'Adoptie AI belangrijk om koppositie te behouden'

Kunstmatige intelligentie, oftewel artificial intelligence (AI) rukt overal op in ons leven en werk. Of het nu gaat om ChatGPT - het model dat je (met wisselend succes) over van alles kan laten 'meedenken' en bijvoorbeeld e-mails en softwarecode kan laten schrijven - of om toepassingen in landbouwmachines die afwijkingen bij gewassen herkennen. Cynthia Zhu onderzoekt voor haar MBA aan de Universiteit van Amsterdam het gebruikt van AI in de landbouw. Begin volgend jaar komen de resultaten, maar met Boerenbusiness duikt Zhu alvast in het onderwerp.

Hoe kijken landbouwbedrijven naar kunstmatige intelligentie? Vinden ze het waardevol? Hoe makkelijk vinden ze het om te gebruiken en hebben ze de intentie om (meer) van AI-toepassingen gebruik te maken? Die vragen staan centraal in het afstudeeronderzoek van Zhu. "In de zakelijke wereld is intentie heel belangrijk. Tussen intentie en de werkelijkheid zit nog een heel gat, maar de eerste stap is altijd dat je het wil gebruiken."

Waarom heb je voor dit onderwerp gekozen?
"Landbouw is heel belangrijk voor de voedselzekerheid. Ik ben zelf al meer dan tien jaar in China en Nederland werkzaam in de landbouwsector en heb daartussendoor ook een paar jaar in de telecom gewerkt. Wat je nu in de agrarische sector ziet qua digitalisering en innovatie, dat heb ik tien jaar geleden al in de telecomsector gezien."

Wordt AI al breed toegepast binnen de landbouw?
"Nog niet heel veel. Er zijn wel bedrijven actief mee bezig, maar dat zijn veelal een soort pilotprojecten. Het duurt nog een tijdje voor het grootschalig wordt. Behalve dat er weinig projecten zijn, zijn de resultaten soms niet goed. Veel bedrijven zijn nog niet helemaal tevreden en daarom zijn ze, denk ik, ook terughoudend."

Kun je een aantal concrete voorbeelden noemen waar wel AI wordt toegepast?
"Bakker Barendrecht, een dochterbedrijf van Greenyard, dat groenten en fruit levert aan Albert Heijn, gebruikt AI om de kwaliteit van de producten te controleren en te bepalen hoelang ze vers blijven. AI kan alle processen tracen en zo ook de juiste tijd bepalen om te oogsten en hoelang groente en fruit bewaard kan worden."

"De winnaar van de Agribusiness Award (BB Leap met hun plantspecifieke spuittechniek met camera red.) maakt gebruik van supervised learning, waarbij het algoritme getraind wordt om te herkennen waar gespoten moet worden."

Er is een gat tussen de intentie om AI te gebruiken en de adoptie. Is daar ook een verklaring voor?
"Daar zijn een paar redenen voor. Een is dat veel bedrijven denken: Oké, maar hoe ga ik het doen en heb ik de mensen die dat kunnen in huis? Ze hebben wel een IT-afdeling, maar die is niet gericht op AI en veranderingen doorvoeren in een organisatie is heel moeilijk. Ten tweede willen bedrijven uiteindelijk AI overal gebruiken, maar waar moet je starten, waar kunnen ze het nu gebruiken? Je moet durven en de kennis in huis hebben. Als derde is AI niet één soort tool. De mensen uit het topmanagement moeten echt vertalen wat ze ermee willen om dat te realiseren. Van veel bedrijven zijn de activiteiten complex, dus moet je bepalen waar de meeste kansen liggen." 

Uit de eerste resultaten blijkt dat CEO's (net als vrouwen) vaker bereid zijn om AI te gebruiken. Is dat belangrijk?
"Mensen zijn erg welwillend om AI te gebruiken, maar weten misschien niet hoe. De bereidheid van CEO's is heel belangrijk, maar in Nederland heb je hele platte organisaties met weinig hiërarchie, je moet dus het hele team overtuigen. Een ander cultuurverschil met China: Chinezen zijn dol op nieuwe dingen en technologie. Die willen ze meteen gebruiken. In Nederland is het meer van: dat is nieuw, dus even afstand houden. Het is typisch Nederlands om eerst te kijken wat de concurrenten ermee gaan doen en van andere bedrijven proberen te leren. Ik zie dat als een risico. Je kunt AI-toepassingen niet zomaar een-op-een kopiëren. Een AI-tool is een framework waarbij jouw data belangrijk is. Een leidend bedrijf kan heel groot worden, the winner takes it all."

"Het ontwerpproces van applicaties, software en modellen is zeer complex. Maar eenmaal ontworpen, wordt massaproductie uiterst eenvoudig en zijn de marginale kosten nihil. Dat gebeurt vaker bij grote  techbedrijven, met Apple en Google als goede voorbeelden."

Experts zeggen dat de grootste stappen de komende tien jaar worden gezet. Staan we nog aan het begin?
"Ze zeggen dat we in een soort tussentijd zitten, waarin AI hier en daar wordt toegepast. Nog niet systematisch, maar ad hoc. Veel bedrijven zijn er nu nog onzeker over. Echt geld eraan verdienen moet nog komen. Eerst moeten mensen zien dat het waarde creëert en dan gaan ze het meer gebruiken."

Nederland heeft een technologische hoogwaardige landbouw. Hoe blijft Nederland ook met de nieuwe ontwikkelingen van kunstmatige intelligentie koploper?
"Dat is een heel goede vraag. Ik maak me daar ook een beetje zorgen over. Nederland is nog steeds koploper, maar het is heel belangrijk dat Nederland om in die positie te blijven AI gaat adopteren en kennis daarmee gaat optimaliseren."

Tijdens de uitreiking van de Agribusiness Award hield je een lezing over AI. Toen zei Twan Claessens van Piglets Treatment Systems, finalist van vorig jaar, dat zijn bedrijf er tegenaan loopt dat in Nederland geen data wordt gedeeld. Hoe belangrijk is de input van data voor de goede toepassing van AI?
"Dat is in Europa juist een gevaar. Er moet een oplossing gevonden worden, zodat bedrijven kunnen samenwerken. Grote bedrijven hebben veel data. Een FrieslandCampina of Lely heeft genoeg data, ze verzamelen heel veel en hebben een sterke positie. Kleine bedrijven hebben eigen unieke data, maar doen daar nog te weinig mee. Een individuele boer creëert nog weinig of geen waarde met zijn data. Je moet een nieuwe organisatie en ecosysteem bouwen om samen met elkaar data te delen die is beveiligd. Ik zie organisaties die daar wel mee bezig zijn, maar meer met wie de eigenaar van de data is. Er echt waarde mee creëren moet nog komen en vraagt om een beter businessmodel."

Linda van Eekeres

Linda van Eekeres is meeschrijvend eindredacteur. Zij focust zich vooral op macro-economische ontwikkelingen en de invloed van de politiek op de agrosector.

l.vaneekeres@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.