene kant en het natuurbelang aan de andere kant.
Dat is de belangrijkste conclusie van drie uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van woensdag 28 februari 2024.
Coöperatie Mobilisation for the Environment (MOB) had de colleges van Gedeputeerde Staten van Utrecht en Overijssel gevraagd om handhavend op te treden tegen PAS-melders. Het gaat om een biocentrale in Balkbrug, een melkveehouderij in Kampen en een vleesverwerker in IJsselstein. De uitspraak is een tegenvaller voor MOB, maar een opluchting voor veel PAS-melders.
Om de berekende stikstofdruk te beperken heeft de Provincie Overijssel in een aantal gevallen bijvoorbeeld bemestingsverboden ingesteld. Daardoor vindt volgens de Raad geen toename meer plaats van de stikstofdepositie op een aantal bestreden hexagonen (zeshoekige gebieden waarmee in het Aerius-programma de stikstofdepositie wordt berekend). Onder meer hiermee is volgens het rechtscollege het natuurbelang voldoende afgewogen.
De uitspraak biedt nog geen oplossingen voor de PAS-problematiek, maar geeft getroffen bedrijven even wat extra ademruimte en de mogelijkheid om te zoeken naar oplossingen voor hun situatie. Het precieze aantal PAS-melders is niet bekend, maar er wordt nog steeds gerekend met een kleine 3.000 stuks.
Tegenvaller volgens MOB toch winst
In een reactie legt MOB de tegenvaller (want, ze wilde handhavingsplicht) uit als winst, want er is volgens haar slechts uitstel van executie, omdat er voor de PAS-melders geen concreet zicht zou zijn op legalisatie.
Andere partijen bestrijden dat, maar stellen dat de oplossing opnieuw bij de politiek wordt gelegd. Volgens de Stichting Stikstofclaim kan worden gewerkt met externe saldering (wat MOB weerspreekt), mits aan bepaalde extra voorwaarden wordt voldaan. Om dat traject te doen slagen, moeten de provincies in actie komen en de bestuurlijke kaders daarvoor scheppen.
Meer onmiddellijk is het gevolg van de uitspraak van de Raad van State dat de provincies opnieuw een besluit moeten nemen over handhaving als MOB daar op aandringt, maar omdat de termijn in februari 2025 verstrijkt, bestaat ook de kans dat het voor MOB niet meer loont om nogmaals een procedure aan te spannen bij de Raad van State, aldus SSC.