Achtergrond Stikstof Stemming
Emoties in stikstof en derogatie lopen hoog op
De stikstofemoties liepen in de afgelopen week weer hoog op. Niet zozeer omdat er nieuwe politieke of bestuurlijke feiten werden gecreëerd, maar meer omdat iedereen zijn of haar positie nog weer eens duidelijk wilde maken. Daar kwam als klapstuk vrijdagmiddag ook nog eens het geharrewar rond de derogatieregels bij. In onze wekelijkse rubriek Stikstof Stemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
De enige tastbare daad werd gesteld door de Schiphol Group, die bekend maakte dat het voldoende stikstofrechten heeft gekocht om de exploitatie van Schiphol veilig te stellen en ook te kunnen gaan vliegen vanaf Lelystad. Dit heeft de Schiphol Group vlot voor elkaar gekregen. Deze daadkracht wordt hier en daar afgezet tegen het gebrek aan voortgang die het kabinet ten toon spreidt, want waar heeft dat nu ook maar enige voortgang geboekt aan het stikstoffront? Vooralsnog blijft het, voor wat betreft de ambities ten aanzien van de landbouw, vooral bij het herhaald uitdragen van voornemens en bij wéér nieuwe bestuurlijke en juridische verwikkelingen.
Dit tegen elkaar afzetten gaat deels mank. De Schiphol Group kan (ondanks dat het grotendeels in staatshanden is) als privaat bedrijf rustig stikstofrechten opkopen tegen elk bedrag dat ze zinvol acht, terwijl het kabinet gebonden is door staatssteunregels. Diezelfde regels maken het ook moeilijk PAS-melders uit de brand te helpen, zo wordt gezegd. Toch knaagt er iets. Rijkswaterstaat slaagt er immers ook in om de nodige rechten te verwerven voor infrastructurele projecten.
Zelf regie pakken
Deze week waren er geen verdere overleggen meer aan de landbouwtafels van minister Piet Adema. Een aantal van de aangeschoven organisaties nam de tijd om terug te blikken op de gevoerde gesprekken en om de leden te informeren. Ook gebruikten ze de tijd om zich onderling te profileren. De FDF doet niet mee, maar de Dutch Dairymen Board (DDB), die bestuurlijk enigszins verbonden is, wel. Deze sprak haar reserves uit over het overleg. De Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV) deed hetzelfde, maar meent ook dat ze, samen met andere agrarische deelnemers, zelf de regie naar zich toe kan halen. Bovenop dit alles kwam LTO-voorzitter Sjaak van der Tak vanaf de Grüne Woche in Berlijn opeens met een ultimatum aan het kabinet om nu snel de PAS-melders te helpen.
Brussel wil alles of niets
Kort daarna werd dit nog uitgebreid met een (dreiging van een) gang naar de rechter om de derogatieregels, die opeens aangepast moeten worden. Dit is nodig omdat de Europese Commissie het hard speelt rond de afbouw van de derogatie. Wat haar betreft is het alles of niets: afbouwen strikt volgens de regels van de Commissie of een overgang op nieuw beleid zonder afbouw. Dit overviel Adema zodanig, dat hij met spoed terugkeerde uit Duitsland voor kabinetsberaad. Voor de landbouw is toegeven aan de Commissie ondertussen ook onacceptabel. De emoties bij de diverse organisaties over de gang van zaken liepen hoog op.
Onnavolgbaar proces
Terug naar de landbouwtafels. Of er iets concreets komt uit het overleg over een landbouwakkoord, blijft de vraag, en zo ja, wanneer. Het proces rond het overleg verloopt volgens hetzelfde recept als de onderzoeken van Johan Remkes. Heel veel partijen worden gehoord onder leiding van één of meer wijze mensen. Voorzitter Wouter de Jong heeft naar verluid hulp gekregen van Carin van Huet (ex Rabo) en Thijs Kuipers (oud-LTO). Zij worden bijgestaan door een groep communicatiedeskundigen en tekstschrijvers en via een onnavolgbaar proces komt er een resultaat uit de bus. De NMV geeft aan dat ze daar risico's in ziet, want wie garandeert dat de deelnemers aan het overleg niet worden gebruikt als decoratie bij een verhaal waar ze zelf geen vat meer op hebben?
En al oogt het overleg over een landbouwakkoord soms als een Poolse landdag. Er zijn immers tientallen partijen uitgenodigd. Toch is er ook minstens één belangrijks speler die niet meedoet: MOB. Die laat zich de tanden niet uittrekken. Weliswaar is MOB niet onoverwinnelijk. Eind december verloor ze zelfs 19 zaken ineens bij de Raad van State. Toch kan ze veel op scherp zetten zo lang de kwaliteit van de wetgeving niet beter wordt dan ze nu is.
Aerius-vragen aan Raad van State
Wanneer het gaat over wetgeving en rechtspraak is het interessant om nog te vermelden dat een aantal gerespecteerde wetenschappers uit diverse disciplines een serie feitelijke vragen heeft voorgelegd aan de afdeling rechtspraak van de Raad van Staten over de manier waarop deze komt tot haar juridische oordelen wanneer het gaat over Aerius. De wetenschappers – met heel verschillende achtergronden – constateren vragenderwijs dat de Raad niet altijd eenduidig is en soms vage bewijsvoering levert. De vragen zijn gepubliceerd via de website van de Stichting Agrifacts.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
