Van het circus Remkes is deze aflevering van de rubriek Stikstofstemming weinig te melden. Maandag begint het weer. Toch was er genoeg ander stikstof- en mestnieuws. De meestal zo weinig opvallende Henk Staghouwer begon de week met het gooien van een bommetje. Niet alleen door zijn vertrek uit het kabinet, maar daarvoor nog met de mededeling dat verlenging van de derogatie voor de Nederlandse melkveehouderij er bijna zeker niet meer in zit.
Staghouwer probeerde de bittere pil nog een beetje te verzachten met het vooruitzicht van een afbouwregeling. Die gaat vergezeld van een (per bedrijf) kleine schadeloosstelling, met vermoedelijk forfaitaire uitkeringen per boer. Het is allemaal nog niet definitief, maar tussen de regels door wordt aangegeven dat de kaarten in de 'commissie stiekem' (in de Tweede Kamer is dat de commissie voor de inlichtingendiensten, in Brussel het Nitraatcomité) al zijn geschud.
Van maatwerk naar de botte bijl
De agrarische sector wist al wel dat er zwaar weer dreigde, maar was toch onthutst. Want in plaats van allerlei maatwerk om de mineralenbelasting van het grondwater te beperken en inzet op vormen van kringlooplandbouw, komt straks de botte bijl van de Nitraatrichtlijn en krijgt ook het kunstmestgebruik weer een impuls. Degenen die toch al een kleinere veestapel wilden, zal het misschien niet interesseren, dat dan weer wel.
Strekking mogelijk niet overzien
De dag na Staghouwers vertrek kwam de Raad van State met een bijzondere uitspraak. Die ging over emissiearme stallen, maar het lijkt erop dat het echte nieuws verpakt was tussen de zinnen over die stallen. En gezien de manier waarop de uitspraak is opgeschreven, hebben de rechters aan de Kneuterdijk de strekking van de eigen woorden mogelijk niet overzien. Dat hoeft niet vreemd te zijn, want de stikstofproblematiek in zo ingewikkeld geworden, dat partijen soms zaken lostrekken die ze helemaal niet hadden voorzien. Het lijkt zelfs de aanjagers van de zaak te zijn overkomen.
Belang van praktijkmetingen
Veel juristen en in de dagen daarna ook rechters, is het ondertussen wel opgevallen. Wat heeft de Raad van State namelijk gesteld? Ze benadrukt het belang van praktijkmetingen tegenover de theorie van modellen wanneer het gaat om emissiereductie. Een citaat: "De emissiefactoren …. zijn niet tot stand gekomen op basis van meetprotocollen." En dat is van belang, want 'de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat hebben aan de Tweede Kamer aangegeven dat maatregelen worden genomen om te waarborgen dat reductie van emissies niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk plaatsvindt'. Zo zijn er meer plaatsen in de uitspraak aan te wijzen.
De uitspraak gaat dan wel over emissiearme stallen, maar zou dat reductie van emissies ook in de praktijk plaatsvindt niet ook moeten gelden voor andere rekenmodellen. Bijvoorbeeld voor Aerius? Bij veel deskundigen is er een belletje gaan rinkelen. Misschien ook bij MOB en de Vereniging Leefmilieu, die de zaak hebben aangespannen, maar zij hebben er nog niets over gezegd.