Het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en de volatiliteit die dat veroorzaakt heeft op de grondstof(termijn)markten zijn een gevaar voor de financiële stabiliteit. De grondstofmarkten en de financiële markten zijn op een complexe wijze met elkaar verbonden. Door de grote prijsbewegingen komen zwakheden in het systeem bloot te liggen.
Daarvoor waarschuwende Klaas Knot, voorzitter van de Financial Stability Board (FSB) vorige week in een brief aan de ministers van Financiën en de centrale banken van de G20-landen. Hij voegde daar wel aan toe dat de markt de schokken tot nu toe goed heeft kunnen absorberen. Als grote risico's van de grondstoffenhandel voor de financiële markten noemt Knot grote margin calls (de dekking op de rekening is onvoldoende om het risico op de openstaande positie af te dekken), onopgemerkte hefboomeffecten en geconcentreerde blootstellingen.
Waarschuwing
Desondanks hebben de markten over het algemeen de extreme volatiliteit in februari en maart doorstaan zonder grote verstoringen, uitgezonderd nikkel op de London Metal Exchange (LME). Daar kwamen de drie door Knot genoemde factoren samen wat zorgde voor een snel stijgende nikkelprijs en uiteindelijk leidde tot een short squeeze (speculant verkoopt de onderliggende waarde zonder dat hij het product daadwerkelijk in bezit heeft met de verwachting dat de koers zal dalen). De LME legde de handel in nikkel vanwege de extreme prijsstijging in korte tijd tijdelijk stil. Het handelen van de LME is nu onderwerp van rechtszaken en wordt onderzocht door de toezichthouder op de markt.
Verschillende autoriteiten, waaronder het Internationaal Monetair Fonds (IFM) en de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA), hebben opgemerkt dat het debacle op de nikkelmarkt een teken was van de onderliggende problemen op de grondstofmarkten. Volgens Knot is de stress op de markt nog niet over en is de markt door de voortdurende volatiliteit steeds lastiger te voorspellen. Er kunnen liquiditeitsproblemen ontstaan in de grondstoffenmarkt, maar ook daarbuiten.