Het grote nieuws op de gasmarkt deze week is dat het Nederlandse GasTerra geen gas meer geleverd krijgt van het Russische Gazprom. De reactie van de markt op dat besluit bleef beperkt. Reageren marktpartijen daarmee onderkoeld of vallen de gevolgen van het wegvallen van de Russische leveringen mee?
De aardgasnotering op de TTF zat vorige week voorzichtig in de lift. Donderdag 26 mei sloot de koers op €85,97 per MWh. Maandag 30 mei steeg die naar €87,99 per MWh en gisteren naar €94 per MWh. Zo snel als de prijs steeg, zo snel is vandaag de daling ook weer ingezet. Tijdens het schrijven van dit artikel staat de TTF op €87,05 per MWh.
De oorzaak achter de piek in de gasprijs gisteren is zoals eerder gezegd de leveringsstop van Russisch gas die gisteren van kracht is geworden omdat het Nederlandse GasTerra weigert in roebels te betalen. Gazprom zou tot 1 oktober 2022 (de datum waarop het huidige contract afloopt) ongeveer 2 miljard kuub moeten leveren. Volgens GasTerra levert de leveringsstop geen directe problemen op. GasTerra heeft geanticipeerd op eventuele leveringsproblemen door elders gas in te kopen. Gas uit Rusland is goed voor ongeveer 15% van de Nederlandse gasvraag. Daarvan is circa 5% afkomstig uit het contract tussen GasTerra en Gazprom. De overige 10% wordt via andere partijen (indirect) bij Gazprom ingekocht.
Opbouw voorraad
De periode tot en met september wordt vooral gebruikt om voorraad voor de winter op te bouwen. De 2 miljard kuub zorgt volgens experts mogelijk voor een vertraging bij het vullen van de gasopslagen, maar er is nog voldoende tijd om aanvullende maatregelen te nemen. De huidige vulgraad ligt op circa 40% en dat moet voor het invallen van de winter zijn opgelopen naar minimaal 80%. De lauwe reactie van Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie (D66) op de leveringsstop van Russisch gas wekt verbazing bij sommige experts. Volgens Jetten wordt het vullen van de gasopslagen moeilijker door het wegvallen van leveringen van Gazprom. De minister hoopt dat de opslagen toch op tijd gevuld zijn met LNG uit andere landen. Het winnen van extra gas uit Groningen wordt als allerlaatste redmiddel genoemd.
Direct maatregelen nemen om de opbouw van de gasvoorraad te versnellen wil Jetten nog niet nemen. Binnenkort belooft de minister meer duidelijkheid geven. Het besparen op gas zou relatief eenvoudig gerealiseerd kunnen worden, bijvoorbeeld door meer elektriciteit op te wekken met kolencentrales in plaats van met gasgestookte centrales. Dat kan nu niet omdat wettelijk is vastgelegd dat de kolencentrales op maximaal 35% van hun capaciteit mogen draaien om de CO20-uitstoot te beperken. De afwachtende houding van het ministerie baart sommige energie-experts zorgen. Nu kun je nog maatregelen nemen en bijsturen. Als je maar blijft wachten, sta je straks in de winter volgens analisten voor voldongen feiten.