Achtergrond Stikstof
Landbouwoverleg naar operette-achtige finale
Het proces rond het wel of niet te sluiten Landbouwakkoord is van een afstandje bekeken bijna een komisch proces, ware het niet dat er voor boeren zoveel op het spel staat. Dinsdag leek het overleg na een roerig weekeinde opeens te mislukken.
De landelijke media wisten het al zeker, maar terwijl de agrarische bestuurders de deurknop van kasteel de Essenburgh bij wijze van spreken al in handen hadden, werden ze door procesregisseur Chris Kalden weer naar binnen getrokken. Op deze locatie in Hierden werd de afgelopen dagen 'getafeld'.
Het 'wheelen en dealen' ging weer volop door. Vandaag gaf LTO-voorzitter Sjaak van der Tak aan dat behalen van de emissie- en krimpdoelen voor de landbouw wat hem betreft ook per 2030 mogen ingaan, mits aan een reeks anders doelen wordt voldaan.
Duizelingwekkend
Dat deed bij betrokkenen op iets grotere afstand van de onderhandelingen gelijk de vraag rijzen of de LTO-voorzitter misschien even niet alert was geweest. Dat bleek inderdaad het geval. In een verklaring naderhand meldt LTO dat verwarring is ontstaan, wat wordt betreurd. "Laat, nogmaals, kraakhelder zijn dat het vervroegen van deze wettelijke datum naar 2030 voor LTO geen begaanbare route is."
Het overleg van de afgelopen dagen was volgens deelnemers dan ook duizelingwekkend. Zo scheen zelfs de voorzitter van het landbouwtafeloverleg bij tijd en wijle niet te weten wie er wel en niet waren uitgenodigd. Mensen die er niet hadden moeten zijn, kwamen wel opdagen en andersom. Ook kwam het voor dat bespreekstukken ter lezing werden rondgedeeld en nog voor het einde van de leespauze weer werden ingetrokken omdat er weer nieuwe voorstellen aankwamen.
Graslandnorm
Deels bevatten die voorstellen dan weer grotendeels dezelfde plannen, maar dan anders gerangschikt en in iets andere bewoordingen. Zo ging ineens de GVE-norm van tafel, om plaats te maken voor een 'graslandnorm'. Daar kan ongetwijfeld een flink interpretatieverschil mee samengaan, maar het kon ook een sausje zijn om de onsmakelijke hap gemakkelijker door de keel van de tegenstribbelende disgenoten te krijgen, zoals werd vermoed. Voor veel partijen blijft ook onduidelijk wat er allemaal wel en niet in een landbouwakkoord moet.
Omkadering ontbreekt
Een duidelijke omkadering daarvan ontbreekt. Er zijn voor de agrarische organisaties vanzelf kernpunten, zoals haalbare en heldere emissiedoelstellingen, rechtszekerheid en een goed verdienvermogen. Voor dat laatste is onder meer ingezet op duurzame concepten, zoals een doorontwikkeling van het 'Beter voor'-programma van Albert Heijn en ook op eerlijke bijverdiensten uit (agrarisch) natuurbeheer. Maar voor dit laatste moet Brussel nog toestemming geven, zo blijkt uit een doorrekening van Wageningen UR.
Biechtnemer zoekt uitkomst
Deze dagen zou Kalden als uiterste middel om tot een akkoord te komen zijn toevlucht nemen tot een biechtstoelprocedure, zoals bij moeilijke onderhandelingen in Brussel ook vaak wordt toegepast. De biechtnemer kent alle informatie uit de een-op-een gesprekken, andere deelnemers niet. De eerste probeert daar zijn voordeel mee te doen en partijen daar te krijgen waar ze eerder niet toe bereid waren. De uitkomst mag zelfs een landbouwakkoord zonder handtekening zijn, zo werd dinsdag gezegd. Kennelijk heeft de minister, of het kabinet, heel hard een succesje nodig, hoe mager ook. De landbouw mag ja zeggen op de manier zoals ze dat zelf wil, als er maar een soort ja komt.
Transitiefonds
Ondertussen debatteert de Tweede Kamer over een tijdelijk fonds waarmee de opkoop van boerenbedrijven een aanvang mee kan krijgen. Er is nog een kort tijdvenster tot 30 mei om een aantal wettelijke instrumenten aangenomen te krijgen in de Tweede en Eerste Kamer, voordat er in het laatste orgaan een andere machtsverhouding optreedt. Op genoemde datum wordt de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd, met daarin veel BBB'ers en een forse minderheid voor de huidige coalitie.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
