Achtergrond Stikstof Stemming
Albert Heijn werpt Adema mooie kluif toe
Pensionering maakt vrij. Van de plicht om dagelijks naar het werk te gaan, maar ook van remmingen die bijvoorbeeld vrijuit spreken lastig maken. Het speelt in alle beroepen: de politiek, het bedrijfsleven en ook de wetenschap. Dit wetende, was het dan ook geen verrassing dat Louise Fresco, oud-voorzitter van Wageningen UR bij de Belgische omroep opeens begon te praten over het Nederlandse en Belgische stikstofprobleem als een politiek ding. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
De Europese regels voor de natuurbescherming zeggen volgens haar helemaal niets over stikstof. Wel over de noodzaak om de natuur in bredere zin in goede staat te houden. Zo had Fresco de laatste jaren niet gesproken toen ze nog baas van WUR was en zag welke rapporten 'haar' onderzoekers schreven.
Accentverschuiving
De voorspelbare reacties volgden, maar wie goed oplet, ziet wel dat in beleidsstukken van de overheid en ook in de juridische wereld een accentverschuiving gaande is. Zelfs een groot deel van de Tweede Kamer, inclusief drie van de vier coalitiepartijen, schuift en twijfelt steeds meer aan de manier waarop alles wordt opgehangen aan stikstof en het officiële meetinstrument Aerius om de natuur te beschermen (en boeren weg te krijgen).
Dit blijkt onder meer uit een motie die deze week met een twee derde meerderheid werd aangenomen in de Tweede Kamer. Het zou ook nog kunnen dat dit laatste komt door Provinciale Statenkoorts, want een motie is niet verplichtend en wel een gebaar. Toch beweegt er iets.
Discussie steeds venijniger
Ondertussen graven de voorstanders van het stikstofbeleid van dit kabinet zich steeds dieper in. Ook de aanvallen op de gedoodverfde winnaars van de provinciale- en Eerste Kamerverkiezingen worden steeds venijniger, vooral op social media. Kennelijk verkeren sommigen in de overtuiging dat de aarde gered kan worden door los te gaan op gangbare boeren en degenen die hen steunen.
Bio overgestimuleerd en onderverkocht
Gelukkig hebben de biologische boeren het in Nederland nog redelijk goed. Je zou evenwel maar biologische melkveehouder in Frankrijk zijn, dankzij overheidspromotie aangemoedigd om de reguliere manier van werken op te geven. Deze groep voelt zich momenteel dubbel benadeeld, want door overstimulering en wegblijvende consumenten moet hun product nu als gewone melk en tegen dagprijzen de markt op, kortom het snelste recept om ermee op te houden. In 'gidsland' Zweden speelt iets vergelijkbaars. Lang leve de 'Green Deal'. Daar had Fresco overigens ook nog een kritische noot over te kraken. Het is het zoveelste bewijs dat op kantoor bedachte ideeën of modellen niet altijd aansluiten op de realiteit.
De druk van een landbouwakkoord
Met de provinciale verkiezingen voor de deur is er nog altijd geen breed landbouwakkoord. Ook deze week is daar weer verder over overlegd. Overeenstemming is er nog steeds niet. Over de vraag of het zover zal komen, verschillen de meningen. Vanuit de politiek zal er ongetwijfeld veel druk zijn om iets te bereiken. Al is het maar een soort overeenstemming op hoofdlijnen, een handtekening. Tot nu toe heeft het overleg over het landbouwakkoord veel overeenkomsten met de eerdere processen die Johan Remkes leidde. Niet op alle punten, maar wel het idee dat je met veel partijen samen iets moois kunt presenteren, ongeacht de wordingsgeschiedenis. Gebruikelijk is wel dat het daarna allemaal weer de la in gaat, want het punt is gemaakt. Wie in de politiek trekt zich immers nog iets aan van het laatste rapport-Remkes?
'Beter voor' in de aanbieding
Al beweegt er misschien niet zo veel aan de vergadertafels, Albert Heijn heeft minister Adema wel een mooie kluif toegeworpen. Als andere supermarkten ook het 'Beter voor'-programma van de Zaanse onderneming gaan gebruiken, zoals wordt voorgesteld, kan een breed gedragen, duurzaam verdienmodel voor de landbouw worden gepresenteerd. Het is niet gemakkelijk om zoiets te realiseren.
Niet voor niets wordt al jaren om de hete brij van een goed verdienmodel heen gedraaid. De politiek staat vaak te ver van de realiteit in de markt af en worstelen met staatssteungrenzen. Financiers zoals de Rabobank hebben wel ideeën, kunnen ontwikkelingen stimuleren en iets variëren met rente, maar kunnen de markt niet maken. Het zijn ondernemers die het moeten doen.
Eenvoudig en effectief
Het 'Beter voor'-programma heeft een onbesproken reputatie, levert meetbare duurzaamheidswinst op en stelt deelnemers tevreden met de meerprijs die ze ontvangen. Daarbij is het simpel in het gebruik en doet het gewoon wat het zegt te doen. Daarmee heeft het veel pluspunten ten opzichte van andere duurzaamheidsprogramma's, die lijden aan een overmatige complexiteit en ook onvoorspelbaarheid. Begrijpelijk dat concurrerende partijen en ketens minder enthousiast zijn, zij missen de eerste slag.
Adema moet aanvullen
Voor Adema is het voorstel heel aanlokkelijk. Met hulp van de retail kan hij bevorderen dat sterker wordt ingezet op ketens als 'Beter voor'. Als hij daarbij ook zorgt voor een aantal aanvullende zaken op gebied van vergunningen en rechtszekerheid, kunnen heel veel partijen zich uitspreken voor een richting zoals geduid en kan er best ergens voor getekend worden. Het vergt wel dat veel gevoelige details worden gemeden en dus vooral op hoofdlijnen wordt gestuurd.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
