Nieuws Landbouwtransitie
'Rabobank hoeft geen leningen af te schrijven'
Rabobank bestrijdt dat de bank leningen moet afschrijven door de transitie naar kringlooplandbouw. "Kamerleden Joris Thijssen (PvdA) en Tjeerd de Groot (D66) trokken vorige week in het debat van de landbouwcommissie met ministers Henk Staghouwer (LNV) en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) fel van leer tegen Rabobank en de financiering van de agrarische sector. Thijssen: "Die heeft heel veel leningen staan waarvan ik denk: die gaan ze niet terugverdienen. Gaan wij nou met die 25 miljard Rabobank helpen?"
In een schriftelijke reactie reageert de bank tegenover Boerenbusiness: "Rabobank financiert alleen als er een haalbaar verdienmodel is. Als je het hebt over het afschrijven van leningen, impliceert dit dat het slechte leningen zijn. Dat is niet zo. Investeringen zijn gebaseerd op een gedegen rentabiliteitsberekening en zijn altijd ter verbetering of verduurzaming van een bedrijf gedaan."
'Door met investeren in het huidige landbouwmodel'
De Groot (D66) zei tijdens het debat: "Nog nadat in 2018 door het vorige kabinet is gezegd dat het huidige model niet meer houdbaar is, gaan ze tot op de dag van vandaag - weliswaar met strengere voorwaarden - door met investeren in het huidige landbouwmodel." Volgens het D66-Kamerlid is dat onaanvaardbaar. "Moeten we niet een solidariteitsbijdrage vragen van Rabobank?", vroeg De Groot, die ook aangaf de bank in het verleden een 'bad bank' te hebben genoemd, maar dat dit 'misschien wat te ver' gaat. Thijssen zei die term misschien wel te willen gebruiken als De Groot dat niet meer wil doen.
Over de visie van Thijssen - dat met het fonds van €25 miljard Rabobank geholpen wordt -, schrijft de bank in de verklaring: "Laten we vooropstellen dat het goed is dat de overheid geld vrijmaakt om de transitie te kunnen versnellen. Het fonds helpt boeren te stoppen, verduurzamen of verplaatsen en dat is noodzakelijk. Het idee dat wij geld zouden verdienen of geholpen zijn met het fonds, klopt niet. Wij zijn een bank en verdienen ons geld doordat wij geld uitlenen. Als in één keer een lening afgelost wordt, speelt de bank geen rol meer. Het fonds is onderdeel van de rol die de overheid pakt en wij pakken onze rol door miljoenen te stoppen in de verschillende fondsen, samenwerkingsverbanden en initiatieven die bijdragen aan de transformatie naar een toekomstbestendige, duurzamere F&A sector."
Waarom is de bank doorgegaan met, zoals De Groot het zegt, het financieren van een model dat niet meer houdbaar is? "De overheid, maar ook wij als bank, hebben in het verleden keuzes gemaakt in de situatie van toen en die beoordelen we met de kennis van nu. Financieren doe je ook met de kennis van de situatie op dat moment. Rabobank is al jaren bezig met criteria op duurzaamheid voor ondernemers en houdt zich altijd aan de voorgeschreven wet- en regelgeving. We financieren dus alleen als de overheid ook een vergunning afgeeft."
Schuldig?
CDA-Kamerlid Derk Boswijk vindt dat je Rabobank niet als schuldige kunt wegzetten. Hij wees naar een PBL-rapport uit 2008 of 2009 dat hij van Kamerlid Thom van Campen (VVD) kreeg 'waarin bepaalde scenario's werden voorgespiegeld over de agrarische sector'. "Daar hebben wij als politiek, mijn partij, maar ook de partij van de collega van de PvdA, beleid op gemaakt. Ondanks het feit dat we wisten dat het misschien wel fout kon gaan. Dus wij zijn net zo schuldig als bijvoorbeeld een Rabobank. Ik denk dat het niet bijdraagt als wij mensen wegzetten als 'bad bank' of wat dan ook, dat het alle hens aan dek is en dat we elkaar gewoon nodig hebben. En ja, ik vind ook dat Rabobank, maar iedereen zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Dat staat ook in het coalitieakkoord. Het wegzetten van bepaalde mensen, of dat nou een boer is, een supermarkt, een bank, of een andere politieke partij, dat gaat ons niet verder helpen."
Ook VVD'er Van Campen vond het te ver gaan: "Ik ben het eens met de heer Thijssen dat we een bijdrage mogen vragen van de sector. Ook banken horen daarbij, niet alleen Rabobank. Ieder moet zijn verantwoordelijkheid dragen, maar wij zijn het die met elkaar die het speelveld bepalen waarin het bedrijfsleven en de samenleving opereert en beweegt. En dan past het wat mij betreft om hier met elkaar het debat te voeren, en niet partijen erbij te slepen die zich in dit debat niet kunnen verweren."
Rabobank zegt op de vraag of zij 'schuldig' is: "Er is geen schuldige aan te wijzen voor het verleden. Iedereen, ook Rabobank, acteerde met de kennis van toen en we beoordelen met de kennis van vandaag. Rabobank neemt verantwoordelijkheid naar de toekomst, bijvoorbeeld met de honderden miljoenen in de weg naar een duurzamere food en agrisector."
'Door om de transitie verder te versnellen'
Hoe staat de bank tegenover een 'solidariteitsbijdrage' zoals De Groot die benoemt? "We zien dat de sector afgelopen jaren grote stappen heeft gezet op het gebied van verduurzaming, maar nu moeten we door om de transitie verder te versnellen. Als Rabobank zien we het als onze taak om klanten te helpen te transformeren, te verplaatsen of stoppen. Daarnaast investeren we honderden miljoenen euro's in de transformatie naar een toekomstbestendige, duurzamere F&A sector. Te denken valt dan aan HOT (herontwikkeling Tuinbouw), Coviva, het Asbestfonds (samen met Univé en Greenchoice vervangen we asbestdaken door daken met zonnepanelen), rentekortingen in de melkveehouderij voor duurzame koplopers, impactleningen. Daarnaast investeren we natuurlijk ook miljoenen in kennis en onderzoek en werken we samen met ons grote netwerk. Op deze manier nemen we verantwoordelijkheid naar de toekomst en werken aan een toekomstbestendige sector."
De bank besluit met: "Nederland heeft de meest innovatieve en productiefste boeren ter wereld. Daar zijn we als bank trots op. Tegelijkertijd heeft die productiviteit ook een keerzijde: impact op het klimaat en natuur. Het staat buiten kijf dat we aan de slag moeten met het verduurzamen van de sector. Een duurzame agrarische sector valt en staat bij een eerlijk verdienmodel. Alleen dan zal de transitie versnellen. We willen niet dat een boer groen doet en vervolgens rood staat: het terugverdienen van investeringen zal bovendien de transitie versnellen, omdat er op die manier meer armslag is voor verdere investeringen in de transitie. Maar niet alle investeringen kunnen boeren meteen verwaarden. Daar is een bijdrage van de overheid voor nodig en als bank doen we dit ook."
De ministers gingen in hun beantwoording niet expliciet in op de opmerkingen over Rabobank. Wel zei minister Staghouwer (ChristenUnie) dat hij ketenpartijen zal oproepen en aanspreken om afspraken te maken. "Bij bindende ketenafspraken kan bijvoorbeeld - ook met Rabobank en andere partners - afspraken worden gemaakt over het inzichtelijk maken van duurzaamheidseisen, margeverdeling tussen de verschillende schakels, verdeling van risico's, of het aanbod van duurzame producten." Ook benoemde hij dat de bank aangesloten is bij afspraken die hij in dat kader maakt met de varkensketen.
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
