Achtergrond Stikstof Stemming
Statenverkiezing verhoogt druk op stikstofketel
De kiezers die op 15 maart massaal op BBB en verwante partijen hebben gestemd, hebben deze week weer gemerkt wat dat veroorzaakt: nog meer druk op de stikstofketel. Nagenoeg iedereen die zich grote zorgen zegt te maken over stikstof gooide nog een houtje op het vuur. Premier Rutte deed vrijdagavond zijn best om te laten zien dat er toch geen crisis is. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
Daarvoor was het wel eerst nodig geweest om deze week in meerdere kabinetssessies tot een bezweringsformule te komen. Het klonk vrijdagavond ongeveer zo: 'we gaan versnellen, maar eerst doen we even niets'. Het mag evenwel geen pauze heten, maar toch wordt gewacht op het aantreden van de nieuwe colleges in de provincies.
Versnellen, maar ook wachten
Ongetwijfeld is dit de voorbode van meer hogere politiek. Voordat Rutte met de bovengenoemde verlossende woorden kwam, leek nog op een echte versnelling te kunnen uitlopen. De aanleidingen konden er zijn.
Zo was er begin deze week een verzoek van MOB om de milieuvergunningen van veertig piekbelasters in te trekken. Het ministerie van LNV (afdeling natuur) trok nog weer eens aan de bel over de gezondheid van natuurterreinen.
Briefje van Virginius
Ook precies op het goede moment ontving minister Van der Wal een haar politiek niet onwelgevallig briefje uit Brussel, waarin de Litouwse milieucommissaris Virginius Sinkevicius haar nog eens duidelijk en gedetailleerd op het hart drukte om vooral vast te houden aan de kritische depositienormen. Om elk misverstand uit te sluiten had de eurocommissaris zijn brief ook nog in keurig Nederlands opgesteld. Van der Wal verklaarde vervolgens 'geschrokken' te zijn van dit signaal. Klaar om verder aan de slag te gaan. Maar voorlopig dus even niet, maakte Rutte na afloop van het kabinetsberaad vrijdag min of meer duidelijk.
Over het hoe en wat van de brief waren er vrijdag ook direct veel vragen - hoe kwam die er opeens? - maar die werden even naar de achtergrond gedrongen door het nieuws over een kabinetscrisis. Kamerlid Pieter Omtzigt heeft zich er evenwel in vastgebeten, wordt dus vervolgd. In de brief stond ook dat als boeren worden uitgekocht de stikstofruimte niet mag gaan naar andere natuurvergunningen. Tegenover de massaal toegesnelde media zei Van der Wal vrijdag overdag dat ze de zorgen van de PAS-melders hierover 'natuurlijk' kan begrijpen, maar verder wou ze (nog) niet op de brief ingaan.
Alleen op de voorgeschreven wijze
Conclusie lijkt: Nederland komt niet zomaar van het slot af. Dat gaat alleen op de manier zoals het keer op keer door de minister van stikstofbeleid, D66, De Europese Commissie en alle bezorgde milieugroepen is voorgeschreven en uitgelegd. Wie in dit denkframe vast zit, had afgelopen dinsdag even aanwezig moeten zijn op een bijeenkomst van LTO Nederland in een Haags theater. Daar ging het ook over stikstof, en daar was ook de Nederlandse stikstofminister aanwezig. Zei sprak echter niet. Dat deed de Vlaamse stikstofminister, Zuhal Demir.
Nuchtere en bevrijdende Demir
En zij deed dat op zo'n nuchtere en bevrijdende manier dat sommige aanwezigen haar spontaan vroeger om het roer in Nederland over te nemen. Nu zijn er in Vlaanderen ook boeren en bestuurders die haar daar graag zien vetrekken, maar voor Nederlandse begrippen was Demir een verademing. Bij haar geen dogma's over KDW, KDW en nog eens KDW. Ook geen verstarde blik op de landbouw als enige vervuiler.
Bleker te snel
Kort daarna moest Van der Wal snel weg, samen met collega Piet Adema. De laatste moest nog hard verder werken aan de totstandkoming van een landbouwakkoord. Donderdag leek een deelakkoord voor de melkveehouderij binnen handbereik. NMV-voorzitter Henk Bleker had een document van drie pagina's geschreven, waar naar zijn zeggen zes partijen achter stonden. Volgende week nog even aanscherpen en dan was het klaar, gaf hij aan. Zijn vreugde daarover bleek van korte duur. Bleker was te ver voor de troepen uitgesneld en iedereen trok zijn handen er weer vanaf.
Draaiend naar eerlijk resultaat
Dit soort wendingen is overigens niet ongewoon bij complexe onderhandelingen, zoals dus ook aan de diverse landbouwtafels. Het doel is een eerlijk onderhandelingsresultaat en meer vertrouwen in elkaar, maar de weg erheen is er een van schaken op meerdere borden tegelijk en afwisselend bevestigen en ontkennen dat er iets is gezegd. Of er uiteindelijk een breed landbouwakkoord komt? Waarschijnlijk ligt dat aan meerdere andere zaken, bijvoorbeeld aan de houdbaarheid van het huidige kabinet, aan het resultaat dat ook op stikstofgebied valt te behalen en aan de vraag hoe gedetailleerd een landbouwakkoord moet worden.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
