Analyse Stikstofstemming
Over stikstoftafels en een bloeddronken MOB
De G8/G9 van landbouworganisaties heeft zich de afgelopen week gebogen over een uitnodiging van minister Piet Adema om te praten over het brede Landbouwakkoord dat hij graag wil sluiten. De partijen zaten daar verschillend in, zoals niet ongebruikelijk in de landbouw. Ze moesten het ook eens zien te worden over de vraag wie mag of wil aanschuiven bij de hoofdtafel, waar de echte zaken worden gedaan. En voor wie de bijzettafels of de staanplaatsen zijn. In onze wekelijkse rubriek Stikstofstemming geven we op onze eigen wijze een impressie van de stikstofcrisis.
Het idee van de tafels kwam van Adema, naar voorbeeld van de Klimaattafels in 2018. Misschien is het een beetje logisch, want in onderhandelingen kan je niet met iedereen praten. Anderzijds heeft het ook iets van verdeel en heers.
LTO Melkvee aarzelt, Van der Tak niet
Naar aanleiding van de gesprekken in de G8 waren de melkveehouderij en zuivel het al snel eens dat er eerst een beter beeld moet komen van alle opgaven waar deze bedrijfstak de komende jaren voor staat. De opdracht daarvoor werd neergelegd bij ZuivelNL, met instemming van het hele bestuur, dus ook van LTO Melkveehouderij. Praten zonder te weten waar je precies aan toe bent, heeft immers geen zin, zo werd geoordeeld. Misschien dat andere sectoren nog iets soortgelijks willen, want de opgaven voor de intensieve veehouderij en akkerbouw zijn ook niet gering.
De verbazing, en bij sommigen de irritatie, was daarom groot toen LTO-voorzitter Sjaak van der Tak kort daarop en als eerste zijn vinger opstak om bij Adema aan te schuiven. Het was immers een kans, aldus een verklaring van LTO. De club hoeft de leden evenwel niet te raadplegen. Ook het NAJK sloot zich aan. Agractie aarzelt nog en laat daarom wel eerst een ledenraadpleging doen. Bij de andere partijen is de terughoudendheid nog groter.
Geen totaalplaatje kabinet
Dat heeft er ook mee te maken omdat het totaal van de opgaven de laatste tijd nog groter is geworden, terwijl Adema en zijn collega's Van der Wal en Harbers van hun kant weinig hebben gedaan om zelfs een begin van een samenhangend beeld te schetsen van wat er allemaal te doen staat. Het kan dat ze dat zelf ook nog niet weten, het kan ook dat ze het liever nog niet vertellen, zo valt te horen. Daarbij mag Adema wel een benaderbare man zijn, diens collega en stikstofbazin Christianne van der Wal laat van haar kant bepaald niet veel toeschietelijkheid zien. Veel boeren zien haar eerder in duo met D66-Kamerlid Tjeerd de Groot, dan met collega Piet Adema.
Wat verder meespeelt, is dat al het overleg voorlopig weinig verandert aan de juridische chaos rond alles wat riekt naar stikstof. Boeren zien zich opgejaagd als pluimvee met Johan Vollenbroek & co als fret in het kippenhok. De protesten van afgelopen week in Zwolle geven aan hoe moe en wanhopig de veehouders zijn van het PAS-treurspel. Johan Remkes sprak daar bij de presentatie van zijn rapport begin oktober duidelijke woorden over: de overheid is in gebreke gebleven om gemaakte fouten op te lossen. Maar eerst verantwoordelijke minister Van der Wal blijft machteloosheid uitstralen.
Datum akkoord
Minister Adema zei donderdagavond op NPO 1 dat hij niet per se een landbouwakkoord hoeft te hebben afgerond vóór de Provinciale Statenverkiezingen van komend voorjaar. Toch zet deze stip aan de horizon ongetwijfeld druk op het proces. Als er vóór die tijd handtekeningen op papier komen, kunnen veel gemakkelijker vervolgstappen worden gezet dan daarna. Tenzij er iets bijzonders gebeurt, gaan daarna de machtsverhoudingen in de provincie en in de senaat sterk veranderen.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
