Achtergrond stikstof
Geen woord over debacle emissiearme stal in debat
Het kabinet wil de aanpak van de stikstofproblematiek versnellen, zei premier Rutte een paar weken geleden. Mede daarom is in de Tweede Kamer ongeveer twee dagen lang gedebatteerd over de 'Tijdelijke wet Transitiefonds landelijk gebied en natuur.' Volgende week wordt erover gestemd, maar heel veel helderder lijkt het er niet op geworden voor de geïnteresseerde leek.
Ook niet met behulp van diverse begeleidende brieven die minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal naar de Tweede Kamer stuurde. Ze kondigde aan dat er nu een Europees goedgekeurde opkoopregeling is voor piekbelasters, in aanzet vrijwillig, al blijft er nog steeds een stok achter de deur, liet ze woensdag merken. De minister maakte evenwel niet duidelijk hoeveel geld ze beschikbaar heeft voor de diverse regelingen. Niet de hele €24 miljard mag daarheen, dat mag duidelijk zijn. De vraag is of ze veel piekbelasters kan 'helpen'.
Nergens concreet
Ook blijft onduidelijk hoeveel extra ruimte er nu komt om PAS-melders te helpen dankzij de herprioritering in het Stikstofregistratiesysteem. Vrijkomende stikstofruimte, ook van opkoop van piekbelasters, gaat eerst naar natuur, zei Van der Wal. Even dreigde door de vragen van Tweede Kamerlid Roelof Bisschop (SGP) de indruk te ontstaan dat er mogelijk toch geen PAS-melders uit de brand geholpen zullen worden, maar die suggestie wilde de minister wegnemen. Concreet werd ze echter nergens. Van der Wal sprak ondertussen wel uit dat de overheid de plicht heeft om de PAS-melders te helpen.
Opvallend was ook dat niemand van de politici sprak over een andere categorie veehouders die met de vingers tussen de deur is gekomen door verkeerd overheidshandelen, voor het gemak maar aan te duiden als de 'RAV-melders'. Deze problematiek werd vorig jaar actueel naar aanleiding van rechterlijke uitspraken over emissiearme stallen. Ze doen niet wat is beloofd. Dat was in grote lijnen al het gevoel en werd toen ook juridisch vastgesteld. Daarop liet het ministerie van LNV een analyse uitvoeren door Wageningen Livestock Research – dezelfde onderzoeksinstelling die ook de achteraf foutieve data had aangeleverd om de werking van de gewraakte stallen aan te tonen – om in beeld te krijgen hoe groot het probleem rond de emissiearme stallen is.
Vernietigende oordeel
Deze studie, die in concept wel is gedeeld met betrokkenen in de agrarische sector, maar nog niet 'officieel' heet te zijn, velt een vernietigend oordeel. Bij geen van de emissiearme stallen voor melkvee is er enig emissiereducerend effect vastgesteld, wat ze juridisch vogelvrij maakt. Het beste presteert nog de klassieke grupstal, maar die mag niet meer vanwege dierenwelzijn. In de varkenshouderij is het beeld net iets minder dramatisch. In de pluimveehouderij is het gat tussen belofte en realiteit het kleinst. Ondertussen zijn die stallen wel door de overheid goedgekeurd. In Brabant is toepassing ervan zelfs verplicht. Beleidsmakers hebben op grond van de vermeende werking bovendien al emissiereducties ingeboekt. Nu blijkt het allemaal een papieren (of digitale) realiteit. Omdat het rapport waarschijnlijk niet vóór eind juni de Tweede Kamer bereikt, is de kans groot dat de overheid pas na het zomerreces gaat nadenken over een oplossing van dit probleem, waar ze zelf verantwoordelijkheid voor draagt. De stallen zijn van overheidswege goedgekeurd en aangemoedigd, veehouders hebben ze ter goeder trouw aangeschaft.
Hete aardappel
Omdat het rapport officieel nog in concept is, wil het ministerie van LNV niet zeggen hoeveel veehouders zitten met ineffectieve stallen en hoeveel emissieruimte nodig is om hen uit de brand te helpen. De politiek vindt het kennelijk ook een hete aardappel en naar het schijnt geldt dit ook voor de partijen rond het Landbouwakkoord. De onderzoekers hebben volgens het rapport ook nog geen idee hoe het probleem te verhelpen. De hoger dan verwachte emissie in de stallen zou kunnen komen door een groter loop- en dus emissie-oppervlak en/of door het gebruik van gescheiden mest in de ligboxen. Tegelijk stellen ze dat deze factoren niet echt het verschil kunnen uitmaken. Een frisse blik lijkt geboden.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
