Het kabinet heeft met de vrijdag aangekondigde stikstofplannen niet alleen de landbouw enorm tegen zich in het harnas gejaagd. De provincies die de plannen moeten uitvoeren, zijn ook niet bepaald gecharmeerd van de kabinetsplannen.
Het duidelijkst blijkt dat wellicht in de provincie Gelderland, waar al zo'n drie jaar wordt gewerkt aan een eigen plan. Een coalitie van zes politieke partijen kreeg daar vrijwel alle boerenorganisaties om de tafel, plus alle andere betrokken spelers, om samen te bekijken hoe ze de milieuproblemen kunnen oplossen.
Haagse olifant
Gelderland kwam dan ook als een van de eerst provincies naar buiten met het bericht dat de provincie niets ziet in de Haagse aanpak. Dat is niet omdat zij de zwaarste taakstelling heeft. In het provinciehuis in Arnhem wordt Den Haag ervaren als de spreekwoordelijke olifant in de porseleinkast.
CDA-statenlid en stikstofwoordvoerder Daisy Vliegenthart probeert het vriendelijke te zeggen, maar moet wel vaststellen dat wat stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) vrijdag heeft gepresenteerd 'niet bepaald helpt' om een praktische oplossing te vinden.
Plan nodig voor iedereen
Collega Dirk Vreugdenhil van de ChristenUnie, die ook fractievoorzitter is, spreekt zich duidelijker uit. Hij kan er naar eigen zeggen 'met zijn verstand niet bij' hoe een plan is gepresenteerd met zo'n eenzijdige focus op alleen de landbouw. "Presenteer je plannen voor iedereen op hetzelfde moment, dus ook voor de industrie, het verkeer en andere sectoren. Dit gaat om een maatschappelijk en geen specifiek agrarisch vraagstuk." Ook heeft hij geen goed woord over voor 'het opkrabbelen van wat tabelletjes, waarvan niet is te snappen hoe men ertoe is gekomen'.
Meer echte metingen
Vreugdenhil vindt verder dat Aerius geen goed en transparant systeem is om luchtvervuiling te bepalen. "Ik heb ermee gewerkt en je kunt er allerlei uitkomsten mee genereren", zegt hij. Hij pleit voor meer echte metingen.
Dat wil ook VVD-woordvoerder René Westra. "In de laatste jaren heeft zoveel innovatie plaatsgevonden. Daardoor zijn ook steeds betere sensoren beschikbaar gekomen, waarmee je niet meer hoeft te berekenen, maar echt kunt meten", stelt hij. Samen met collega-bestuurders van de VVD heeft hij dat geluid zaterdag ook op het partijcongres van de liberalen laten horen.
Weinig fiducie in Aerius
Evenmin als Vreugdenhil en Vliegenthart kan hij zich vinden in het kabinetsplan, waarbij boeren in de meest belaste gebieden zelfs niet mogen innoveren. Dat wil hij veranderen en daarbij vindt hij collega-bestuurders van andere Gelderse partijen achter zich geschaard. Opvallend genoeg spreiden die ook niet veel vertrouwen ten toon in het werken met Aerius en het opruimen van bedrijven per hexagoon. Dit soort oplossingen zijn volgens Westra, Vliegenthart en Vreugdenhil te administratief, te weinig nauwkeurig en ook te weinig transparant en betrouwbaar.
Goed overleg
Hun voorkeur heeft, zoals gedeputeerde Peter Drenth eerder al aangaf, om Gelderland zelf in goed overleg naar een oplossing toe te laten werken. Vreugdenhil: "Die extra miljarden zijn misschien wel contraproductief. De beste resultaten bereik je via polderen, goed overleg met iedereen en met een nette afwerking." Den Haag dreigt volgens hen zo'n oplossing te frustreren.