Achtergrond Stikstof Stemming
Plaagdassen maken natuurregels buigzaam
Terwijl de politiek bestuurlijke carrousel weer doordraait en al pratend en overleggend naar nieuw houvast zoekt, nam minister Piet Adema (LNV) deze week even de tijd om naar een gewoon menselijk signaal te luisteren. Even mond dicht en signaal ontvangen. Hem werd het boekje 'Hartenkreten van boeren en plattelanders aan de politiek" aangeboden, door twee melkveehoudsters en een 'betrokken burger'. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
In Den Haag zijn stikstofverkenner Johan Remkes en zijn bevindingen al weer een beetje vergeten, maar in het land nog niet. Een selectie van brieven van boeren die vorig jaar aan Remkes zijn aangeboden, is gebundeld in een boekje en nu dus aan de minister uitgereikt. Mocht het rapport van Remkes zoek zijn, de hartenkreten zijn er nog.
In de landelijke politiek zijn en blijven dit soort gebeurtenissen toch vaak momenten langs de zijlijn. De besluitvormingsmachine wil verder. De grote vraag is wel hoe dat moet. Het kabinet is (nog) niet gevallen en er zijn geen Tweede Kamerverkiezingen geweest. In de belangrijkste vergaderzaal van het land zit Caroline van der Plas nog steeds met haar ene zeteltje. Ook klinken de anti-landbouwstemmen nog steeds even overtuigd en wordt het stikstofframe nog volop verspreid. Wellicht blijft dat ook nog een hele tijd zo. Bovendien blijft de PvdA vanuit Brussel meeregeren. Al ontkent Frans Timmermans het, in Europese documenten staat klip en klaar dat Brussel Nederland bepaald geen palet aan keuzemogelijkheden voorhoudt.
Het gesponsorde frame en het wild in de Kamer
Te veel mensen zonder feitenkennis herhalen een refrein dat nog volop word gesponsord. Leerzaam en inzichtelijk is in dit verband de prachtige podcast van Marianne Zwagerman met Seger van Voorst, directeur van de Hoge Veluwe te beluisteren. Enkele citaten: 'De enige wildernis die we in Nederland hebben, zit in de Tweede Kamer' en 'het debat over natuur wordt beheerst door zwaargesponsorde clubs die niet het beheer over de grond hebben'.
Fundamentalistische randjes
Toch voelt alles anders. Er bestaat een gerede kans dat straks de fundamentalistisch scherpe kantjes van het stikstofbeleid af gehaald worden. Heel veel belangengroepen zijn daar voor, ook het machtige VNO-NCW. Deze club heeft inmiddels ook begrepen dat ze weinig te winnen heeft bij zich afzetten tegen de landbouw en roep op afstand te nemen van de 'typisch Nederlandse regels'. Er is ook maar vrij weinig nodig om een eerste begin te maken met het weer laten draaien van de vergunningverlening. De sleutel daarvoor ligt bij de nullen achter de komma van de Kritische Depositiewaarde (KDW).
De BBB kan het voortouw nemen bij het aanpassen daarvan, omdat ze in de meeste provincies nieuwe coalities mag vormen en de grootste partij wordt in de Eerste Kamer. Ze moet daarvoor wel het verkiezingssucces verzilveren, vooral door intern discipline te houden.
Jurisprudentie over hoofden heen
Via de rechtspraak zou er ook ruimte zitten. Zelfs 's lands hoogste rechtscollege, de Raad van State, zou genegen zijn om de ruimte in de regelgeving verder te onderzoeken, maar dit is moeilijk bevestigd te krijgen. Wel is helder dat de Stab (Stichting Advisering bestuursrechtspraak) graag zou zien dat een PAS-melder zelf een zaak hogerop bracht. Tot nu toe zijn stikstofzaken vooral over de hoofden van de slachtoffers heen uitgevochten, tussen met name MOB en overheden. Dit is evenwel de lange, procedurele weg.
Verplaatsbaar beschermde soort
Dat er van alles mogelijk is op stikstofgebied, werd deze week perfect duidelijk gemaakt door de dassen van de Nederlandse Spoorwegen. Deze streng beschermde diersoort, die niet verstoord mag worden, lukte het om binnen een week tijd uit te groeien tot nationale plaag. Dat was niet wat beschermheer die Stichting Das en Boom op z'n geweten wilde hebben. Daarom worden de das nu keurig weggehaald uit de spoordijken op de plekken waar die overlast geeft, met ontheffing van RVO en zonder dat een natuurorganisatie of politieke partij er om maalt. Das en Boom doet nog wel een uithaal naar de taludbeheerders van Prorail, want door hun onoplettendheid zouden de dassen zijn gaan graven waar het niet mocht.
Waarvoor getekend, en moet dat?
Terwijl dit alles gebeurt, loopt de druk op aan de landbouwtafel. Half april wil het kabinet een handtekening, maar wie blijft daarvoor zitten? De DDB sloeg als eerste met de deur, daarna Agractie. Ook binnen de boerengroepen loopt de spanning op, want waar wordt voor getekend: weggeven van het recht op bezwaar bij gebiedsprocessen? Instemmen met grootschalige functieverandering van boerengrond? Akkoord gaan met alles rond 'dierwaardige veehouderij'? Wie heeft welk mandaat en wil daar voor staan? Partijen zullen zich ook afvragen wat voor zin het heeft om nu een akkoord te tekenen, terwijl de krachtsverhoudingen zo zijn veranderd. Bovendien: wie vertegenwoordigt nu het boerenbelang: LTO of de BBB?
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
